Экономикалы теорияны даму кезеіндегі мектептерді ерекшеліктерін сипаттаыз.

Тарихтаы тыш экономикалы ой- пікір алашы адамдарды бірлесіп адарды аулауы деуге болады. Экономикалы атынас мір ажеттілігінен туады. Ежелгі дниедегі экономикалы кейбір былыстар мен процестер Египет, ытай, ндістан, Греция, (Ксенофонт, Платон, Аристотель т.б) ойшылдарыны ебектерінде арастырылады. Мселен Аристотель тауар ны деген ыма тоталып, оны айырбас атынасынан шыатынын байаан. Біра ерте дниелер де, орта асырларда экономикалы ой-пікір ылым болып алыптаспады. Оны себебі ол заманда тауар-аша, рынок, сауда дамымады, шаруашылы негізінен тйы натуралды- заттай жргізілді. Экономикалы ой- пікірлерді ылыми тжырымдалып алыптасуы сауда, нерксіп капиталыны дами бастауына байланысты болды. Бл кезе негізінен Еуропада XVI- XVII асырларды амтиды. азастан елінде XIX асырды соы, XX асырды басында сауда капиталы, тауар-аша айналымы, халыаралы рынок, ебек блінісіне амту процесі бірте-бірте жанданан. Алашы реет з алдына алыптасан ой-пікірді белгілі баыты – меркантелистер мектебі. Ол (мерканте-итальян сзі сауда, пайда табу) оамды байлыты негізі аша алтын деп біледі. Меркантелистерді талабы тауарды шетелдерге ммкіндігінше кп сату, олардан мейілінше аз сатып алу, сйтіп аша орын молайту жолдарын іздеуі. Меркантелистер рынок экономикасы теориясы мен практикасыны негізін алаушылар атарына жатады. Олар аша нерлым кп болса, оамны байлыы да мол болады деген ымды басшылыа алды. рине сауда капиталы трысынан бл ым дрыс та шыар. Себебі саудагерлер, кпестер ашасы кбейген сайын, мал-млікі кп байларды атарына осылып, оама ажетті тауарларды тасымалдау, сату ісі жанданады. Демек меркантелистер теориясы ылыми длелденбеген, ол халы шаруашылыын толы амтитын ілім болан жо. Меркантелистерді осы осалдыын физиократтар байады да оамды байлы, сауда да емес, ндірісте екенін длелдеді. Біра физиократтар Ф. Кенэ, А. Тюрго т.б ндіріс атарына тек ауыл шаруашылыын жатызды. Оларды пікірінше, оам байлыыны бірден бір кзі ауыл шаруашылыы німдері, сондытан сімтал тап атарына тек ана шаруалар жатады деген ымды дріптеп Ф. Кенэ тыш рет ндіріс теориясына атысты «Экономикалы кесте» жасады. Ф.Кенні «Экономикалы кестесі» оамды ндірісті дайы даму процесін зерттеуге арналан, з заманындаы даналыпен болжалан ылыми тжырымдамалар атарына жатады. Физиократтарды ндіріске кіл аударуы экономикалы ой –пікірдегі крделі жаалы ала басу. Біра оларды ндірісті тек ана ауыл шаруашылыымен шектеуі халы шаруашылыыны баса салаларын німсіз деп есептеуі дрыс болмады. Классикалы саяси экономия жаа дамып келе жатан капиталистік ндірістік атынастарды дріптеуші, ндіріс капиталыны мддесін орайтын экономикалы ой-пікірді прогрессивті сатысы болды. Классикалы буржуазиялы саяси экономияны басты табысы ебек н теориясыны негізін алады. Осы ой-пікірді алыптасуы сауда жне арыз сіморлы капиталына арсы ндірістік капиталды оамдаы ерекше рлін атап крсеткен ылыми аида боланы белгілі. Маркстік саяси экономия- ебекшілерді, жмысшы табыны мддесін орайтын теория. Марксшілер капиталистік оамды дріптеуші экономикалы теориялара сын кзбен арады. Оны себептері капиталистік экономикалы атынастарда негізінен екі тап: біріншісі, стемдік жасайтын буржуазия болса, екіншісі пролетариат-аналушы тап мірсреді. Оларды арасында антогонистік бітіспес айшылы бар. Бір топ дамыанелдер (АШ, Жапония, ФГР, Англия, Канада, Италия) соы жылдары Отстік Корея, Сингапур, Гонконг сияты елдер азіргі заманы ылыми-техникалы революцияа бейімделіп, лемдік озы тжірибені дрыс пайдалану нтижесінде оамды ндірісті тиімділігін айтарлытай арттырып келеді. Бл елдерде ебек жадайын жасарту, жмысшыларды трмыс дрежесін ктеру, оларды ксіпорындарды басаруа демократияны дамытуа атысуы сияты жаалытар болан болатын.