Таырып 10. Ауыл трындарына емдеу-профилактикалы кмекті йымдастыру

Масаты: Студенттер ауыл трындарына емдеу-профилактикалы кмекті йымдастыру жйесін; ауылды медициналы мекемелерді рылымы мен функцияларын білулері тиіс.

Ауыл трындарына медициналы кмек крсету денсаулы сатауды йымдастыруды негізгі аидаттарына сйене рылады. Біра ала мен ауыл арасындаы айырмашылыты анытайтын факторлар ауылды медициналы мекемелер жмысыны йымдастыру трлері мен дістеріне сер етеді: трындарды оныстану сипаты, ызмет крсету радиусы, жмыстар маусымдыы, дала жмыстары кезіндегі ауа райыны сері, ебек рдісіні зіне тн ерекшеліктері, шаруашылы-трмысты іс-рекет пен трмыс жадайларындаы олайсыздытар, айматы-лтты ерекшеліктері мен дет-рыптары, білім жне мдениет дегейі жне т.б.

Халы тыыздыы мен елді-мекенні ашытыына байланысты денсаулы сатауды йымдастыру торабы мынадай:

1. Біріншілік медициналыо-санитарлы кмек крсететін денсаулы сатау мекемелері (рі арай - БМСК):

1) ауданды емхана – халы саны 30 мынан асатын аудан орталыында рылады да, рылымында консультативтік-диагностикалы блім, жалпы практика не/немесе учаскелік ызмет блімі, жедел медициналы кмек станциясы (блімі), сонымен атар БМСК крсететін рылымды блімдері болады:

медициналы пункт 800-ге дейін халы саны тіркелген ауылды елді-мекендерде (рі арай - АЕМ) рылады;

фельдшерлік-акушерлік пункт 800-ден 2 мыа дейін халы саны тіркелген АЕМ рылады;

дрігерлік амбулатория 2 мынан 10 мыа дейін халы саны тіркелген АЕМ рылады;

ауылды емхана 10 мы жне одан астам халы саны жинаы оныстанан АЕМ рылады.

2. Консультативтік-диагностикалы кмек крсететін денсаулы сатау мекемелері:

- облыс орталытарында консультативтік-диагностикалы орталы облысты аурухананы рылымды блімі ретінде рылады.

3. Стационарлы кмек крсететін денсаулы сатау мекемелері:

1) орталы ауданды аурухана (рі арай - ОАА) аудан орталыында кпмамандандырылан стационар трінде рылады, оны рамына рылымы ретінде балалар, босану, мамандандырылан жне жпалы аурулар блімі, сонымен атар ауданды аурухана кіреді. Ауылды аурухана халы саны 5 мынан кем емес шалай АЕМ-де, климатты-географиялы жадайлармен оса жергілікті ерекшеліктерін ескере отырып ОАА- рылымды блімі ретінде рылады;

2) ауданаралы аурухана АЕМ бірінде халы саны 20 мы адама дейінгі бірнеше аудандара рылады;

5) облысты аурухана рамына консультативтік-диагностикалы, босану, жпалы аурулар жне соматикалы блімдер, жетуге иын жерлердегі азаматтара шыл медициналы кмек крсету блімі (санитарлы авиация) кіретін кпмамандандырылан стационар трінде рылады;

6) облысты балалар ауруханасы рамына мамандандырылан жне жпалы аурулар блімі кіретін кпмамандандырылан стационар трінде рылады;

7) перинаталды орталы облыс орталытарында рылады.

4. Халыты санитарлы-эпидемиологиялы салауаттылыы аймаындаы рекетті іске асыратын денсаулы сатау мекемелері:

1) облыс орталытарында санитарлы-эпидемиологиялы сараптау орталыы рылады;

2) республикалы дегейде санитарлы-эпидемиологиялы станция рылады;

3) облысты дегейде обаа арсы станция рылады.

5. Дріхана, дріханалы пункттер, дріханалы оймалар.

6. азастан Республикасы задылытарымен арастырылан баса денсаулы сатау мекемелері:

1) ауданды жне облысты дегейлерді рылады: туберкулезге арсы, онкологиялы, наркологиялы, тері-венерологиялы диспансерлер.

Ауыл трындарына дрігерлік кмек крсетуді шартты трде 3 сатыа бледі:

Бірінші саты – ауылды дрігерлік учаске.

Бл сатыда ауыл трындары медициналы дрігерге дейінгі білікті кмек алады (терапевтік, хирургиялы, акушерлік жне гинекологиялы, стоматологиялы жне т.б.).

Екінші саты – ауданды медициналы мекеме, мндаы жетекші мекеме ауданды аурухана (АА) жне орталы ауданды аурухана (ОАА). Ауыл трындары арнайы мамандандырылан медициналы кмекті оны негізгі трлері бойынша алады. Ауданаралы арнайы мамандандырылан орталытар, диспансерлер, денсаулы орталытары жне т.б. болуы ммкін. Денсаулы сатау ызметіні басшысы ауданны (немесе ауданды медициналы бірлестікті) бас дрігері, рі ол орталы ауданды аурухананы да басарады. Мамандытары бойынша міндетіне емдеу-консультативтік жне йымдастыру-дістемелік жмысы кіретін ауданны бас мамандары аныталады.

шінші саты – облысты аурухана, диспансерлер, стоматологиялы емхана, облысты МСЭ (мемлекеттік санитарлы-эпидемиологиялы адаалау) орталыы жне т.б. Бл сатыда барлы мамандытар бойынша жоары білікті медициналы кмек крсетіледі.

Ауыл трындарына медициналы кмекті бірінші тізбегі рекетіні рылымы.

Ауылды дрігерлік учаске медициналы ызмет крсету жйесіндегі пациенттерді бірінші алашы жанасу звеносы болып табылады. Оны негізгі міндеті – учаске халына ол жетерлік білікті дрігерлік кмек крсету жне санитарлы-эпидемияа арсы шаралар жргізу. Учаскедегі халы саны – 5000-нан 7000 адама дейін. Ауыл трыны баратын жаынарадаы медициналы мекеме медициналы пункт (МП) болып табылады. МП трындар саны 800-ге дейінгі елді-мекенде йымдастырылады.

МП негізгі міндеттері болып медициналы дрігерге дейінгі кмек жне ауруларды алдын-алу, аурушылды пен жарааттануды тмендету, халыты санитарлы-гигиеналы мдениетін жоарылатуа баытталан санитарлы-сауытыру жне эпидемияа арсы шараларды жргізу. МП фельдшері жедел аынды аурулар мен жарааттанулар кезінде алашы медициналы кмек крсетеді, егулер, физиотерапевтік шаралар жне т.б. жргізеді.

Фельдшерлік-акушерлік трындар саны 800-ден 2000-а дейінгі елді-мекенде рылады. Акушерка амбулаторлы абылдау жргізіп прием, гинекологиялы аурулар мен жктілерге алашы медициналы кмек крсетеді, жкті йелдер мен босанатындара тіркеу жне акушерлік патронаж, сонымен атар йелдерге леуметтік патронаж жасайды, беременных женщин и рожениц и социальный женщин, акушер-гинеколог таайындаан емді баылайды, дені сау босанатынды босандырады.

Ауылды дрігерлік учаскені негізгі медициналы мекемесі дрігерлік амбулатория (ДА), халы саны 2000-ден 10000-а дейінгі АЕМ рылады. ДА-ы медициналы кмекті сипаты мен клемі оны уаттылыымен, жабдыталуымен, дрігер-мамандарды санымен аныталады. Терапевтік жне жпалы аурулара амбулаторлы жне стационарлы кмек крсету, босануа кмек, балалара емдеу-профилактикалы кмек, шыл хирургиялы жне травматологиялы кмек уаттылыына арамастан ауылды аурухана дрігерлеріні тікелей міндеттері атарына кіреді. ДА штатында оны уаттылыына, халы санына, орталы ауданды ауруханаа дейінгі ашытыына байланысты негізгі мамандытар бойынша дрігерлер болуы ммкін (терапевтік, педиатрлы, стоматологиялы, акушерстволы, гинекологиялы жне хирургиялы).

Ауылды аудандардаы денсаулы сатауды негізгі звеносы – ОАА, мнда арнайы мамандандырылан медициналы кмек негізгі трлері бойынша крсетіледі жне ауданны барлы медициналы мекемелеріне йымдастыру-дістемелік басшылы жасалады. ОАА-ны рылымды блімдері: негізгі мамандандырылан блімдерімен стационар, ауданды емхана, емдеу-диагностикалы блім, йымдастыру-дістемелік кабинет, жедел жне шыл медициналы кмек блімі жне баса да рылымды блімдер (морг, ас даярлау блімі, дріхана жне т.б.).

Ауданны емдеу-профилактикалы бліміне йымдастыру-дістемелік басшылыты ОАА йымдіскабинеті жргізеді. Оны функцияларына кіреді: дрігер-мамандарды ауылды учаскелік ауруханалара шыу жоспарын йымдастыру: емдеу-диагностикалы жне профилактикалы жмысты йымдастыру, ауданны медициналы мекемелеріні негізгі жмыс крсеткіштерін зерттеу (аурушылды, летальдік, балалар мен жалпы лім дегейлері, клиникалы жне патологоанатомды диагноздарды сйкессіздігі жне т.б.), ажетті шараларды деу жне жргізу сратары бойынша осы мекемелерді дрігерлеріне консультация жне практикалы кмек крсету. йымдіскабинетті йымдастыру жмысы бойынша ОАА бас дрігеріні орынбасары атарады.

Ауылды аудандардаы медициналы мекемелерді жмыс тиімділігін баалауды негізгі критерийлері: халы аурушылдыыны крсеткіштері (жалпы, УЕЖ, балалар аурушылдыы), алаш мгедектікке шыу, жалпы, балалар лімі, халы шаымдарыны саны жне т.б.

Облысты аурухана арнайы мамандандырылан жне жоары мамандандырылан кмек крсетеді жне денсаулы сатауды ылыми-йымдастыру, дістемелік жне оу орталыы болып табылады. Негізгі функциялары: жоары білікті, арнайы мамандандырылан, консультативтік жне стационарлы медициналы кмек крсету; емдеу-профилактикалы мекемелерге йымдастыру-дістемелік кмек жне санитарлы авиация ралымен шыл медициналы кмек крсету; облысты емдеу-профилактикалы мекемелерді статистикалы тіркеу жне есеп берулерін баылау жне басшылы жасау; жылды жина есеп берулер негізінде облысты емдеу-профилактикалы мекемелеріні сапалы жмыс крсеткіштерін талдау; аурушылды, мгедектік, жалпы жне балалар лімі крсеткіштерін зерттеу жне талдау, оларды тмендетуге баытталан шараларды деу; дрігерлер мен орта медперсоналдарды мамандандыру жне білімін жетілдіру бойынша шаралар жргізу.

Облысты аурухананы рылымды блімдері болып стационар, консультативтік емхана, емдеу-диагностикалы блімдер, кабинеттер мен лабораториялар, медициналы статистика блімімен бірге йымдісблімі, шыл жне жоспарлы-консультативтік медициналы кмек блімі, консультативтік-диагностикалы орталы.

йлестіру материалы: «Power Point» бадарламасында дайындалан 10 слайд.

дебиет:

1. Аканов А.А., Куракбаев К.К., Чен А.Н., Ахметов У.И. Организация здравоохранения Казахстана. – Астана.Алматы, 2006. – 232 с.

2. Здоровье населения и деятельность учреждений здравоохранения (статистические материалы) Алматы, 2007.

3. Медик В.А., Юрьев В.К. Курс лекций по общественному здоровью и здравоохранению. Часть 2. Организация медицинской помощи. - М.: Медицина, 2003.- 456 с.

4. Миняев В.А., Вишняков И.Н. Общественное здоровье и здравоохранение: Учебник для студентов мед. вузов. - М.:«МЕДпресс-информ», 2006 – 528 с.

5. Постановление Правительства Республики Казахстан от 9 апреля 2009 года № 494 Об утверждении государственного норматива сети организаций здравоохранения Республики Казахстан

Баылау сратары:

1. Ауыл трындарына медициналы кмек йымдастыруды негізгі ерекшеліктері.

2. Ауыл трындарына медициналы кмек крсететін мекемелер.

3. Ауылды дрігерлік учаскені жалпы сипаттамасы.

4. Фельдшерлік-акушерлік пункт, оны негізгі міндеттері.

5. Облысты аурухананы йымдастыру-дістемелік жмысыны крсеткіштері.