Таырып 11. ала трындарына емдеу-профилактикалы кмекті йымдастыру

Масаты: Студенттер ала трындарына медициналы кмекті йымдастыру жйесін; алалы медициналы мекемелерді рылымы мен функцияларын білулері тиіс.

Денсаулы сатау мекемелеріні номенклатурасына сйкес:

1. Біріншілік медициналы-санитарлы кмек крсететін денсаулы сатау мекемелері (рі арай - БМСК):

- алалы емхана (рі арай - Е) халыны саны 30 мынан аса алаларда рылады, рылымында консультативтік-диагностикалы блім, жалпы практика жне/немесе учаскелік ызмет блімі бар;

- дрігерлік алаларда 30 мыа дейінгі халы саны бар Е рылымды блімі ретінде рылады.

2. Консультативтік-диагностикалы кмек крсететін денсаулы сатау мекемелері:

- республикалы маызы бар астаналар мен алаларда консультативтік-диагностикалы орталы дербес зады тла ретінде рылады;

3. Жедел медициналы кмек крсететін денсаулы сатау мекемелері:

- 100 мынан аса халы бар алаларда жедел медициналы кмек станциясы рылады;

- 100 мынан тмен халы бар алаларда жедел медициналы кмек станциясы емхананы рылымды блімі ретінде рылады.

4. Салауатты мір салтын алыптастыру аймаында рекет ететін денсаулы сатау мекемелері:

- республикалы маызы бар астаналар мен алаларда салауатты мір салтын алыптастыру орталыы рылады (рі арай – ССО);

5. Стационарлы кмек крсететін денсаулы сатау мекемелері:

1) алалы аурухана (рі арай - А) кпмамандандырылан стационар ретінде рылады, рылымында балалар, босану, мамандандырылан жне жпалы аурулар блімі бар;

2) алалы балалар ауруханасы трындар саны 100 мынана асатын алаларда кпмамандандырылан стационар ретінде рылады, рылымында мамандандырылан жне жпалы аурулар блімі бар;

100 мынан тмен халы бар алаларда А жанынан балалар блімі рылады.

3) перинаталды орталы..

6. Халыты санитарно-эпидемиологиялы салауаттылыы аймаында рекет ететін денсаулы сатау мекемелері:

- санитарлы-эпидемиологиялы сараптау орталыы;

7. Дріхана, дріханалы пункттер, дріханалы оймалар.

8. Денсаулы сатау аймаындаы ылыми мекемелер (лтты жне ылыми орталытар, ылыми-зерттеу институты).

9. Денсаулы сатау аймаындаы білім беру мекемелері (орта медициналы жне фармацевтикалы білім беру мекемелері, жоары жне дипломнан кейінгі медициналы жне фармацевтикалы білім беру мекемелері).

10. ан ызметі, сотты медицина аймаында рекет ететін денсаулы сатау мекемелері: ан орталыы, сотты медицина орталыы.

11. Р задылытарымен арастырылан баса денсаулы сатау мекемелері: туберкулезге арсы, онкологиялы, наркологиялы, тері-венерологиялы жне т.б. диспансерлер.

Емхана – жоары дамыан, арнайы мамандандырылан келген науастара жне й жадайында науастара кмек крсететін ЕПМ, аурулар мен оларды асынуларын емдей бойынша емдеу-профилактикалы шаралар кешенін іске асырады.

Амбулаториялар мен емханаларда науастарды 80%-ы емделуді бастап жне аятайды, ал небрі 20% науастар ана госпитализацияланады.

Емхана трлері:

Айматы белгісі бойынша: алалы жне ауылды; йымдастыру белгісі бойынша: стационармен біріккен жне бірікпеген; мамандандырылуы бойынша: жалпы (ересектерге жне балалара арналан), балалар, ересектер, стоматологиялы, курортты, физиотерапевтік орталытар, диагностикалы орталытар.

Емхананы бас дрігер басарады. Емхананы рылымында: тіркеу орны, профилактика блімі, емдеу-профилактикалы блімдер мен кабинеттер, емдеу-диагностикалы блімдер, кімшілік-шаруашылы блім, алпына келтіру емі блімі жне т.б.

Емхананы негізгі йымдастыру-дістемелік жмыс принциптері болып участкелік (дрігерлік ызметке нормативтік халы саныны бекітілуі) жне диспансерлік дісті кеінен олдану (белгілі контингент денсаулы жадайын жйелі трде белсенді баылау). Емхана жмысын регламенттейтін негізгі жоспарлы-нормативтік крсеткіштер:

- учаскелік нормативі (1 учаскелік терапевт ызметіне 2200-2500 адам);

- жктеме нормасы (саатына емханада абылдауда – 4,3-4,7, пациенттерге й жадайында ызмет крсету – 2);

- учаскелік терапевті штатты нормативі (14 жастан жоары 10000 халы санына –4,0-4,5).

Амбулаторлы-емханалы мекемені негізгі жмыс баыттары:

- профилактикалы жмыс, диспансерлеу, халыты гигиеналы оыту жне трбиелеу, салауатты мір салтын наихаттау;

- емдеу-диагностикалы жмыс (уаытша ебекке жарамсыздыты сараптаумен бірге);

- йымдастыру-дістемелік жмыс (басару, жоспарлау, статистикалы тіркеу жне есеп беру, жмысты талдау, денсаулы сатауды баса мекемелерімен зара ызметтестік, біліктілікті жоарылату жне т.б.);

- йымдастыру-массалы жмыс.

Емхана жмысын йымдастыру келесі крсеткіштермен бааланады:

- келу динамикасы (берілген жылы емханаа келгендер саныны былтыры жылыа атынасын 100-ге кбейтеміз);

- келу рылымы – ауыру себебімен немесе профилактикалы масатпен (ауыру себебімен немесе профилактикалы масатпен келу саныны барлы келулер санына атынасын 100-ге кбейтеміз);

- дрігер ызметіні жктемесі (барлы дрігерлерге келу саныны жмыстаы дрігерлер ызметі санына атынасы);

- дрігерлерді й жадайндаы пациенттерге келу белсендігі (й жадайына белсенді келулер саныны барлы й жадайына келулер санына атынасын 100-ге кбейтеміз).

Емхананы профилактикалы жмысы бааланады:

- медициналы байаулармен амту толытыы (араландар саныны аралуы тиіс халы санына атынасын 100-ге кбейтеміз);

- ауруды анытау масатымен аралан халы пайызы (араландар саныны халы санына атынасы);

- аныталан аурулар жиілігі (аныталан аурулар саныны араландар санына атынасы);

- диспансерлеу крсеткіштері (амту толытыы, диспансерлік тіркеуге дер кезінде алу, байауа айта алынандарды лес салмаы, бір учаскедегі диспансерленушілерді орта саны, диспансерлеу нтижелері мен тиімділігі).

Дрігерлік диагностика сапасы науасты госпитализациялауа баыттаан кезде ойылан диагноз бен стационарда айылан диагноздарды салыстыру негізінде аныталады.

Участкелік дрігер-терапевті функциялары: 1) “ішкі аурулар” мамандыы бойынша амбулаторлы абылдау жне й жадайында білікті дрігерлік кмек крсету; 2) профилактикалы жне санитарлы-эпидемияа арсы жмыс, диспансерлеу, гигиеналы насихаттау жргізу; 3) белгіленген тртіп бойынша науастарды дер кезінде госпитализациялау; 4) баса маманды дрігерлерімен науастара консультация жргізуді йымдастыру; 5) амбулаторлы жадайда емдеу жне реабилитациялау шараларын жргізу; 6) уаытша ебекке жарамсыздыты сараптауды іске асыру жне МСК-на баыттау; 7) ызмет крсететін халыты денсаулы жадайын талдау.

Стационарлы медициналы кмек трлері.

Аурухана халы кешенді медициналы кмек (бір мезетте емдеу жне профилактикалы) алатын медициналы мекеме ана болып табылмайды, сонымен атар медициналы ызметкерлерді оыту орталыы жне биолеуметтік зерттеулер орталыы болып табылады.

Халыа стационарлы кмек крсетуді йымдастыру формалары, ауруханалы мекемелерді рылымы жне оларды орналасуы халыты жас-жынысты рамы мен аурушылдыыны сипатына, оныстану ерекшеліктеріне байланысты. Медициналы кмек ірі кпмамандандырылан ауруханаларды арнайы мамандандырылан блімдерінде, сонымен атар арнайы мамандандырылан ауруханадарда (кардиологиялы, онкологиялы, психиатриялы жне т.б.) крсетілуі ммкін. азіргі кезде азастанда негізгі стационарлы мекемелер болып орталы, ауданды, алалы, облысты жне республикалы ауруханалар жатады. Халыты госпитализациялану дегейі 20%-а жуы.

Біріккен аурухана басында бас дрігер трады. Оны медициналы, емханалы жне кімшілік-шаруашылы блімдері бойынша орынбасарлары болады. Стационар рылымына абылдау блімі, дифференциалды диагностика, емдеу-диагно­стикалы блімдер (терапевтік, хирургиялы, неврологиялы, физиотерапевтік, лабораторлы-диагностикалы жне т.б.) кіреді. Арнайы мамандандырылан блімдер мен палаталар да болуы ммкін. абылдау блімі орталытандырылан жне орталытандырылмаан болуы ммкін. Стационарды жмыс крсеткіштері: халыты стационарлы кмекпен амтамасыз ету (тсектер саныны халы санына атынасын 10000-а кбейту); медициналы персонал жктемесі (ауысымдаы 1 дрігер жне орта медперсонал ызметіне келетін тсектер саны); материалды-техникалы жне медициналы амтылу; тсек орын пайдалану; емдеу-диагностикалы стационарлы кмекті сапасы жне оны тиімділігі.

йлестіру материалы: «Power Point» бадарламасында дайындалан 10 слайд.

дебиет:

1. Аканов А.А., Куракбаев К.К., Чен А.Н., Ахметов У.И. Организация здравоохранения Казахстана. – Астана.Алматы, 2006. – 232 с.

2. Девятко В.Н., Исаев Д.С., Абылкасимов Е.А. Основы социальной медицины в охране здоровья матери и ребенка. – Алматы, 2002. – 299 с.

3. Здоровье населения и деятельность учреждений здравоохранения (статистические материалы) Алматы, 2007.

4. Медик В.А., Юрьев В.К. Курс лекций по общественному здоровью и здравоохранению. Часть 2. Организация медицинской помощи. - М.: Медицина, 2003.- 456 с.

5. Р денсаулы сатау мекемелері торабыны мемлекеттік нормативін бекіту жніндегі 9 суір 2009 жылы № 494 азастан Республикасы кіметіні аулысы.

Баылау сратары:

1. ала халына емдеу-профилактикалы кмек трлері.

2. алалы емхана рылымы жне жмысын йымдастыру.

3. ала халына емдеу-профилактикалы кмекті йымдастыру жйесіндегі амбулаторлы-емханалы мекемелерді ролі.

4. Халыа емханалы кмекті йымдастырудаы учаскелік принципті мні.

5. Емхана жмысыны негізгі крсеткіштері.