Тігін машинасыны негізгі блшектері, механизмдері жне жмыс ралдары
Барлы тігін машиналары келесі элементтерден трады: блшектер, буындар жне механизмдер.
Блшек – растырушы операциясыз жасалатын элемент, мысалы: винт, гайка, білік, болт, шпонка.
Буын дегеніміз – блшектер тобы. Буындар озалмалы жне озалмайтын болып келеді. озалмайтын блшектер бір атты озалмайтын денені райды(мысалы, машинаны корпусы). рбір озалмайтын блшек, топ блшектері бір атал жйені райды, оны озаыш буын дейді (иін, бла, жетектеме, т.б.). Екі осылан буын бір-біріне араанда озалатын кинематикалы жпты райды. Кинематикалы жптардан ралан буын (звено) кинематикалы тізбекті райды. ол тігістеріне (стойка) орналасан барлы механизмдер кинематикалы тізбектен трады.
Машина – бл механизм немесе механизмдер йлесімі, белгілі бір жмыс жасау шін озалысты айта згеруі немесе жмысты аяталан трі. рбір механизм немесе блек тйіндерді зара арым-атынасын аны тсіну шін арнайы шартты белгілермен белгіленген сызбамен сызып крсетеді (1-кесте). Тігін машинасыны негізін орындаушы механизмдер райды, яни тасымалдаушы механизмдер арылы электр жетегінен озалыс алады жне технологиялы жйені жмыс істеуін амтамасыз етеді.
Негізгі жетек (привод) – білік тасымалдаушы механизм болып табылады, машинаны айналмалы озалысын р трлі элементтерді кмегімен жзеге асырады. Тігін машинасыны жмыс мшелері жмыс істеуші блшектер жне орындаушы блшектер деп блінеді.
Тігіске атысты блшектер: ине, айы (челнок), жіптартыш, тісті рейка, табан, ілмек жне т.б.
Машинаны жмыс мшесіне озалыс беруші жне жіпті дрыс реттеуші блшектер: білік (вал), бла, иін, блаты иін, ждырыша, сауса, тісті дгелек, эксцентрик, т.б.
Буындарды жинау жне бекіту механизмін амтамасыз етуші блшектер: гайкалар, болттар, бркеншіксіз шеге (штифты), финттар.
озалмайтын блшектер: машинаны корпусы, оршаулы механизмдері жне т.б.
Тігін машинасыны кинематикалы элементтері жне буын мен блшектерді негізгі шартты белгілері
| Кинематикалы элемент, блшек, буын | Жазыты | Кеістік |
| Топсалы, сталан жері озалмайтын бір жазытытаы тірек | 
| 
|
| ш жазытытаы озалыс | 
| 
|
| Иінді бла | 
| 
|
| Жазы ждырыша бойлай ауысушылыы | 
| 
|
| Дискілік | 
| 
|
| Эксцентрикалы | 
| 
|
| озалмайтын, жылжымалы баыттаыш жетектеме | 
| 
|
| Цилиндірлі барабан | 
| 
|
| Жалпа таспалы беріліс | 
| 
|
| Тісті беріліс | 
| 
|
| Шынжырлы беріліс | 
| 
|
| Конус трізді | 
| 
|
| Рейкалы | 
| 
|
| Цилиндірлі | 
| 
|
| Маховик дгелегі | 
| 
|
Ось дегеніміз – р трлі зіне атысты жне атысты емес блшектерді стап тратын машина блшегі.
Білік – оське араанда айналмалы озалыса арналан машина блшегі. Ось тік стерженьді болып келеді, ал білік тік жне иінді болып келеді.