Нрестелер пневмопатияларыны патогенезі

рса ішіндегі гипоксия, ацидоз, гипотермия

кпе яшытарында сурфактант ндірілуі азаюы

яшытарды блінуі, солып алуы, оларда микроциркуляцияны бзылуы, ісіну дамуы

Гипоксемия, гиперкапния, ацидоз

ОЖЖ, жрек т.б. азаларды ызметтері бзылуы

Кішкентай балаларда тыныс жолдарыны обструкциясы тегіс салалы еттерді спазмына ана байланысты емес, сонымен атар шырышты абыты ісінуіне байланысты дамиды, сондытан бронхолитиктерді тиімділігі тмен

Балалар практикасында бронхообстуктивті синдромда альфа- адреномиметик - мезатон жне М-холиноблокатор – ипротропий бромиді олданылады

Мезатон

Тыныс жолдарыны шырышты абытары ан тамырларын тарылтады

Ісінуді тотатады, тыныс жолдарыны ткізгіштігін жасартады

сер ету затыы – 30 минут.

Жедел вирусты инфекцияларда дамитын обструкцияларда олданылады

3.абыну кезіндегі жоары дене температурасыны болу себебін тсіндірііз.

Билет 2

1.Дрілік деонтология тсінігіне не кіреді.

ДРІГЕРЛІК ДЕОНТОЛОГИЯ

рбір тарихи кезенде ділет, абырой мен парыз ымдарында зінше тсінік алыптаскан.

Медицина - е ежелгі мамандытарды бірі. Ол ем олданып, шипа дарытуды бай тжірибесін менгеріп, адам іс рекеттеріні зге трлерінен ерекшеленетін белгілі бір асиеттер иеленеді. Медицинаа да леуметтік-саяси крылыса байланысты алыптасатын зіндік ахлаки жне адамгершілік жосындар тн болма. Кне замандардан бері дрігерлікпен шылданатын адамдара айрыша адамгершілік талаптар ойылып келеді. Ежелгі дуір медицинасында дрігерлер басшылыа алуа тиісті адамгершілік талаптар мен ахлаи жосындарды ттас бір жиынтыы калыптасан.

Этика — адамгершілік туралы жне оны леуметтік мні туралы ілім. Медициналы этика - медицина ызметкерлеріні адамгершілік асиеттерінде крініс табуда. Ол медицина ызметкерлеріні ерекшеліктері мен оамда алатын орнына байланысты мінез-лы нормаларын реттейтін агидалар жиынтыын амтып, дрігерді науастармен жне оларды туыстарымен зара арым-атынасын, тн жне жан тазалыын арастырады.

Медициналы этиканы рамдас блігі деонтология болып табылады. Бл жаа ылым саласы XIX асырды басында пайда болды (грекше dеоn - тиісті; lоgоs - ылым, ілім). Деонтология термині олданыса енгеніне аса кп болтан жо: ткен асырды басында аылшын философы И. Бентам оны адамны ксіби мінез-лы туралы ылымны атауы ретінде ауыза алан.

ДРІГЕР ЖНЕ ОАМ

Медициналы деонтология медицина ызметкерлері ызметіні моральді-этикалы негіздерін, оларды рухани жне жеке асиеттеріне ойылатын талаптарын, оам мен халы алдындаы жауапкершіліктерін, науастармен, оларды туыстарымен, ріптестерімен зара арым-атыстарын амтиды. Буан дрігерді ксіби трыдан су, науастарды тілек талаптарын мейлінше анааттандыру масатымен емдеу, ауруды алдын-алу мекемелеріні ызметін йымдастыру мселелері жатады. «Дрігершеберлігі» ымын техникалы тсілдер ауызына амап оюа болмайды. Бл - дрігердін бойына біткен «клиникалы ойлау жйесі» деп аталатын, интеллектуальді жмыс трінде крінетін творчестволы рдіс. Яни, дрігерді мінез лына, алдына келген ауруды абылдай біліп, мият, рі толытай тексеруіне, лайыты ортынды жасауына тікелей атысты нрсе. Дрігер ауру адама кмек крсетіп, оны сыратынан айытыруа, ебек ету абілетін алпына келтіріп, ажалдан арашалап калуа жаралан. Бл шін ол з мамандыын сйіп кана коймай, ксіби шеберлігін де дайы арттырып отыруы тиіс. Тек жеткілікті клиникалы тжірибесі бар дрігер ана тиімді кмек бере алады.

ДРІГЕР МЕН НАУАС

Емдеу жмыстары барысындаы дрігер мен науастын зара арым-атынасыны моральді-этикалы мселелері деонтологияны маызды тармаы болып табылады. Емдеу мекемесі туралы алашкы серді жаымды, не жаымсыз болуы медицина ызметкеріне, осы жердегі жмыс тртібі мен жай-ахуала байланысты алыптасады. Емдеу мекемесіндегі орта мен ахуал науастарды кіл-кйіне, сайып келгенде, емдеу ісіне зор ыпалын тигізеді.

Блімшедегі жалпы жай ахуалды да маызы зор. Егер науас ыпты да, мият жмыс істеп отыран медицина ызметкерін крсе, кілі орныып, табалдырытан сеніммен аттайды. Егер де, науас тек жоары білікті маманды ана емес, сонымен атар жаны жайса, жрегі ізгі жанды керсе, амкор пейілін сезінсе, онымен бкпесіз байланыс жасайды, ал мны зі емні шипалы болуына септігін тигізеді.

Аурухананы хирургиялы белімдері, зге блімдерге араанда, зіні аталдау сипатымен ерекшеленеді. Мндай аталдык, детте, тазалыты, асептикалы жне антисептикалы агидаларды сатау амынан туындайды. лбетте, тазалы барлы жерде, сіресе, хирургияда керек. Алайда, на сол тазалыты науастар жріп тратын орындардын - блмелерді, холлдар мен тыныу мйістеріні интерьерлерін кіл жбанып, кз уанарлытай сем де, жылышырай безендіру аркылы да, сатауа болады ой. Операция жасайтын, жараны таатын блмеде, ем кабылдау блмесінде, т.б. медициналы ем шаралары олданылатын орындарда асептикалы жне антисептикалы шарт ата саталуы тиіс. Ал баса орындарда, мейлінше отайлы ахуал орнатып, кдуілгі йшілік жадайа жаындатып ойан жн. Мселен, декоративті сімдіктер, аквариумдар науастарды уайым-мын сейілтіп, сыратын бір стке мытуына, кілін сергітуіне сер етеді. здігінен жріп тратын науастарды тыныып, келушілер-мен жолыуы шін, сем безендірілген холла жмса кілем тсеп, жайлы дивандар мен креслолар, аласа стелдер, глдер койса арты болмайды.

2. Тыныс алу мшелеріні аурулары кезіндегі науасты шаымдарын атаыз

Науасты срастыру тыныс алу мшелері ауруларыны негізгі шаымдарын талылауа ммкіндік береді (кеуде блігіні ауыруы, жтелуі, ентігуі).

кпені абынуы, тыныс алу мшелеріні жне іш уысы мшелері мен омырта иррадиациясыны патологиялы рдістерінен кеудені ауырысынуы (торакалгия) болуы ммкін. Кеуде жне абырааралы блшы еттерді заымдануы (миозиттер) мен жйке жйесіні ауыру себептерін торакалгия амтиды. Денені бйірге брылуы жне тыныс алу кезінде ауырсынуды артуы миогенді жне жйкелік торакалгияа тн. абырааралы невралгияда (оны негізгі себептеріні бірі белдемелі теміреткі болуы ммкін) ауыру сезімі денені ауыратын жаына екейгенде, ал миозиттерде - сау жаына кисайанда болатын белгілерді бірі. Бл ауыру сезімдері кабыра аралытарында ана орналасады жне ысым тсіргенде кшейеді. Периостит жне остеомиелит кезіндегі сйектерді ауыруы белгілі бір жерде болады жне ол тыныс алуа байланысты емес. Пальпация кезінде жергілікті сйектерді згеруі (ісіну, сйек тініні аауы, томпаю) байалады. абыраларды сынуына байланысты ауырсыну сезімі тыныс аланда кшейеді. Сыны орнын кейде сипап сезуге болады.

Тыныс алу мшелеріні аурулары кезіндегі ауырсынулар плевральді генезде болады:ол-кпе абыны париетальді бетіндегі ауырсыну рецепторларыны тітіркенуі. Оны негізгі себебі тшкіргенде, клгенде, жтелгенде ауаны кп млшерде жтылуы. Осы кезде жиі ра жтел осылады. Егер процеске диафрагмалы плевра атысса, ауырсыну сезімі иыа, бана сті шырына, мойын бйіріне, ал баса жадайда - эпигастрий аймаына жне абыра астына берілуі ммкін. Диагностикалы ателікті болдырмас шін, соы жадайларды мытпаан жн. кпені атерлі ісігінде (мезотелиома, метастазалар) кеудені бір блігіндегі за рі шыдатпайтын ауыру сезімі болады.

Кеуде блігіні ауырсыну сезімін тсіндіру иындытар туызады. абыра аралыты невралгиядаы сияты, вертеброгендіауыру сезімі «белбеуленген»сипатта жреді: жтелгенде жне дене бйіріне исайанда кшейеді, компрессионды парестезиямен де (жансыздану сезімі, дене тітіркенулері, т.б.) сипатталады. Холелитиаз, ккбауыр инфарктісі жне соырішек жиі кеуде блігіні ауырсыну сезімімен сипатталады.

Билет 3

1.Отанды кардиологияны дамуына Г.Ф.Ланганны алым ретінде осан лесін атаыз.

Кардиология (кне грекше: kardіa – жрек жне кне грекше: logos – ілім) – жрек пен ан тамырларыны рылысы, ызметі жне оларды ауруларыны пайда болу себептері мен дамуы, белгілері жне оларды анытау, емдеу дістері мен олардан алдын ала сатану жолдары туралы ылым, медицинаны бір саласы.

Зерттеу[деу]

Сондай-а кардиология жрегі мен антамырлары заымданан адамды аурудан айытыру дістерін жетілдірумен де шылданады. Республикада кардиология дербес ылым ретінде Алматы мемлекеттік медицина институтында (азіргі аза лтты медициналы университеті) емдеу кафедрасы ашылысымен алыптаса бастады (1935). Жалпы жне жеке органдардаы, сіресе, жректегі ан айналысыны жйке, ан арылы реттелуі жніндегі мселелерді зерттеп, интер- жне экстроцепторларды жрек тамырларына, артериялы жне веналы ысым млшеріне, лимфа айналысына тигізетін сері, оны механизмі айындалды (А.П.Полосухин, Н.О.Базанова, Р..Стбаева, А.М.Бекетаев, І.А.Бірімжанова, А.Е.Блекбаева, т.б.). Шока (есегіреу) арсы арнайы сйы дрі дайындалды (Полосухин, т.б.). Жрек пен ан тамырлары заымданан кездегі холестерин алмасуы зерттелді (Т.Я.Полосухина, В.И.Якубовская), жйке жйесі ызметіні бзылуыны артериядаы ан ысымыны згеруіне сері аныталды (Б.А.Атшабаров). Маймен реакцияа тсетін, жрек етін сергітетін сімдік препараттары (Бунге киікотыны сйы сыындысы, хош иісті алабта, т.б.) дрігерлік практикаа енгізілді (Ф.Ж.Жмаалиева, Р..Стбаева, т.б.). Республиканы р ірінде жректі ишемиялы аурулары мен артериялы гипертонияны таралу жиілігі (Стбаева, М.Ш.Тастамбекова), жрек жне антамыр ауруларыны эпидемиологиясы мен одан алдын-ала сатану жолдары аныталды (А.Ж.Рысмендиев), республикада артериялы гипертонияны емдеу мектебіні негізі аланды (.Жсіпов). азастанны нерксіп орындарында істейтін жмысшылар арасында артериялы гипертонияны таралуы (эпидемиологиясы), одан сатану жолдары зерттелді (.А.лыбаев, О.А.бдібаев, т.б.). Жректі ишемиялы ауруларына антиоксидант жне кальций серін бейтараптайтын дрілермен сер ете отырып, жрек етіні заымдануын тежеуге болатыны длелденді (лыбаев, т.б.).

Ауруды алдын алу[деу]

Жрегі ауыратын жкті йелдерге кардиолология кмек крсету тсілдері зерттеліп, жрек-антамыр ауруларын анытау дістері сынылды (М.Тленов, т.б.). Шок (есегіреу), улану салдарынан лім халіне келген адамды артериясына тез ан ю арылы аман алып алуа болатыны длелденді (Тленов). Туа пайда болатын жрек аауларын анытау, оларды операция жасау арылы емдеу дістері, сондай-а ан тамыр хирургиясыны дістері табылды (В.С.Сергиевский, А.К.Ізманов, Е.К.Ныманов, Ж.Х.Хамзабаев, т.б.). Жрек ауруымен ауыратын адамдарды емдеуде тиімді табии факторларды (минералды сулар, шипалы балшытар, ымыз жне шбат) тымды пайдалану, жаа дрілік препараттарды клиник. тжірибеден ткізу жне диагноз оюда осы заманы компьютерлік томографияны пайдалану іске асырылуда. азастанда К. саласында ылыми-зерттеу жмыстарымен Кардиология жне ішкі аурулар ылыми-зерттеу институты, Хирургия ылым орталыы, Педиатрия жне бала хирургиясы ылым орталыы, медициналы университтер, Алматыдаы Дрігерлер білімін жетілдіру институты, Адам жне жануарлар физиологиясы институты шылданады.[1]

Жрек-антамыр жйесі ауруларына шалдыан науастарды срап тексеру Шаымдары — жрек аймаындаы ауру сезімі, жрек ауы, ісінулер, ентігу, жтел, ан аыру, тншыу, лсіздік, шаршаышты, бас ауру, йыны бзылысы, жмыса абылетіні тмендеуі, о абыра доасы астындаы ауру сезім. Ауруды даму тарихынан мліметтер жинастыру: ауруды басталуы (кенеттен, бірте-бірте, себебі мен пайда болу жадайы; жасалан тексерістерді орытындылары, жргізілген емні тиімділігі). айталау жне нашарлау жиілігі, себептері. мір тарихынан мына мліметтерді анытау: брын болан дерттері (баспа, скарлатина, сап (ревматизм); трмысы мен жмысындаы жадайы (ара кш жктемесі, психикалы жктеме, кйзелістер); йреншікті уланулар (темекі шегу, ара ішу жне т.б.); тым уалаушылы (ата-анасында, туысандарында жрек — ан тамырлар аурулары); эндокриндік бзылыстар (климакс, тиреотоксикоз т.б.). Жрек-антамыр жйесі ауруларына шалдыан науастарды срап тексерудегі іс-рекеттеріні реттілігі Науаспен танысу: слемдесу, зін таныстыру жне науасты аты-жнін, тегін анытау 2.Науасты шаымдарын сра ойып анытау: “андай шаымдарыыз бар” немесе “Сізді не мазалайды”? деген сратар беріп, науасты шаымдарын анытау Олар: жрек аймаындаы ауру сезімі, жректі ауы, ісіктер, ентігу, жтел, ан аыру, тншыу, лсіздік, шаршаышты, бас ауру, йыны бзылысы, жмыса абылетіні тмендеуі, о абыра доасы астындаы ауру сезім. Негізгі шаымдарын айырып алу: Олар: кеудедегі ауру сезім, ентігу Негізгі шаымдарды осымша сра арылы талдау, сараптау. Жрек аймаындаы ауру сезім (dolor): орналасу орны – ай жерде? ауру сезім сипаты — алай білінеді? кші, арыны –андай? таралуы — айда? затылыы –анша уаыта? пайда болу себебі жне жиілігі — андай жадайда пайда болады? ауру сезім тратылыы? андай жадайдан кейін басылады? Жрек ауы: жиілігі жне затыы? пайда болу себебі?; сипаты – алай соады (жиіленген, ретсіз соуы, тотап аландай; басылу себебі? Ісіктер, ісінулер (oedema) пайда болу мезгілі жне тулік бойындаы згеулері? басталандаы орналасу орны; таралуы? Ентігу (dyspnoe) пайда болу жадайы? затыы жне сипаты? ан тастау (haemoptoe) ан млшері? анша рет — жиілігі; Жтел (tussis) жтел сипаты; жиілігі; кшею себебі? О абыра доасы астындаы ауру сезімі сипаты? пайда болу жадайы? рсаыны лкеюі (аscytis) алай жне анша уаытта дамыды? осымша шаымдарды анытау: осымша шаымдар: лсіздік, шаршаышты, тбетті тмендеуі, йыны нашарлауы, бас ауруы жмыса абылетіні тмендеуі, шаршаышты (ашаннан бері мазалайды, андай жадайда – траты немесе жктемелерде) Дертті даму тарихы, дертті анамнезы. Дертті басталуын анытау Дертті басталуын анытау келесі сратарды срау: «Бірінші рет аурып трсыз ба лде осы дерт біраздан бері мазалайды ма?», «алай басталды?» — дертті басталуын анытау. Осы шаымдар бірінші рет мазалап тр немесе осы дерт бірнеше жылдардан бері бар. Мысалдар: -кенеттен немесе бірте-бірте ртрлі жрек антамыр жйесі ауруларына тн шаымдарымен басталуы (кеудедегі шаншу трізді ауру сезімімен; жрек ауымен, тншыу стамасымен, ра жтелмен; ентігумен немесе ісінулерді пайда болуымен лде жрек аймаындаы сыздаан ауыру сезімі, жрек аймаында ыайсыз олайсыздыты сезінумен, бас ауруымен, бас айналуымен, ентігуге байланысты жмыса абілетіні тмендеуімен; дене ызуыны ктерілуі, т.б.); брыннан бар созылмалы дертіні ршуі (андай шаымдармен басталды, жылына ршуі анша рет болады, андай жадайлар сер етеді, бсесу кезеіні затыы). Дертті аымын анытау. Дертті дамуын анытау: андай шаымдармен басталды, рі арай андай шаымдар осылды немесе андай шаым алай згерді? мысалы: «кенеттен жрек аймаында ауыру сезімі болды, оан ентігу осылды; немесе ентігу жиіленді, кейінірек кешке жаын аяыны ісінуі пайда болды жне т.б». Дертті басталуына сер ететін жадайларды анытау (дертті болжама немесе наты себебі). Дертті басталуына сер ететін жадайларды анытау келесі сратарды беріп: алай ойлайсыз осы дертіізді басталуына андай жадайлар себеп болуы ммкін? зіізше осы ауруыыз андай жадайдан кейін пайда болды деп ойлайсыз? психо-эмоциональны тежеулер; ауыр ара жмыс; салынданулар; жаын арада болан жіті абыну дерттері (жоары тыныс жолдарыны жіті абынулары); уланулар, алергиялы серленулер (уытты сері) шамадан тыс ішімдік абылдау, кеуде жарааты Жасалан шараларды анытау. Келесі сратарды беріп науастан осы дерттіне байланысты жргізілген шараларын анытау: дрігерге аралдыма? андай тексерістер жргізілді (оларды орытындысы); емі (здігінше -йде, медициналы кмекке жгінді — емханада); андай дрілер немесе баса трі; емні тиімділігі андай болды? Болмады? емделмеген; ауруханаа тсу себебі? жедел-жрдем кмегімен келіп тр; -аралды: тексерістер жргізілген жо; тексерістер жргізілді: жалпы ан анализі, аыры анализі; рентген жне т.б. оларды орытындысы бар, олында; -ем жргізілді: а/б, аыры шыаратын жне т.б. емні тиімділігі: бар, жо; емделмеген. ауруханаа тсу себебі: емделу, ауруы ршіді; тексерілу жне т.б. мір тарихы — осы дертті дамуына алып келетін олайсыз жадайлар. міріні р кезеінде: туыланынан бгінгі кнге дейін: болан олайсыз жадайларды немесе дерттерді срау-балалы шаы (нешінші бала, туылан жері) жасспірім (мектепке бару, лгерімі, алыс алуы, маманды алу (ксібіне байланысты атерлі жайттар) йлену (жанясындаы рухани, адами асиеттік жадайы) болан олайсыз жадайларды немесе дерттерді сра ойып анытау: леуметтік жадайы; трмысы, жарааттары; тымуалаушылы дерттері; аллергиялы серленулер; мгедектік анытау. сер етуі ммкін олайсыз жайттар: Балалы жне жасспірім шаындаы дерттер (туа біткен жрек аауы, ревматизм, тонзиллит, тіс жегі). Жоары тыныс жолдарыны жіті абынуы, аллергиялы жне басада дерттері; леуметтік жне трмысты жадайы (тратанан жері: дымыл, ылалды; майлы, тзды таамдарды жиі пайдалануа бейімділік; имылсыздыы басым тіршілік салты; от басындаы кіл-кй, моральды жадайы). Ксіпшілік олайсыз серлер: ойды, орталы нерв жйесіні жиі, шамадан тыс тежелуі; ауыр кштемелер (басарушылы ызмет, жмыс трі; моральды, психикалы хал-ахуал). Ер азаматтарда: скерде болуы, атаран міндетіні трі; олайсыз серлер; болан дерттері; несеп жолынан дертті блінділер немесе аталы мшесінде ойылулар; атабезінде ауру сезімі немесе ісіктер; брын болан жпалы жыныс дерттері; жынысты атынаса ыыласы; анааттанарлыы; жынысты бзылыстар. йел адамдарда – етек кіріні басталуы, оны сипаты (неше жасында, бірден траталдыма, канша кннен, млшері; ауырсынулы немесе онсыз, айналымыны затыы); жынысты атынасты басталуы; етек кірі айналымы арасында немесе жынысты атынастан кейін ан кетулер; соы етек кіріні уаыты трмыс руы, жктілік (анша ктерді, алай тті — ісінулер, ан ысымыны жоарлауы; босанулары — здігінше, операциялар арылы, асынулар; тсікте- жасанды немесе медициналы аборттар); етек кіріні тотауы: неше жасында, андай кріністер — ан ысымыны жоарылауы, жрек ауы, т.б. Менопауза кезіндегі ан кетулер. Тым уалаушылыа бейімділік: жаын туысандарында жрек ауруларыны, гипертонияны, туа біткен аауларды, семіздікті болуы. Баса азаларды дерттері (тыныс алу; орталы нерв жйесі) немесе жарааттар, сынытар. Жпалы аурулар – туберкулез, мерез, сары ауру. 10.йреншікті уланулар: темекі шегу; ішімдікке салыну; нашаорлы, уланулар.

2.Жрек ан тамыр жйесіні ауруларымен ауратын науасты шаымдарын атаыз.

3.Зр шыару жйесіні инструментальды зерттеу дістерін тсіндірііз (ренгендік,ультрадыбысты,сканерлеу,радиоизотопты, биопсия)

Зр шыару жйесі — адамны азасында, длірек, анда, болатын зат алмасу процесікезінде бліп шыан сйы кйдегі соы алды заттарды сырта бліп шыарып, азадаы су мен тзды балансын (алыпты жадайда болуын) адаалайтын жйе.

Зр шыару жйесіне кіретін бйректе жаадан ан тзетін гемопоэтин гормоны мен ан ысымын реттейтін ренин гормоны тзіледі. Егер зр шыару жйесінде аау пайда болса, салдары ауыр болуы ажап емес. Асынан трі кейде адам ліміне кеп соады.

Зр шыару жйесіне кіретін мшелер мыналар: ос бйрек пен ос несеп аар (зр аар); уы, несеп жолы (несеп шыатын жол).

ан тамырлары арылы тасымалданатын алды заттардан бйректе немі зр тзіледі. Ол зр несеп аар арылы уыа жетіп отырады. уыта жиналып алан зр несеп жолы арылы сырта шыарылады. Тірлік етушілерді зр шыару ттікшесі (несеп жолы) жыныс мшесінен блінетін заттарды да шыаратын боландытан ол мшені несеп-жыныс ттігі деп те атайды. рашыларда несеп ттікшесі (несеп жолы) ынапты аузында (алдыы блігі — уретра) ашылады.

Зр — сабанны тсіндей ашы сары болып келетін млдір сйыты. Егер зрді тсі ою сары немесе оыр тсте болса, денсаулы трысында иынды туындаанын, яни, аау пайда боландыын білдіреді.

4 – билет

1.ан тамырлар жйесін жне ас орыту мшелерін зерттеу дістеріні дамуына В.П. Образцов пен М.Д. Стражеско алымдарыны осан лесі.

ан тамырлары (лат. vasa sanguinea) — адам мен жануарлар организміні жрек-тамырлар жйесіне жататын, абырасы серпімді келген ттікше мшелер.

ан тамырлары:

анды жректен алып шыып, организмге тасымалдайтын ызыл тамырлара — артериялара,

анды организмнен жрекке алып келетін кк тамырлара — веналара жне

оларды зара байланыстырып организмдегі жасушалы жне лпалы дегейде здіксіз жретін зат алмасу процестерін амтамасыз ететін микроайналым арнасыны ан тамырларына (ызыл тамырша — артериола, ылтамыр - капилляр, кк тамырша — венула) блінеді.

Артериялар мен вена тамырлары анды тасымалдаушы тамырлара жатады. Оларды абырасы алы. Ттікше мше ретінде артериялар мен веналарды абыралары ш абытан ралан: ішкі - интима, ортаы — медиа, сырты - адвентиция. Микроайналым арнасы ан тамырларыны абыралары арылы ан мен оны оршаан лпалар арасында зат алмасу процесі жреді. ан тамырла- рыны ішкі беті эндотелиймен астарланан. Вена тамырлары интимасында жрекке арай ана ашылатын апашалар (клапандар) болады.

Асорыту мшелері Асорыту мшелері мен асорыту бездері осылып асорыту жйесін райды. Асорыту жйесінде таам р трлі механикалылы жне химиялы згерістерге шырайды. Таам рамындаы нруыздар, майлар, кмірсулар суда ерімейді. Сондытан олар ан мен лимфаа те алмайды. Асорыту мшелерінде таамны шайналып саталуы механикалы деу делінеді. Асорыту бездерінен блінген слді серінен ыдырауы химиялы згерістерге жатады.

Асорыту мшелері[деу]

Асорыту мшелеріне ауыз уысы, жтынша, еш, арын, ас ішек жне то ішек жатады. Асорыту мшелеріні іші уыс, ттікке ксас.

Асорыту мшелеріні абырасы негізінен ш абаттан трады: сырты, абаты - днекер лпадан тратын сірабат. Ортаысы блшыет абаты, ішкі абаты - эпителий лпасынан тзілген.

Василий Parmenovich лгілері (1 (13) атар 1849 () баса да кздерден, 1851 сйкес, Грязовец (баса кздерден сйкес, Вологда) - 14 желтосан, 1920, Киев) - Ресей терапевт Киев университетіні профессоры, жрек-ан тамырлары ауруларыны диагностикалы дістерін саласындаы пионері жне ас орыту жйелері.

мірбаян [деу | деу уики мтіні]

1870 жылы, рине, семинариясында аяталаннан кейін, ол 1875 жылы дрігер пайда жне ел дрігерге осылды, оны, скери-медицина академиясына тсіп.

1877 жылы, орыс-трік соысы басында, ол Румыния скери дрігер болып таайындалды. зейнеткерлікке шыу туралы ол профессор Вирхов жне басалармен Берлинде бірінші кезекте жмыс істеді жасарту, шетелде барды.

1879 жылы, ол докторлы куландырудан ткен жне 1880 ол «сторектілерді сйек кемігін ан алыптастыру морфологиясы туралы» кандидатты диссертациясын орады, жне Киев аурухананы дрігері трыны болып таайындалды.

1884 жылдан бастап 1886 жылдары жеке практикамен жмыс істеді. 1886 жылы ол стажер болып таайындалды, жне 1888 жылы - Киев Александр ауруханасы бліміні бастыы

арнайы патологиясы мен терапия блімінде Киев университетіні профессоры - 1891 жылы доцент жне 1893 жылы сайланды. Сонымен атар, 1903-1918 жылдары факультет терапевтикалы клиниканы (бульвары Шевченко й саны 17) директоры болды, онда кейінірек, алалы аурухана саны 22, оны есімі берілді.

Ол FG Яновский Киев емдік мектеп рылан Киев физика-медициналы оамы, Киев Медициналы ауымдастыыны, траасы болып ызмет атарды.

Диссертацияны атар, негізінен диагнозына, біратар жмыстарды жариялады. іш азаларыны (1887) тере сырымалы пальпация дамыан дістері, тікелей бір саусапен (1910) бар кеуде перкуссия. 1909 жылы ол миокард инфарктісін клиникалы крінісін сипатталан 1910 жылы (оны студентті стражеско бар автормен бірге) егжей-тегжейлі тромбоз клиникалы крінісін сипатталан кім, лемде бірінші болды.

Ол Киевте 1921 жылы айтыс болды.

Николай стражеско мемлекеттік кеесшісі отбасында Одесса жылы 30 желтосанда, 1876 дниеге келген. Оны кесі, загер, Дмитрий Ye стражеско ауылынан Джордж Apostolovic стражеско Verezheny лы болды, Оргеев ауданды (азіргі Теленешты Молдова ауданында), оны отбасы Румынияны бояр тиесілі. DE стражеско Одесса Richelieu лицейіні факультетінде оыан, содан кейін Кишиневте орта мектепті 1858 жылы бітірген. Онда магистрант болды, жне Херсон 1900 кейін директоры Земский Банк кімшілігі. Ана стражеско, айырымдылы ызметпен айналысатын ресейлік адмирал Винчи, ызы. йелдер желісі лкен жесі гетману Конашевича-Деп саналады бірдей (гетман Конашевича трі келді.

Одесса Николай стражеско жоары мектепті бітірген со (1894), ол 1899 жылы здік дипломмен бітірді Киев университетіні медицина факультетін, кірді. Бл патология бліміні жне арнайы терапия кезінде жмыс істеуге алды. Сонымен атар, ол профессор В.П. Образцова басаратын Киев алалы ауруханада, терапиялы блімінде стажер болып жмыс істеді.

1901 жылы ол Кардиограммы ндіру техникасын, сондай-а Берлинде, Лейден профессорлар мен сенаторлар емхана оыан профессор Patenu, Франция жіберілді. 1902 жылы скери-медицина академиясыны (ВМА) жне ол бактериологиялы жылы ас орыту физиологиясы саласында 2 жыла жне биохимия, фармакология, патологиялы анатомия блімдерінде жмыс істеді профессор Павлов, эксперименттік медицина Санкт-Петербург институтына жіберілді зертханалы. Кзде 1904 жылы скери-медициналы академиясыны ішек физиология саласында медицинада докторлы. Киевте оралан со, ол профессор В.П. Образцова бастаан клиника емдік факультетіні, аа ызметкерлері дрігер болып жмыс істеуге барды.

2.анны биохимиялы анализіні орытындысына баа берііз: ревматологиялы комплекс ( жалпы ауыз, ауыз фракциясы, Вельтман сынаы, сиалово ышылы, С-реактивті ауызы, формалы сынаы).

Компоненттер Нтиже алыпты Бірлік

Альбумин 35-50 г/л

Белок 66-83 г/л

АЛТ 55,0 0,0 – 41,0 U/L

АСТ 59,0 0,0 – 41,0 U/L

Билирубин/тікелей 24,0/18,0 0,0 – 21,0 U/L

ГГТП 55,0 6,0 – 42,0 U/L

СФ 150,0 35,0 – 105,0 U/L

Холестерин 5,54 3,4-5,3 ммоль/л

Тимол сынамасы 5,3 0-5 ед

СРБ + теріс

Мочевина 2,5—6,4 ммоль/л

Креатинин 44-88 ммоль/л

Электролиттер: Калий - 4,2 ммоль/л Ионизирленген кальций- 1,1 ммоль/л. Натрий – 144 ммоль/л.

Хлор - 102 ммоль/л

Коагулограмма:

МНО - 1,38 (алыпты- 0,85 – 1,25)

АЧТВ – 37 сек

Тромбин уаыты 15 сек (N),

фибриноген 3,5 г/л,

РФМК теріс. (N),

антитромбин 90% (N).

Зр анализі:

Жалпы зр анализі – алыпты крсеткіштер

Зр тсі сары

Зр млдірлігі млдір

Зр реакциясы немесе рН рН 6

Зр тыыздыы 1,012 г/л

Зрдегі белок 0,033 г/л

Зрдегі глюкоза жо

Зрдегі эритроциттер Бірен-сара кру алаында

Зрдегі лейкоциттер кру алаында 3

Зрдегі эпителиальды жасушалар кру алаында 10

Гемоглобин. Ер адамдарда 130-160 г/л, йелдерде 120-140 г/л Гемоглобин (Hb) –бл оттегі тасымалдауа абілеті бар, темір атомы бар белок (ауыз). Гемоглобин эритроциттерде болады. Гемоглобин лшем бірлігі грамм/литр. Гемоглобин дегейі алыпты болу аза шін маызды, себебі гемоглобин жетіспеу кезінде азада оттегі жетіспеушілігі байалады. Гемоглобин жоарылау себебі: Сусыздану (су ішуді азаюы, шлдеу, бйрек жмысыны бзылуы, ант диабеті, кп млшеде су жне іш ту, зр айдаыш заттарды пайдалану); Жректі немесе кпені туа пайда болан аауы; Жрек немесе кпе жетіспеушілігі; Бйрек аурулары (бйрек артериясыны стенозы, атерсіз ісіктер) ан тзу азаларыны аулары (эритемия); Гемоглобин тмен болу себептері: Анемия, Лейкоз; ан жйесіні туа пайда болан аурулары (талассемия, ора трізді анемия); Темір жетіспеу; Друмендер жетіспеу; Ааза шектен тыс ару (истощение); ан жолалту; Эритроциттер Эритроциттер –анны ызыл тйіршіктері. Бл анны е кп жасушалары. Негізгі ызметі оттегіні тасымалдау, оны аза тіндеріне жеткізу. Эритроциттер трі екі жаынан ішке арай дес диск. Эритроцит ішіде кп млшерде гемоглобин болады. ызыл дискіні кп блігін дл сол алып жатады. Эритроциттер тмендеу себебі: Эритроциттер саныны тмендеуі анемия деп аталады. Бл патологиялы жадайды себептері кп, жне ол рдайым ан тзу жйесімен байланысты емес. Дрыс таматанбау (белок жне друмендерге кедей таам); ан жоалту; Лейкоздар; Гемолиз (токсикалы заттарды немесе аутоиммунды процесс арасында ан жасушаларыны луі) Эритроциттер саныны жоарылау себебі: Азаны сусыздануы (кп су, диарея, сйыты ішуді азайту); Эритемия Жрек жне кпені аурулары. з кезегінде тыныс алу жне жрек ызметіні жетіспеушілігіне алып келетін; Бйрек артериясыны стенозы; Лейкоциттер Лейкоциттер ан аымындаы а тсті жасушалар. Бл жасушалар иммунды жйені негізі десе болады. Азаа инфекция, токсикалы заттар, бгде заттар тскенде осы лейкоциттер сонымен кресіп, азаны орайды. Лейкоциттерді тзілуі ызыл сйек кемігінде жне лимфа тйіндерінде жреді. Лейкоциттер бірнеше трге блінеді, олар: нейтрофильдер, базофильдер, моноциттер, лимфоциттер. Оларды райсысы сырты тріне жне атаратын ызметіне байланысты ажыратылады. Лейкоциттерді жоарылау себептері: Физиологиялы лейкоциттерді жоарылау: Таам абылдаудан кейін,; Белсенді физикалы жктемеден кейін; Жктілікті екінші жартысында; Егу жасаланнан кейін; Етеккір кезінде; абыну реакциясы кезінде (патологиялы): Іріді абыну аурулары (абсцесс, флегмона, бронхит, гайморит, аппендицит жне т.б); Кйіктер жне травмалар; Операциядан кейін; Ревматизмні асыну кезінде; Онкологиялы аурулар кезінде; Лейкоз кезінде (иммунды жйе стимуляциясы жргенде); Лейкоциттерді тмендеу себебі: Вирусты инфекциялы аурулар (тмау, вирусты гепатит, сепсис, ызамы, малярия, ызылша, эпидемиялы паротит, ЖИТС жне т.б); Ревматикалы аурулар (ревматоидты артрит, жйелі ызыл жегі); Лейкоздарды кейбір трлері; Гиповитаминоз; Ісіктерге арсы препараттар (цитостатиктер, стероидты препараттар); Сулелі ауру; Гематокрит – зертеудегі аны жалпы клеміні ондаы бар эритроциттерге пайызды атынасын айтады. Пайызбен лшенеді. Гематокрит жоарылау себептері: Эритемия; Жрек немесе тыныс жетіспеушілігі; Сусыздану (кп млшердегі су, диарея, йіктер, диабет) Гематокрит тмендеу себебі: Анемия, Бйрек жетіспеушілігі; Жктілікті екінші жартысы; Лейкоцитарлы формула Лейкоцитарлы формула бл лейкоциттерді р трлеріні жалпы андаы пайызды атынасы. ртрлі патологиялы жадайларда осы пайызды крсеткіштер згеріске шырайды. Нейтрофилдер Сегментоядролы форма 47-72% Таяшаядролы форма 1- 6% Эозинофил 0,5-5% Базофил 0-1% Моноциттер 3-11% Лимфоциттер 19-37% Нейтрофильдер екі трлі болуы ммкін. Жетілген (зрелые), басаша оларды сегментоядролы деп, ал жетілмегендерді таяшаядролы деп атайды. Нормада таяшаядролылар минималды 1-3 % болады. Иммунды жйені мобилизациясы кезінде жетілмеген нейтрофильдер саны кбейеді.

3.Тыныс алу мшелеріні ауруымен ауыратын науасты тексеру жоспарын рыыз.