Ебекті физиологиясымен психологиясы Адам азасыны функциясы.

Ебек жолыны кез келген трі физологиялы процестерді крделі кешені болып табылады. Адамны жйке жйесіне: орталы жйке жйесі, бас жне жлын, шеткі ми, жйке талшытары жне тйін орталы жйке жйесі жатады. Физиологиялы процестерде е маызды ролін жмысты жанындаы фукционалды ойлаулар жетілдіруді жзеге асыратын орталы жйке жйесі райды. Апаратты абылдауы мен талдануы анализаторларды кмегімен жзеге асады. Анализаторды орталы блігі ми ыртысыны кейбір аймаында крінеді. Шеткі блік - сырты апаратты абылдау тсілі, денені бетінде табылан рецепторлары немесе ішкі азаларды

Сырты дабыл рецептор жйке жйесі ми.

абылданатын дабылдарды мынадай ерекшелік бойынша ажыратады: Сырты (крермен, температуралы, есту, иіс сезу, ауру сезгіш жне ішкі (вестибуларярлы сезім мшесі), ысым, кинестетикалы) анализаторлар. Адам кз анализаторлары арылы сырты ортадан 85 – 90% апарат алады. Апаратты абылдау мен талдау жары ауымында 360 – 760 электромагниттік толындар арылы жзеге асырылады. Кз жеті негізгі тс пен жзден аса реді ажырата алады. Е сезімталдыы толын зындыы 554 нм кезінде ол жеткізеді. Жары сезімін тудыратын, жары серінен е аз арындылыы, кру анализаторыны бейімделу рдісінде (процесте) згеруі жары сезгіш шектік деп аталады. Уаытша сигнал абылдау сипаттамасы мыналарды амтиды: тйсікті пайда болуы – дабыл беру уаытынан пайда болу сезіміне дейін 0,15 – 0, 22 с.; аралыында; ал толы емес араыа бейімделу – бірнеше секундтан бірнеше минута дейін. Адам апаратты 10% дыбыстар арылы абылдайды. Есту сигналдары кз жйесінен жкті тсіру шін, апаратты беруге адамны назарын аудару шін олданылады.Есту анализаторыны ерекшелігі болып табылады:

–– уаытты кез келген стінде апаратты абылдауа дайын абілетті болу;

–– ке диапозонды дыбыс жиілігіне абылдау мен ажеттісін бліп алу абілеттілігі.

–– дыбысты шыу кзін длдікпен орнату абілеттілігі.

Тері анализаторы ауыру, жылу, суы, тербеліс –– амтамасыз етеді. Негізгі фукциясыны бірі –– ораныс терісі (механикалы, химиялы заымданудан, патогенді микроорганизмдерден орау). Е басты фукциясы теріні жылу регуляцияа араласу болып табылады. Азаа жылу беруді 80% тері арылы жзеге асады. Сырты ортада жоары температурада тері тамырлары кеейеді (жылу беру кшейеді) жне тменгі температурада тері тарылады (жылу беру азаяды). Айрбас зат азаа рдіс реттеу атысанда, айырбастау терісі бекітіледі. Секторлы фукция май жне теріні темірмен амтамасыз етеді. Майлы теріден ішкі улар, микробты токсидер блініп шыуы ммкін. Иіс сезу анализаторы адам трлі исті абылдау шін арналан рецепторлар шырышты мабалар мрын уысында орналасаан былмалы сасыан зат пен ерігіш зат шарттармен абылдау иісі болып табылады. Адама иістер технологиялы рдістерді бзылуы туралы дыбыс береді. Дм сезуді 4 трі атысады: ттті, ышыл, ашты, тзды. аланы иіс сезуге араанда абсолютті дм анализаторлары 1000 есе арты. Дм сезгіш анализаторы атты орташасы 20% болады. Дмді алыпына келтіру сезгіштігі тітіркенгіш р трлі рекет етуі 10-15 мин бітеді.

13. Ебекті негізгі функциялары. Ебекті топты формасы, механикалы