Таырып 11. ылмысты ы негіздері.

ылмыстылыты жне іс-рекеттерді жазалылыын, ылмысты жауапкершілік негіздерін, жаза жйесін, оны таайындау тртібі мен шарттарын, сонымен атар, ылмысты жауапкершілік пен жазадан босату негіздерін анытайтын, мемлекеттік жоары органдарымен бекітілген зады нормалар жинаы ылмысты ы деп аталады.

ылмысты ы пніне ылмысты жасалуымен байланысты туатын оамды атынастар жатады. ылмысты ыты реттеу дісі ылмыстылыты, ылмысты жасалуына зады тиым салу мен оларды жазалылыын анытаудан трады.

ылмысты ы жйесі жалпы жне ерекше блімнен трады.

Жалпы блім – бл ылмысты задылы пен оны аидалары, ылмысты жауапкершілік негіздері, ылмысты заны кеістіктегі, уаыттаы, тлалар шеберіндегі рекетін анытайтын, ылмыс тсінігі мен категорияларын, кін нысанын, ылмысты ыты жас млшерін, ылмысты жоа шыаратын мн – жайларды, ылмыса атысуды, жаза масаттары мен трлерін, оларды таайындалу тртібі мен мазмнын, жауапкершіліктен босату негіздерін, сонымен атар, кмелетке толмаандар жазасыны ерекшеліктерін крсететін блім.

Ерекше блімде наты ылмыс трлері мен оларды жазалары, істеуші тлалар крсетілген.

ылмысты ы мынадай аидалара сйенеді: задылы, азаматтарды за алдында тедігі, кін шін жауаптылы, ділеттік пен гуманизм.

ылмысты ыты негізгі айнар кзі болып ылмысты за табылады. Тек ана ылмысты за оама ауіпті іс - рекеттерді ылмыстылыын жне жазалануын таайындайды. Р – да ылмысты зады Р ылмысты Кодексі райды. Жаа ылмысты задар ылмысты Кодекске осылуа жатады.

ылмыс дегеніміз жазалаумен ескертілген, Р К – мен тиым салынан, оама аса ауіпті іс - рекет. Іс - рекетті ылмыс деп тану шін оны мынадай белгілері болуы ажет:

а) оама аса ауіптілігі;

) ылмысты ыа айшылыы;

б) кінлілік;

в) жазалауа жататындыы.

ылмыстар ртрлі ерекшеліктеріне байланысты сарапталады. ылмыстарды сараптау – бл оама аса ауіпті іс - рекеттерді оларды мнді белгілеріне байланысты зара байланысан топтара блу. Ол оама аса ауіптііс - рекеттерді оама ауіптілік сипаты мен дегейіне байланысты блінеді.

оама ауіптілік сипаты – бл іс - рекет ол сатын оамды атынасты маыздылыы мен ылмысты жасау дісі бойынша аныталатын ылмысты леуметтік асиеті.

оама ауіптілік дегейі – бл жауапкершілікті ауырлататын жне жеілдететін мн – жайларды есепке ала отырып аныталатын ылмысты леуметтік асиеті.

Блара байланысты ылмыстар трт категорияа блінеді:

1) жеіл ылмыстар – асаана жасалан жадайда 2 жыла дейін бас бостандыынан айыру арастырылатын ылмыстар;

2) орташа ауырлытаы ылмыстар – 2 - 5 жыл;

3) ауыр ылмыстар – 5 – 12 жыла дейін;

4) аса ауыр ылмыстар – 12 жылдан кп жне лім жазасы арастырылан ылмыстар.

Осында крсетілген алашы ш категорияда ылмысты жауапкершілік 16 жастан, соысында 14 жастан бастап арастырылан.

Тлімгерлер Р ылмысты задылыы ережелері туралы толы мліметті 1998 жылды 1- атарынан бастап кшіне енген Р ылмысты кодексінен жне «ылмысты ы » курсы бойынша арнайы дебиеттерден таныса алады.

 

Негізгі дебиеттер:

1. азастан Республикасыны заы «Сыбайлас жеморлыа арсы крес туралы» Алматы, 1998.

2. азастан Республикасыны ылмысты кодексі. Алматы, 2000.

3. азастан Республикасыны ылмысты іс жргізу кодексі. Алматы, 1998.

4. азастан Республикасыны ылмысты - атару кодексі. Алматы, 1998.

осымша дебиеттер:

  1. Алауов Е. ылмыса тосауыл. Алматы, 1997.
  2. Аыбаев А.Н. ылмысты ы: жалпы блімі. Алматы, 1999.
  3. Аыбаев А.Н. ылмысты ы: ерекше блім. Алматы, 2000.
  4. Алауханов Е. ылмысты ы. Ерекше блімі. Алматы, 2001.
  5. Биебаева А.. рекетті мн-жайларын жоятын кейбір трлері. араанды, 2003.
  6. азастан Республикасыны ылмысты ыы. Алматы, 2001.
  7. азастан Республикасыны ылмысты атару ыы. Алматы: Жеті Жары, 2002.
  8. Наумов А.В. ылмысты ыы. Астана, 2001.
  9. Рахметов С.М., Бапанов Т.А. ылмыс рамы. Алматы: Баспа, 1998.
  10. Тлеубекова Б.К. азастан Республикасыны ылмысты іс жргізу ыы. Алматы: Жеті Жары, 2000.

 


Семинарлы сабатар жоспарлары

Таырып 1. Мемлекет туралы негізгі тсініктер

Сранама:

  1. Мемлекетті пайда болу задылытары.
  2. Мемлекетті, кіметті, ыты пайда болуын арастыратын теориялара сипаттама.
  3. Мемлекетті тсінігі жне негізгі белгілері.
  4. Мемлекет мні, ызметі жне типтері.
  5. Мемлекет нысаны: басару нысаны, мемлекеттік рылым нысаны, саяси режим.
  6. Мемлекеттік аппарат тсінігі, рылу жне рекет ету аидалары.
  7. Мемлекет органдары: тсінігі, трлері.
  8. оамны саяси жйесіндегі мемлекетті орны мен ролі.
  9. ыты мемлекет тсінігі жне белгілері. азастан Республикасында ыты мемлекет алыптастыруды теориясы мен практикасы.

Тапсырмалар:

  1. азастан Республикасыны басару нысанын, мемлекеттік рылым нысанын жне саяси-ыты режимін теориялы негіздерге жне занамаа сйене отырып з бетінше анытау.
  2. Семинар сратары бойынша лекциялы материалдарды, оулытарды жне зге дебиеттерді пайдалана отырып дайындалу.

Негізгі дебиеттер:

1. азастан Республикасы Конституциясы. Алматы: Жеті Жары, 1998.

2. аза КСР-ны мемлекеттік егеменділік туралы Декларациясы // аза КСР Жоары Кеесіні Жаршысы. 1990.№44.

3. азастан Республикасы конституциялы заы «азастан Республикасы мемлекеттік туелсіздігі туралы» // Жаршы. 1991.№51.

4. азастан Республикасы заы «Дін ттыну бостандыы жне діни бірлестіктер туралы» 15 атар 1992 // Жаршы, 1992. №4.

5. азастан Республикасы заы «Саяси партиялар туралы» 2002 // Парламент Жаршысы, 2002, №11-12.

6. азастан Республикасы заы «оамды бірлестіктер туралы» 31 мамыр 1996 // Парламент Жаршысы, 1996. №8-9.

7. азастан Республикасы заы «Мемлекеттік ызмет туралы» 23 шілде 1999 // Егемен азастан, 1999. 6 тамыз.

8. азастан Республикасы Президентіні азастан халына Жолдауы «азастан – 2030». Жеке басылым. Алматы: Жеті Жары, 1999.

9. азастан Республикасы Президенті кімі «азастан Республикасыны мемлекеттік сйкестілікті алыптастыру тырнамасы» 23 мамыр 1996 // Саясат, 1996. №9.

осымша дебиеттер:

1. Байжанова Г.Т., ділбекова .. Мемлекет теориясы. Дрістер жинаы. араанды,2003.

2. Ибраева А.С., Сапаралиев .С. Мемлекет жне ы теориясы. Алматы,1998.

3. Мемлекет жне ы теориясы. Жоламан .Д., Мтарова А.К., Тукелев А.Н. Алматы: азМЗУ, 1999.

4. Сейтасаров М.А. азастанда саяси жйені жаыруы жадайындаы саяси леуметтену ерекшеліктері. Алматы, 2000.

дістемелік нсаулар:

Семинар сабаына дайындалу барысында авторларды зіндік кзарастарымен ерекшеленетін бірнеше ебекті атар олданан жн. р трлі авторларды анытамаларын талдау негізінде мемлекетті негізгі тсінігін шыару жне оны негізгі белгілерін з бетінше анытау ажет. Мемлекетік зге де былыстара атысты зіндік ой орытып тжырымдау керек. Мемлекет мні, маызы, ызметі мселелерін арастыранда басты назарды азастан Республикасыны ерекшеліктеріне аудару ажеттілігі бар.