Ол тігісті терминологиясы

ОЛ КЕСТЕСІ

Кестелеу (рнек салу) - мата бетіне шекей рнек салу неріні бір трі. Кестелеуге кез келген маталар жне р трлі жіптер(мулине, жн жіп, жібек жіп, синтетикалы жіп) пайдаланылады.

Керекті рал-жабдытарКестелуді олмен тігу шін жіп, мата, ине (кзі ке, ыса), айшы, ойма, тйреуіш, желім, біз жне дгелек кергіш ажет.

Матаны алыдыы кесте жібіні жіішке, жуандыына жне тігісті шаншылым жиілігіне сай келуі керек. Мата алыдау боланы дрыс, біра тігісті тартып, инені туін иындатпауы керек, мата те жмса болса да тіккен кесте бедері демі крінбей алады. Кенеп матаны рылымы андай млшердегі болсын инені туіне оай, инені алдыран ашы іздері баса маталара араанда кейін тез жабылып кетеді. те нзік бйымдарды кестелеуге те жа біра рылымы тыыз маталарды пайдаланан жн, себебі ол жмыса осымша айынды сер беріп трады. Айас тігіс сияты санап тігілетін кестелерге канва ыайлы. Канвалар жіптерді санына, тыыздыына арай р трлі нмірлі болады. Нмір саныны суіне арай канваны кздері кішірейе береді.

Инені жуан-жіішкелігі кесте тігілетін материалды алыдыына жне жіпті жуан-жіішкелігіне (нмеріне) байланысты болады. Кесте тігудегі е басты ралдыбірі боландытан инені сапасыны жоары боланы дрыс. Кестені трлеріне арай инелерді де трлері р трлі болады. Жіпті жеіл сабаталуы шін инені кзіні лкен боланы дрыс. те ірі инемен кестеленген кесте тегіс болып тспейді.

· Жн маталарды кестелеуге зындыы орташа (клемі 1-10) емес, біра жіп тетін кзі лкен, шы сйір ине олданылады.

· шы сйір (клемі 13-26), зын жне жуан, кзі лкен ине материалды жуан жіптермен кестелеу шін олданылады.

· Тегіс тоылан жне селдір матаны (канвалауа) кестелеуге шы доал (лшемі 13-26) ине пайдаланылады. Мндай ине матаны жіптерін суырмайды, ттпейді.

· Жіпті зындыы 50-60 см. арты болмауы керек. Кесте жіптерді бірнеше трлерімен кестеленеді:

· Ширатылан мата жіп - детте жеіл бліп алуа болатын алты абаттан трады. Кейбір мндай ширатылан жіптерді блмей сол кйінде пайдаланады. Канваа кестеленетін кестелерден баса трлеріне оладана береді.

· Ширатылан жібек жіп - алты абаттан трады, мата жіптер сияты пайдаланылады, ерекшелігі жібек жіп жарырап кесте трін ашып трады.

· Ирис - ширатылан жылтыр жіп кестені кп трлеріне олданылады.

· Кесте тігуге арналан жмса мата жіп - кбіне канва жне алы маталарды кестелеуге олданылады.

· Металл жіптер.

· Жіішке жн жіп - ос абатты жіішке жн жіппен маталарды, сонымен атар канваа тігілетін демі рнектерді кестелеуге жарамды.

· айшыны шы шкір, зындыы 10-12 см. боланы дрыс.

· Ойма - алы маталарды кестелеген кезде олды жарааттамай матаа инені кіруін жеілдетеді. Ойматар андай материалдан жасалса да ортаы саусаа киюге ыайлы боланы дрыс.

Кеестер

Кестелеу кезінде жіпті тйіншектеуге болмайды. Кестелеуді бастар алдында жіпті матаа бекіту тсілдері:

· бірінші тсіл - инені бірнеше рет шаншып, са тігістер жасап алу керек, ол жер артынан кестемен жабылып кететіндей болуы тиіс;

· екінші тсіл - инені бір рет шаншып алып, жіпті матадан аырына дейін суырмай, алан шын екінші рет ине шаншып, стінен тігіп алу керек, жіпті шын иып тастап, оны стін кестемен бастырады;

· шінші тсіл - екі абатталан жіпті тйыталмаан шынан сабатап, инені матаны астынан стіне арай шыарып, жіпті аырына дейін тартпай, инені айта тмен шаншу арылы жіпті тйыталан шын бастыра тартады.Кестені бітірер кезде кестелеп отыран жіпті жиі шаншып, суретті астына жіберіледі.

· са бйымдарды детте дгелек кергіште кестелейді. Матаны кішілеу кергішке салып, стінен лкен шеберді салады да кереді.

· Суретті матаа кшіргі ааз арылы калькаа тсіріп, сосын сурет нсасын трлі-тсті арындашпен сызады. Жібек маталара сурет тсіру шін суреті бар аазды матаа салып сурет нсасын кктеп шыады да аазды жыртып алып тастайды.