Таза иілу кезіндегі кернеулер

Таза иілу кезіндеQ=0, M=const.Mсерінен сыры майысады. Біртекті сыры жадайында барлы аралытарды исытыыны згеруі бірдей болады. Сонда жазы ималар гипотезасы орындалады: сыры жктелу алдында жазы жне сырыты деформациялан-баан сіне перпендикуляр болан клдене ималар сыры жктелгеннен кейін жазы жне сырыты дефор-мацияланан сіне перпенди-куляр болып ала береді. Сонда таза иілу кезіндегі деформация-ларды клдене ималарды бір біріне араандаы брылуды нтижесі ретінде арастыруа болады (16.1 сурет). Бір-біріненdzашытыында орналасан екі иманы арастырайы. О жатаы клдене имасыны сол жа имасына караандаыdбрышына брылу нтижесінде стігі абаттар зарады, астыы абаттар ысарады. Сонда заруы да, ысаруы да болмайтын бейтарапCDабаты табылады. Сонда бейтарап абатты исыты радиусы, dбрышы менdz зындыы арасында келесі туелдік орын аладыdz=d. dzзындыымен алынан кез келгенABкесіндісіні деформациясы осыан те

. (16.1)

Гук заы бойынша

. (16.2)

Сонымен, таза иілу кезінде кернеулер клдене има бойымен сызыты за бойынша таралады. Бейтарап сызы (БС) дегеніміз=0болатын нктелерді геомериялы орны; ол майысан сыры исытыыны жазыты-ына перепендикуляр болатыны айын.

Таза иілу кезінде боландытан, болады, яни БС клдене иманы ауырлы центрінен теді. Біз иілуді дербес жадайын, сырыты майысан сіMмоментіні сер ету жазыты-ында жатан жадайын арастырып отырмыз. Сонда

, (16.3)

. (16.4)

(16.4) тедігінен болады, яни сыры исытыыныMжазы-тыында згеруі Mжазытыы иманы бас инерция стеріні біреуінен тсе орын алады. Мндай иілу тік иілу деп аталады, ал иаш иілу кезіндеMжазытыы мен сыры исытыыны жазытыы бір-бірімен тйіспейді.

(16.3) тедігінен сыры исытыы шін келесі формуланы аламыз

. (16.5)

Мнда - июші момент жазытыына перпендикуляр, центрлік бас инерция сіне атысты иманы инерция моменті. шамасы сырыты иілу кезіндегі атадыы деп аталады.

(16.5) тедігін (16.2) тедігіне ойып,кернеуді рнегіне келеміз

. (16.6)

Максималды кернеулер бейтарап сызытан е лкен ашытыта орналасан нктелерінде орын алады, олар келесіге те

(16.7)

мндаы - иманы иілуге арсыласу моменті деп аталады.

Таза иілу кезіндегі беріктік шарты келесі трде жазылады

(16.8)

мндаы - ауіпсіз кернеу.

Сырыты материалы созылу мен сыылуа бірдей арсыласатын

болмаса, беріктікке есептеуін максималды созылу жне максималды сыылу кернеулері бойынша жргізу керек екенін айтып тейік. Клдене ималарыны е тиімді формалары ретінде, аудандары бірдей жадайда арсыласу моментіні мндері е лкен болатын формалары болады - бл, мысалы, оставр, швеллер тріндегі прокатты стандарт профильдері (16.2 сурет).