Тігін машинасыны шыуы тарихы

Тігін машинасын ойлап табу тарихы лкен ызыушылы білдірді. XV асырды соында е алашы болып Леонардо да Винчи тігін машинасыны жобасын сынды, біра ол жзеге аспай алды. 100 жыл ткеннен кейін XVI асырды аяында аылшынды Уильям Ли йеліні бізбен тоыан олыны имылын ыыласпен байай отырып, тоыма машинасын ойлап шыарды. 1755 жылы неміс Карл Вейзенталь ол тігісіні кшірмесін жасайтын тігін машинасына патент алды.

1790 жылы аылшын Томас Сент етік тігетін тігін машинасына патент алды, машина олмен имыла келтірілді жне етік блшектері инеден олмен ыыстырылатын еді, инежылжытыш тік жазытыта айырма-демелі озалыс жасайтын.

1808 жылы аылшын Т.Сент, Д.ПИРИ тігіншілерге арналан жеіл сгілетін ілмекті тзу тігісті тігін машинасын ойлап шыарды. 1829 жылы француз Б.Тимонье бір жіпті ілмек тігісті тігін машинасын ойлап шыарды. 1834 жылы американды Уолтер Хант айыты рылысы жне ине кзі шталан тігін машинасын ойлап шыарды, бл бірінші айыты тігін машинасы еді, онда жоары жне тменгі жіп олданылды. Мндаы бір кемшілік, шлмек механизмінде тменгі жіпті тартып реттегіші болмады. 1843 жылы У.Хант жне Б.Бин исы ине олданылатын тігін машинасын ойлап шыарды. 1844-1845 жылдары американды Элиос Хоу айыты тігін машинасына патент алды, бл тігін машинасында мата арнайы жылжытушы тта тйреуіштеріне тігінен адалып орнатылады жне бір тзу баытпен ала ана жылжитын доа трізді ине клдене жазытыта озалды, ал айы тоу станогыны айыы сияты ала-арта жылжып отырды. Кейіннен тігін машинасын ойлап табушылар мны жетілдіре тседі. 1850 жылы Алена Вильсонны жне Гиббсты, 1851 жылы Исаак Зингерді тігін машиналарында ине ине тігінен орналастырылан, мата табанмен клдене платформаа ысылып жылжитын болды, ал мата тісті дгелек кмегімен, соыра тісті пластинка (рейка) кмегімен жылжыан. Исаак Зингерді ойлап тапан тігін машинасы азіргі заманы тігін машиналарыны тріне келтірілді. Осы кезеде Еуропада тігін машиналарын шыаратын ндірістер пайда бола бастады. Аылшын Томас Эйт, неміс Детон Ноуман жне Вилли Пфафф, швед Хускварна жне басалары тігін машинасына жаалытар енгізу жне дамытумен айналыса отырып, здеріні фирмаларын аша бастады. Тігін машиналары АШ-тан Азия рлыына жеткізіле бастады. 1877 жылы Жапонияа жеткізілді. 1850 жылы Исаак Зингер зіні фирмасын ашты, Хоуды тігін машинасына жаалытар енгізе отырып, тігін машинасын шыара бастады. 1870 жылы «Зингер» тігін машинасын шыаратын алып фирма Америкада ана емес, дние жзіні баса мемлекеттерінде де филиалдарын ашты.

Патшалы Ресейде тігін машинасы ндірісі болмаандытан, рал-жабдытары шетелден алып келінген. Мысалы, Подольскі аласына шетелден алып келінген «Зингер» тігін машинасыны блшектерін растыратын шеберхана ашылды, онда жылына 600 мы тігін машинасы шыарыла бастады.

лы азан социалистік революциясынан кейін ана отанды тігін машинасын жасайтын ндіріс орындары пайда бола бастады. Сйтіп, КСРО-да тігін машинасын жасау зауыттарыны рылысы басталды. азіргі кезде тігін машинасы ндірісі жоары сапалы жне жоары німді ралдармен жабдыталан жне одан рі жетілдіріліп келеді. азіргі заманы тігін технологиясыны ркендеу талаптарына сйкес е басты экономикалы масат – оамды ндірісте дниежзілік ылым мен техника жетістіктерін ктеру, ебек німділігіні одан рі су жолдарын іздестіру, халы шаруашылыыны траты ркендеу арынын ктеру, леуметтік жадайды жасарту, ндіріске жаа технология жетістіктерін енгізу арылы жне ндірісті механикаландыру, автоматтандыру арылы тігін бйымдарыны саны мен сапасын ктеру кзделіп отыр.

азіргі кезде трмысты тігін машинасын лкен екі топа блуге болады: электрмеханикалы жне компьютерленген. Сондай-а, компьютерленген кестелі тігін машинасы топшасы бар. Бл тігін машинасыны е маыздылыы сол – тігіс жне операцияларыны кптігі.

1.1-сурет. «ПФАФФ 2140» компьютерленген кесте тігін машинасы жне кесте лгісі

 

Электрмеханикалы тігін машинасында орта есеппен 10-нан 40-а дейін трлі тігіс орындалады. азіргі кезде тігісті «бадарлама» дейді. Оларды мынадай топа бледі: жмысшы, декоративті, торлау (оверлочные).

1.2-сурет. «Хускварна викинг» компьютерленген кесте тігін машинасы жне кесте лгісі

Компьютерленген кесте тігін машинасыны 500-ден аса тігін бадарламасы бар (220 жмыс жне декоративті тігіс, 11 трлі ілмекті, 324 ріп, 4 алфавит). Оларды дербес компьютерге осуа болады, тінтуір (мышь) арылы кесте рнектерін салуа болады.