Лекция №4. Сйы ртекті орталарды блуге арналан машиналар мен жабдытар.

 

1. Сйы ртекті орталарды блуге арналан аппараттар. Сзгіштер.

2. Топтастырылуы жне конструкциялары мен олданылуы.

3. Есептеу жне пайдалану ерекшеліктері.

 

Сйы ртекті орталарда – суспензиялар, эмульсияларды сзу, тндыру жне центрден тебу тсілдеріменен блінеді. Сйы ртекті орталар физикалы рамы бойынша келесі трлерге блінеді: суспензиялар - сйы ттас жне онда таралан атты фазалардан тратын болса, эмульсия – ттас сйы жне онымен араласпайтын бгде сйыты тамшы тріндегі раушыларынан трады.

Мндай ртекті орталарды тндыру гравитациялы кш рісінде атарылса, сзу арнаулы бгет арасы, ал центрифугаларда блу центрден тебу кш рісінде жреді.

Сйы гетерогенді жйені блінуі елеулі дрежеде атты таралан фаза тйіршіктеріні лшемі мен концентрациясына, сонымен атар ттас фазаны ттырлыы мен тыыздыына туелді болады. Тйіршіктерді орташа лшемдеріне байланысты ірі (100 мм лкен), нта (0,5:100 мм), оым (0,1:0,5 мкм) жне коллоидты (0,1 мкм дейінгі) деп трленеді.

Коллоидты лшемдегі суспензиядан басаларыны барлыы да гравитациялы кш рісінде блінуге бейімді. Осыан орай жоарыда келтірілген сйы ртекті орталарды блуге арналан жабдытарды тндырыштар, сзгіштер жне центрифугалар деп трлендіреді.

Тндыру машиналары мен аппараттары тмен німділігіне орай тым тиімсіз. Сондытанда біз сзгіштер мен центрифугаларды арастырамыз. Сзу жабдытарыны басты жмысшы органы - кеуек бгет жне де процесс барысында ол арылы сйы фазаны ткізіп, атты фазаны оны бетінде стап алады. Мндай аппараттарда кеуек сзу бгеті ретінде матаны, сымтемірді жне полимерлік торкаларды, аазды, металл, шыны, керамикалардан жасалан тегіс кеуек пластиналардан жне т.б. пішіндегі бгде денелерді олданады. Сонымен атар сзу бгеті ретінде м, шаыл тас, кмір, ааш жаасы жне диотоммий тйіршіктеріні абаттарын олданады.

Заманауи сзу аппараттары трлі белгілері бойынша топтастырылады: жмыс тртібі бойынша – мезгілді жне здіксіз рекеттегі; сзу бгетінде ысымдар айырмасын келтіру тсіліне арай – вакуумде жне ысымда жмыс істейтін; сзгілеу бетіні пішіні бойынша – тегіс жне исы сызыты сзгіштер деп трлендіреді. арастырылып отыран сзу аппараттарыны рбір трі бірнеше конструктивті орындалуда болуы ммкін. 1-суретте ндірісте олданыс табу сипатына, олданылу тиімділігі мен конструктивтік ортатылыын ескере отырып сзу аппараттарыны топтастырылу схемасы келтірілген.

 

1-сурет. Сзу аппаратарыны топтастырылу схемасы

 

Тегіс бетті сзу бгетті сзгіштер.

 

 

1-корпус; 2- ыздырушы жейдеше; 3-саиналы бгет ; 4- тп; 5- сзу бгеті; 6- тіректі тор; 7- тор; 8- апа; 9- сыымды ауа келтебыры; 10-суспензия келтебыры сзу бгеті; 11- фильтратты жіберу келтебыры; 12- сатандырыш клапан.

 

2-сурет. ысымда жмыс беттейтін тзу сзгіш.

 

1-сзу плиталары; 2-баыттаушы рамалар; 3-сзілу матасы; 4,7- коллекторлар; 5- тіректік плита; 6- пышатар.

 

3-сурет. Автоматтаныдырылан камералы пресс-сзгіш (горизонтал камералы)

 

 

1-плиталар; 2- рамалар; 3- тіректік брус; 4- жылжымайтын плита; 5- жылжымалы плита; 6- гидравликалы жйе; 7-суспензия беру штуцері; 8- шаю сйыыны штуцері; 9- сзіндіні жоюа арналан кран.

 

4-сурет. Тік рамалы пресс-сзгіш (плитарамалы пресс-сзгіш)

 

а) дискалы сзгіш: 1- уыс білік; 2- диска; 3- ванна; 4- тарату бршігі; б) тарельчатый фильтр: 1- горизонталды уыс денелі сзгіш; 2- сзінді ттікшесі; 3- тарату бршігі; 4- фильтрующая ткань; 5-пыша.

 

5-сурет. Вакуум-сзіштер.

 

1-жетекші барабан; 2 — форсунка; З — вакуум-камера; 4- резекелі таспа; 5- аын; 6- керу барабаны ; 7- керуші роликтер; 8- сзінді жіберу коллекторы;9- шаю сйыын жіберу коллекторы;10- тнба жинаы; 11-сзілу матасы.

 

6-сурет. Таспалы вакуум-сзігіш.

 

 

 

 

 

7-сурет. Цилиндрлік сзгілеу бетті сзгіштер

 

Химия нерксіптерінде аралы, соы жне алдыты нім ретінде технологиялы процестегі сйы ртекті орталар суспензиялар немесе эмульсияларды рамды бліктерге блуге жатады. Мндай ортаны сзу жне центрифугаменен бледі. Сирек бл орталарды гравитциялы сермен бледі.

 

Сзгіштерді есептеу дістемесі.

Сйы ртекті орталарды сзумен блуге арналан сзу аппаратарын технологиялы талаптарды анааттандырушы аппарат конструкциясын абылдау, типтік атардан. Технологиялы есептеу дістемесі сзу процесіні негізгі задылытарын ескереті сзуді замануи теориясына негізделеді.

Сзу процесін іске асыру шін сзу бгетіні екі тсында ысымыдар айырмасын (процесті озаушы кшін) алыптастыру ажет. Бл кезде сзу бгеті бастапы кедергі болып табылады да, оны бетінде ттылып алыптасан тнба абаты осымша кедергі болып табылады. Соы кедергіні басты раушысы болып табылады. Сондытанда сзу процесі ысымдар айырмасына тура пропорционал боланымен, кеуек бгетпен алыптасан тнба абаты тарапынан туындаан кедергіге кері пропорционал.

Сзу бгетіндегі осымша кедергі тнбаны алыдыыны суіменен немесе тнба тйіршіктеріні сзу бгетіндегі жмысшы иманы бітеумен седі, сондай-а бл жадайа осы факторларды біріккен сері де ыпал етуі ммкін. ысымны орын алуы кедергіні суін бейілдейді, йткені бл кезде ысым тнба абаты мен сзу бгетін сыылдайды да, тнба абатыны кеуектік рамы мен бгет имасы пішініні брмалауына алып келеді. Мндай жадайда имадан сзгіні туі лсірейді.

Сзу бгетіні кедергісі сйы фазаны ттырлыыменен, оны жмысшы имасыны (кеуекті) лшемі, пішіні жне пішініні брыстыымен сипатталады. Бл кедергі сзу бгеті материалыны ісінуіменен, сйы пен атты бгет жйесіні беттік керілуіні згеруменен, сйыты абыра сорбциялануымен, кеуек абырасында сйыты озалмайтын абатыны орын алуыменен жне сйы электросматикалы аыныменен сипатталады.