Жылжымалы ттамалы аппарат

 

Жылжымалы ттамалы (ЖТ) аппараттар фазаларды озалысы кезіндегі фазааралы бет алыптасушы аппараттара жатады. Аппараттаы рекеттесуші фазаларды озалыс баытын йымдастыру бойынша фазаларды айасан озалысындаы, арама-арсы озалысындаы жне ктеріле баыттас аынды болып трленеді.

Мндаы ттаны озалу сипаты аппараттаы гидродинамикалы жадайа згеріс енгізеді.

олданылып келе жатан ЖТ аппараттарды ондаы ттаманы озалу баыты жне сипаты бойынша топтастырылан жн жне де келесідегідей топтастыран жн:

- Жалан сйылу абатындаы ттамалы аппараттар;

- Братаушы ттамалы аппараттар;

- Айналмалы жне циркуляциялаушы ттамалы аппараттар;

- Жйелі жылжымалы ттамалы аппараттар;

- иыстырылан ЖТ аппаратар.

арастырылып отыран ЖТ аппараттарды арасында жйелі жылжымалы ттамалы аппараттар классы ерекше назара ие. Мндай аппараттарда ттамалы аппаратты жмысшы клеміні биіктігі мен имасы бойынша жйелі орналастырылан жне де мнда газ бен сйыты йынды рекеттесуін олданады. Ттамаларды блай жйеліорналасуы жмыс аумаыны зынабойы-клдене секциялану принципін олдануа ммкіндік береді. Мндай аппаратта олданылатын ттамалар трлі геометриялы пішінде болады жне де бл ттамалы денелерді алыптасырушы йын сипатына арай йынды жне бейсимметриялы йынды деп трлендіруге болады. Бірінші топтаы денелерге тзілу периодтты йынды жасы аын тудегі денелерді (шар, конус, тамшы тріндегі), ал екінші топ денелеріне периодты жне жартылай периодты йын тзетін нашар аын тудегі призмалы денелерді жатызуа болады (дгелек, квадратты, шбрышты, х-тріздес жне т.б.).

ЖЖТ аппараттарды топтастырылу слбасы 1-суретте келтірілген. Бл пішіндегі ттамалы денелер аынды озалысыны сипатына трліше сер етеді. йынды озалыс, ттамалы денені діріліменен жне айналуыменен крделенген йынды жне йынны алыптасу аймаында аынны жергілікті жиырылуындаы.

 

 

ЖЖТ аппараттаы газсйыты аынны алыптасатын йынды рылымы жылумассаалмасу процесіні елеулі арындылыын арттыратын жоары дамыан фазааралы бетті руа ммкіндік береді. арастырылып отыран жйелі жылжымалы ттамалы аппараттарды конструкцияны жасалан талдаулар мндай аппараттарды жылумассаалмасу жне шастау процесстеріндегі олдану перспективтілігін сипаттайды.

2-суретте трлі ттамалы элементтер конструкциялары мен аппаратты жалпы крінісі бейнеленген: а) шартріздес; б) пластиналы; в) цилиндрлік; г) квадратты; д) х-тріздес; е) шбрышты клдене имадаы.

Жйелі ттамалыаппараттар аадан 1, тменгі тптен 2, конусты апатан 3, аындарды беру жне кетуге арналан 4 жне 5 патрубкалардан, сйыты беруші себелеткіштен 6 жне оны тгуге арналан келтебырдан 7, тіректі-таратыш тордан 8, ттамалы элементті 9 сым 11. Себелеткіштер шашыратыш саылаулы 10 жне ттыш элементтермен жабдыталан.

Ттамалы аппарат келесідегідей жмыс істейді. Тазалауа келген газ аыны, келтебыр 4 арылы беріледі де, тменгі тіректі-таратыш тордан 8 те отырып, себелеткіш 6 арылы берілген сйыпенен рекетке тседі. рекеттесу сыма 11 тізілген ттамалы элементті 9 клемінде жреді. Жмысшы айма аамен жне екі тіректі-таратыш торларменен 8 шектелген. Сйыпен рекеттескен со газ аыны 5 келтебыр арылы тыс шыарылады да, олданылан сйы келтебыр арылы тыс шыарылады.

 

 

 

1-аа; 2-тп; 3-апа; 4 жне 5- газды кірер жне шыар патрубкалары; 6- себелеткіш; 7- сйыты тгу келтебыры; 8- тіректі-тарату торы; 9- ттамалы элемент; 10- саылауланан быр; 11- сым.

 

2-сурет. Классикалы йынды рылымдаы жйелі ттамалар консрукциялары.

 

Сымда 11 орналастырылан ттамалы денелерді 9 газ аынымен аып ту барысында себелеткіш 6 арылы берілген сйыты раушылары сатайды. Ттамалы денелерді белгілі адымменен орналастыра отырып, бір мезгілді йын тзілу тртібіне ол жеткізуге болады. Мнда йынны тзілу уаыты оны тменгі ттамалы денелер абатынан жоарысына олдану уаытыменен сйкес келеді. йындарды бір-бірін толытыруы оларды уатыны артуына алып келеді. Ал бл сйыты сатауа лкен жмыс жасайды. Осыны арасында дамыан фазааралы бетке ол жеткізуге болады.

Мнда ттамалы денелерді геометриялы пішіні йынны тзілу жне зілу механизімін анытайды. Алдын айтыландай ттамалы денеден келетін, мселен шартріздес денелерден со (2,а-сурет) симметриялы йындар алыптасады, ал призмалы ттамалы денелерден со (2,б-е суреттер) бейсимметриялы йындар тзіледі.

Сонымен атар жмысы дірілмен крделенген жйелі жылжымалы ттамалы йынды рылымды аппараттарда жылумассаалмасу жне шатазалау техникасында кеінен олданыс тапты. Мндай аппараттарды абсорбция, газды суыту жне шатазалау процесіні жоары тиімділігіне ттама элементті йынтзідегі бірмезеттілігі мен оны босштарыны автотербелісті озалысыны есебінен ол жеткізуге болады. 3-суретте мндай аппараттарды жалпы крінісі бейнеленген.

 

 

 

1-аа; 2 жне 3- газды беру жне кету келтебырлары; 4- себелеуші сйыты беру келтебыры; 5- делген сйыты тгу келтебыры; 6- тіректі-тарату торы; 7- сым; 8- ттамалы элемент; 9- жкшелер.

 

4-сурет. Дірілді ттамалы аппараттар.

 

Ттамалы денелер ырларынан йынны зілісі оларды штарыны автотербелісті озалысын туындайды, ал бл здігіне пленканы аып тсу жылдамдыын детеді, сйы пленкасыны алыдыын жартып, тым майда тамшыны алыптасуына алып келеді. Нтижесінде фазаралы бетті лаюына жне процесті тиімділігіні артуына алып келеді.

Жйелі пластиналы дірілді ттамалы аппаратты баса конструкциясы 5-суретте келтіріледі. Бл аппараттардаы ттамалы элементтер серпімді асиеттегі материалдан дайындалуа ажет жне де ортаны агрессивті серіне ттеп бере алуы тиіс. Пластиналарды тербелу жиілігі мен амплитудасыны токсиалды мніне пластина участкесіні жанасу еніні оны бос шыны еніне атынасы 0,5 болан жадайда жеткізуге болады жне де атарылушы процесті арындылыыны артуына елеулі сер етеді. Пластина пішіні сйыты ттама бетімен озалу жадайын, тзілуші йынны пішінін, оларды тзілу жиілігін, сонымен атар тік баыттаы орналасу адымын анытайды.

 

 

1-аа; 2 жне 3- газды беру жне кету келтебырлары; 4- себелеуші сйыты беру келтебыры; 5- олданылан сйыты тгу келтебыры; 6- тіректі-тарату торы; 7- сым; 8- ттамалы элементтер.

 

5-сурет. Дірілдеуші пластиналы ттамалы аппарат.

 

6-суретте дірілді спиральді ттамалы аппарат конструкциясы келтірілген. Мндай ттамаларды газ аыныменен аып ту барысында себеленуші сйыты сатаушы йындарды тзілуі мен зілуі орын алады. Ттамалы элементтерді модельдік имасы лшемдерін 1÷4 адыммен орналастыра отырып бірмезетті йынтзілу тртібіне ол жеткізуге болады. Сонымен атар йынны зілуі спираль орамдарыны екпіндемесі озалысына алып келеді. Нтижесінде беті бойынша аып тсуші сйы пленкасы толынды озалыса ие бола отырып аып тсу жылдамдыы артады. Сйы пленкасыны тамшыа шаылу механизмі арындайды. Сонымен атар йынды аынны динамикалы тегеурініні ыпалыменен сйы пленкасы бйраттарынан арты тамшылары зіліп алынады. Мндай бірнеше рет сйыты саталуы фазааралы бетіні суіне алып келеді де, процесті арындылыына елеулі сер етеді.

Спираль енін оны алыдыына атынасын етіп дайындау барысында (мнда -орам ені, - пластина алыдыы) екпіндеу жиілігіні тиімді мніне ол жеткізуге болады, сйкесінше процесті жоары тиімділігіне ол жеткіземіз. Орамдар еніні пластина алыдыына атынасы

аз боланда орам бетіндегі сйыты пленка трінде таралуы минималдыа дейін ысарады. Аппаратта ірі тамшылар конгломераттары басым болады, ал бл тиімділікті тмендеуіне келеді. Орам еніні пластина алыдыына атынасы 10 лкен боланда гілген йынны ктеру кші спиральді конусты екпіндеуші озалыса келтіруге жеткіліксіз. Нтижесінде рылыны жалпы тиімділігіні осымша райшылары лсірейді жне де ттама кдімгі жйелі жылжымалы ттама трінде алады.

 

 

 

1-аа; 2 жне 3- газды беру жне кету келтебырлары; 4- себелеуші сйыты беру келтебыры; 5- олданылан сйыты тгу келтебыры; 6- тіректі-тарату торы; 7- сым; 8- ттамалы денелер.

 

6-сурет. Дірілдеуші спиральді ттамалы аппарат.

 

Спиральді айнымалы енді дайындаан жадайда, жотасынан табанына дейін, спиральдік конусты екпіндеу жиілігін реттеуге болады. Егер орамдар ені жотасынан табанына дейн дайы кішірейсе, е лкен екпіндеуші орам, бл конус табанындаы конустар. Бл кезде жотадаы орамдар, сйыты пленкалы аысын алыптастыруа ызмет етсе, ал тменгісі оны арынды саталуына ызмет етеді. Бл орам ені жотадан конус табанына дейін бірте-бірте жуандайтын болса, ттамалы элементті барлы орамдары арынды екпіндейді. Екпіндеу газды енусіз жылдамды торында басталады.

Спиральді конусты табаныменен тмен орналастыру ормадарда тнан сйы тмен арай спиральді суші диаметрі бойынша аып тседі де, оны алыдыы озалуына арай жарады. Жне керісінше, табаныменен жоары арай орналастыранда, спиральді диаметріні кішіреюіменен аып тсуші пленка алыдыы седі. Бірінші жадайда шаылушы тамшы диаметрі, екіншідегіге араанда анарлым кіші. Дегеніменде екінші жадайда гидравликалы кедергі елеулі аз.

 

Лекция