Модифицирленбеген полиэфирлер.

Синтетикалы лдіртзгіш заттар

СБМ технологиясында кеінен олданылатын р трлі синтетикалы полимерлер поликонденсация, полимеризация жне полиосылу реакцияларымен алынады. Кбінесе сыр-бояу ндірісінде поликонденсациялы лдіртзгіштер олданылады, себебі оларды негізінде р трлі сыр-бояу композициясын жне арнайы асиетті жабындылар алуа болады.

Полиэфирлер

Полиэфирлер кпатомды спирттер жне кпнегізді органикалы ышылдарды поликонденсация німдері болып келеді. Полиэфирлерді полиэфирлерді ерекшелігі ОСО тобыны болуы. Бастапы заттарды трлілігі химиялы жне тасымалдау асиеті р трлі полиэфирлерді синтездеуге ммкіндік береді. Полиэфирлер атты жне сйы бола алады, оларды кейбіреуі жай температурада, ал екіншілері – тек ыздыранда атая алады. Олар эластикалы немесе морт жабындылар тзе алады; оларды кейбіреулеріні лдірлері жоары электроизоляциялы асиетті болады. Полиэфирлерді баса лдіртзгіштермен біріктіргенде жабындыларды жасы асиеттері артады. Бларды барлыы, сонымен атар кптеген шикізаттарыны арзандыы полиэфирлерді сыр жне бояу технологиясында кеінен олданылуына келеді.

Химиялы рылысына байланысты модифицирленбеген жне модифицирленген, аныпаан жне аныан полиэфрлер болып блінеді.

 

Полиэфирлерді алуды химиялы негіздері

Полиэфирлерді синтездеуге бір-, екі-, ш-, тртфункционалды осылыстар олданылады. Кпфункционалды осылыстар торлы рылысты макромолекула тзеді. Мндай полимерлер нашар ериді жне сырды дайындауа олданылмайды. Азтарматалан молекулалы олигомер алу масатында, ш- жне тртатомды спирттер негізіндегі жасы еритін полиэфирлер алу шін синтезді поликонденсацияны бастапы сатысында тотату ажет. Мысалы, глицеринні фталь ангидридімен глицеринні арты млшерінде олигоэфир алу жолы:

Полиэтерификацияны негізгі реакциясы келесі реакциялармен крделенеді:

Реакцияласпаан спиртпен алкоголиз:

Реакцияласпаан ышылмен ацидолиз:

 

Реакция суымен гидролиз:

Декарбоксирлеу:

 

Модифицирленбеген полиэфирлер.

Екіфункционалды аныан спирттер мен ышылдардан сызыты рылымды полиэфирлер алынады. Мндай полимерлер жоарыэластикалы асиетпен, біра атты, берік лдір тзе алмайды. Сондытан екіатомды спирттен баса шатомды спирт – глицерин олданылады.:

Алынан олигоэфир бос гидроксилді тобы бар, сол бойынша жабындыда баса полимерлі молекуланы крбоксил тобымен рекеттесіп, торлы рылым тзеді.

Мндай торлы рылымды олигоэфирлерді тзілуі жабындыда бос функционалды топтарды поликонденсация реакциясы нтижесінде тзеді. Бл рдіс 200°С температурада катализаторсыз немесе жай температурада ышыл катализаторлар атысында жреді. Тзілген торлы рылымды модифицирленбеген полиэфирлер негізіндегі жабындылар жоары морттылыымен, тменгі эластикалыымен, нашар адгезиямен, жоары аттылыымен сипатталады. Сыр жне бояу технологиясында модифицирленбеген полиэфирлер баса лдіртзгіштерді модификаторлары ретінде олданыс тапты.