Таырып 12. АНА МЕН БАЛАНЫ ОРАУ

 

Масаты: Студенттер азастанда ана мен баланы орау жйесін білу керек.

Ана мен баланы орау деген – мемлекеттік, оамды жне медициналы мекемелер жне медициналы шаралары, олар аналарды мадатау, баланы дниеге келуіне жне трбиеленуіне жадай жасау, ана мен баланы денсаулыын амтамасыз ету, жаняны ныайтуа жан-жаты олдау жасау.

азастанда йелдер саны жалпы халы саныны жартысынан кп (52 %), сондай –а ебек жасындаылар мен жне жмыс істейтіндерді те жартысын райды.

Дрігерлік аралуа барандар ішінде йелдер 60% раанмен, іс жзінде ерлерде аурулар кбірек таралан. азастанда атерлі ісікпен ауырандар арасында йелдер 48,2% райды; йелдерде ан ысымы ктерілуі жиі кездеседі, біра аурудан айыу жне келешекткгі салыстырмалы болжам жасыра; адамны ораныс тапшылы белгісі (АТБ) аурулары йелдер арасында ерлерге араанда аздау; лім-жітімні он себебіні ішінде ерлерге араанда йелдерде екеуінде ана жоары екені белгілі.

Ана мен баланы денсаулыы болашата мемлекетімізді демографиялы, экономикалы, ебектік, леуметтік, мдени жне ораныс уат- кушін алыптыстырады. Осыан орай, ана мен баланы орау мселелері денсаулы сатау жйесі шін жмысыны басымды баыты болып есептелінеді.

Ана мен баланы орау мселелерін шешу жйелі трде крделі шараларды оамны барлы дегейлерінде рылымды арылы іске асыруды кздейді: мемлекеттік (лтты) дегей, салалы, айматы, жеке ндіріс, мекемелер, жымдар, оамды (топтасты).

Жаня жне балалар орау мселелерін азастан Республикасыны Конституциясында берілген (27 бап).

азастанда йелдерді жне жанялы - демографиялы саясатыны лтты жне ауданды комиссиядан туратын гендерлік институтциональды жйесі рылды. азастан балалар ыы жне йелдер барлы жаынан кемсітуді жою бойынша Біріккен лттар йымыны Конвенциясыны іске асыруына ол ойды. Республикада йелдерді жадайын жасарту бойынша лтты жоспар жне 2006-2012 жылдара гендерлік тедік Стратегиясы рылды. Балалар ыы бойынша, адамны репродукцияа байланысты ыы, йод тапшылыы ауруларыны алдын алу туралы, адамдарды сатуа арсы рекет мселелері жнінде задар абылданды. Адамдарды трмысты жадайда жбірлеуге арсы іс-рекет мселелері бойынша парламентке зажобасы арастырылуа берілді. азастан Республикасыны «Азаматтарды денсаулыын сатау» заында жкті йелдерді жне аналарды ыы, балаларды денсаулыын орау жнінде наты айтылан (12,13 баптар). 2005 жылы 28 маусым айында азастан Республикасыны «Балалы жанялара мемлекеттік жрдем аы беру жнінде» заы абылданды, онда леуметтік жрдем аы берілуі бекітілді.

йелдерге жне балалара медициналы жрдем крсетуді йымдастырушылы станымдары:

- бір педиатр дрігер станымы яни бір дрігер учаскеге тіркелген 0 ден 14 жас 11 ай 29 кнге дейінгі балаларды баылауы керек.

- учаскелік станым: учаскелік педиатр-дрігер 800-1000 – а дейін тіркелген ауматаы учаскіге ызмет крсетеді, акушер-гинеколог – жасы 15 –тен асан 3-3,5 мы йелдерге ызмет крсетеді.

скеле рпаты денсаулыын ныайту жне аруды алдын алу шін педиатрия, терапия, акушерлік-гинекологиялы жйелеріні бірегей ызметтестігі негізінде йелдерге, жасспірімдерге жне балалара медициналы жрдем крсету жйесі жетілдірілуде бл шара біріккен акушерлік-терапиялы- педиатриялы кешен (учаскесі) йымдастырылуымен оса жргізіледі.

- диспансерлік діс: барлы балалар жасына, денсаулы жадайына, траты жеріне, мектепке дейінгі жне мектепке бару-бармасына арамастан профилактикалы тексеруден міндетті трде ту керек, жне егу арылы ауруды алдын алу аысыз ткізіледі.

- біріктіру станымы: яни йелдер консультациясы мен емхана, біріккен балалар емханасы мен стационарларды (ауруханаларды) бірктірілуі.

- медициналы ызмет крсетуді кезектесу станымы: й жадайында жне емханада. Емханаа амбулаторлы абылдауа тек дені сау балалар немесе аурудан айыудаы балалар, науастанан балалар йде аралады.

- мирасорлы принципі: йелдерге кеес беру орны, перзентхана, балалар емханасы арасында келесі трде олданылады: босануа дейінгі патронаж, перзентханадан шыан жаа тан баланы ш кн аралыында арау, учаскелік педиатр - дрігер профилактикалы тексеруді бір жаса дейін -12 рет (ай сайын), екіден ш жаса дейін - 4 рет (квартал сайын), штен трт жаса дейін - 2 рет, трт жастан жетіге келгенше -1 рет жылына аралады.

- леуметтік-ыты станымы.

Аналарды орау мекемелер: біріктірілген перзентхана, йелдерге кеес беру жекеленген мекеме, жалпы ауруханаларды акушерлік-гинекологиялы блімдері, кп салалы ауруханада осалы аурулары бар жкті йелдерге арналан арнайы блімшелер (палаталар), адамны репродукция орталыы, медициналы- генетикалы кеес беру орны, «Неке жне жаня» кеес беру орны, медициналы блімі, дрігерлік амбулаториясы, санаторлы-курортты мекемелер.

йелдерге кеес беру мекемесі. ызмет крсетеді: аудана бекітілген барлы йелдерге, жкті йелдерге, босанатын жне босанан йелдерге, босананнан кейінгі кезедегі йелдерге, гинекологиялы аурулары бар йелдерге. Міндеттері: жктілік кезіндегі асынулар жне босану жне босанудан кейінгі кезеде ауруды алдын алу, антенатальды кезедегі баланы денсаулыын орау, йелдерге медициналы тексеру жргізу, жкті йелдерді жне созылмалы гинекологиялы аурулары бар жкті йелдерді баылау жне диспансерлік тіркеуге алу, йымдастырушылы-дістемелік жмыс, санитарлы – гигиеналы трбие жмысын жне салауатты мір салтын насихаттау. йелдерге кеес беру мекемесіні рылымы: басару (бас дрігер, мегеруші), тіркеу орны, кту залы, акушер-гинеколог дрігерлерді кабинеттері, баса мамандар кабинеті (терапевт, онколог, тіс дрігері жне т.б.), балалар гинекологиясы кабинеті, бедеулікті жне етеккір тотаан кезеіндегі ааулар кабинеті, жктіліктен сатану кабинеті, жкті йелдерге арналан психотерапиялы дайындау кабинеті, леуметтік-ыты кабинеті, «Ана мен баланы мектебі» атты кабинеті, емдеу-диагностикалы блімдері мен кабинеттері: рентгенологиялы, физиотерапиялы, емдеу-егу кабинеті, функционалды диагностика, ультрадыбысты зерттеу, эндоскопиялы блімдері, зертханалар, шаруашылы блмелері.

Перзентхана – босанатын жне гинекологиялы аурулары бар йелдерге арналан стационарлы мекеме. Ол жеке жне йелдерге кеес беру орнымен біріккен болады. Перзентхананы рылымы: абылдау-ткізу орны, ол санитарлы ткізу орны ретінде жмыс істейді, физиологиялы акушерлік блімі, обсервациялы - акушерлік блімі, жкті йелдерді патология блімі, нрестелерге арналан блім (палаталар), гинекология блімі, емдеу-диагностикалы блімдері мен кабинеттері.

Перзентхана мен йелдерге кеес беру орныны тіркеу жаттары: жкті жне босанан йелдерді жеке картасы (111/у), наты диагнозды тіркеуді статистикалы талоны (025-2/у), перзентхананы алмасу картасы (113/у), жкті йелдерді, босанатын жне бала туан йелдерді тіркеу журналы (002/у), жктілікті тотатуды медициналы картасы (003-1/у), туу тарихы (096/у), нрестені даму тарихы (097/у), стационардаы туу туралы жазу журналы (010/у), стационардан шыу статистикалы картасы (066/у), стационарды тсек оры жне науастарды абылдау мен шыаруын есепке алу параы (007/у), туу туралы кулігі (105/у), лім себебіні дрігерлік кулігі (106/у), перинатальды лім себебіні дрігерлік кулігі (106-2/у).

Бл жктілікке байланысты (баланы біткен жеріне жне затыына арамастан), жктілік кезінде немесе одан кейін 42 кн ткеннен кейін, стсіз оиадан немесе кездейсо жадайлардан тыс жктілікке байланысты асынулардан болан - аналар лімі, ол денсаулы сатау жйесіні жне туушылды жасындаы йелдерді денсаулыыны интегральды крсеткіші ретінде аналар лімі крсеткіші алынады. Аналар лімі екі топа блінеді: 1) тікелей акушерлік себептеріне байланысты; 2) жанама акушерлік себептеріне байланысты (йелдерді жктілік кезінде болан аурулары акушерлік себептеріне байланыссыз, біра жктілікті физиологиялы серінен болан асыну). Аналар ліміні себептері кешенді трде аралады. азастанда аналар ліміні е маызды себебтері: экстрагенитальды аурулар, акушерлік ан кету, гестоздар, тсік тастау.

Балаларды орау мекемелері: амбулаторлы-емханалы (балалар емханасы, балалара арналан тіс емдеу емханасы, балаларды жпалы аурулар ауруханасы, ересектерге арналан жалпы аурухананы рамындаы балалар блімшесі, перинаталды жне неонаталды орталытар), мамандандырылан мекемелер (балалар йі, балалар санаторийлері, балалар яслиі, физикалы дамуы тежелген балалара ст дайындайтын мекеме).

Балалар емханасыны рылымы: басару, ауруларды жне сау балаларды екі топа блетін сзгі (мейірбике орны), тіркеу орны, егу кабинеті, учаскелік педиатр дрігерлеріні кабинеттері, дені сау баланы кту кабинеті, аналарды балаларды ктіге йретуге арналан кабинеті, мамандар кабинеттері: хирург, невропатолог, оториноларинголог, окулист, отоларинголог, логопед, дерматолог жне т.б., бір немесе бірнеше бокстар, леуметтік - ыты кабинеті, осалы емдеу-диагностикалы блімшелері (кабинеттері): рентгенологиялы, зертхана, физиотерапиялы, ЭКГ, емдік дене шынытыру, логопед кабинеті жне т.б. Жмысты негізгі дісі – балалара диспансерлік баылау жргізу.

йлестіру материалы: “Power Point” бадарламасында жасалан 10 слайд.

дебиет:

1. Белова А.П. Организация медицинской помощи детям в условиях крупного города. – Л.: Медицина, 1988. - 288 с.

2. Гребешева И.И. Организация лечебно-профилактической помощи детям. - М.: Медицина, 1977. - 200 с.

3. Девятко В.Н., Исав Д.С., Абылкасимов Е.А. Основы социальной медицины в охране здоровья матери и ребенка. – Алматы, 2002. – 299 с.

4. Исаев Д.С., Бейсембекова Г.К. Проблемы репродуктивного здоровья в современных условиях. - Алматы, 1995. - 129 с.

5. Юрьев В.К., Куценко Г.И. Общественное здоровье и здравоохранение. – С.-Петербург, 2000.– 914 с.

Баылау сратары:

1. Ана мен баланы орау жнінде анытамасы.

2. Ана мен баланы орау мселелерін шешуді жйелі дісі.

3. йелдерге жне балалара медициналы кмек йымдастыру станымдары.

4. Ана мен баланы орау мекемелері.

5. Аналар ліміні себептері.