Жобалауа тапсырманы кім жасатайды жне ол не шін ажет?
Ксіпорынды жобалауа болашаы бар жоспар жне техника – экономикалы негіздемені атынасы туралы мселеге тсініктеме берііз?
нерксіп оамны ндірістік кштеріні даму дегейіне шешуші сер ететін халы шаруашылыыны маызды саласы. нерксіп материалды игіліктерді, ебек ралын нерксіпті зі шінде жне халы шаруашылыыны баса да салалары шін де, оны ішінде шикізаттарды, материалдарды, жаар-майларды, энергияны ндіру жне ндіріспен ауылшаруашылыында ндірілген німдерді ары арай деумен айналысатын ксіпорындарды жиынтыы (зауыд, фабрика, кен, шахта, электростанция жне т.б.).
нерксіп салаларды ірі-ірі екі топтарынан трады - ндіру жне деу. ндіру нерксібіні рамына таулы-химиялы шикізатты, ара жне тсті металдарды кендерін, кенді емес шикізаттарды, мнай, газ, кмір, кенді емес рылыс материалдарыны тздарын, жеіл табиа толтырыштар мен к жне гидроэлектростанциялар кіреді. деу нерксібіні ксіпорындарыны атарына ара жне тсті металдарды, химиялы жне мнай химиясыны німдерін, машиналар мен ондырыларды, цемент, жеіл жне таам ндірісіні ндімдерін шыару, айта-жндеу мен рылысты ксіпорындар жатады.
ндіріс ары арай ндіру ралдарын ндіру жне олдану заттарын ндіру ндірісі болып тарматалады. «А» тобына станоктарды, ара жне тсті металдарды кендерін, фософор жне фосфорлы тыайтыштарды ндіру, цемент жне т.б., ал «В» тобына олдануа даяр німдер мен материалдарды ндіретін ндірістер кіреді. Біра ндірістік жне ндірістік емес масаттарда олданылатын німдерді бірнеше атары . «А» жне «В» топтарыны арасында іс жзінде олданылуына байланысты блінеді.
Болашаа жоспарлау халы шаруашылыыны німіні белгілі бір тріне деген сранысын оны іс жзінде ндірілуімен саластыра отырып нерксіптік ндірісті шикізатты кзіне, жаар отын жне даяр німді олдануа мдделі аудандарды жаын орналасуын ескере отырып мемлекет территориясында тиімді орналастыруа ммкіндік береді. Болашаы бар жоспарларды мліметтері жаа ндірістік ксіпорынны рылысын жзеге асыруды жобалы жаттарын жасатау кезіндегі алашы жат болып табылады.
кіметті шешіміні негізінде экономикалы аудандарды жне нерксіпті жеке салаларыны болашата даму жоспарын ескере отырып жобалы йымдар ксіпорын рылысыны техника-экономикалы негіздемесін (ТЭН) баяндамалы хат жне техника-экономикалы есептеулер (ТЭЕ) трінде растырады. ТЭН немесе ТЭЕ ндірісті жаа ксіпорнын салуды немесе жмыс істеп тран ксіпорынды жаартуды ажеттілігін экономикалы трыдан дрыс болатындыын негіздейтін алашы жоспарлы немесе жобаалдылы жат болып табылады.
Алады тадау жне оны келісімдеу жобаны жасатау кезінде жзеге асырылады. рылысты ТЭН ауданны экономикалы сипаттамасы, оан атысты географиялы мліметтер, климатты шарттар, халыны саны, аудан территориясыны аумаындыы жерлерді олдануа атысты мезелінуі жне аудандаы байланысу жолдадары туралы мліметтер келтіріледі. Осы техника-экономикалы негіздемеде ксіпорынны жмысшыларымен жне ызметкерлерін трын ймен амтамасыз етуді, ксіпорынны згеде ксіпорындармен ндірістік жне экономикалы байланыстары мен капиталды салымдарды тиімділігі жайлы мліметтер негіздемеленіледі.
Жобалауа тапсырманы кім жасатайды жне ол не шін ажет?
Жобаланудаа ндірісті кез-келгені саланы даму жоспары мен экономикалы ауданны мтаждыына сйкес тзіледі. ндіріс жобалауа тапсырманы тзуден басталады. Жобалау процесі инженер-жасатаушыларды интеллектуалды іс-рекеттеріні товрчестволы трлеріні бірі болып табылады. Химиялы идеяны мселені инженерлік-техникалы шешімдермен тйісуі жобалауды шынайы мні мен соы масаты болып табылады.
ндірістік ксіпорынны жобалауа тапсырмасы дегеніміз келесі мліметтер келтірілген негізгі бастапы жат болып табылады:
- ксіпорынны аты;
- жаболау шін негіздеме, аудан, пункт жне рылыс алаы;
- німні номенклатурасы жне оны негізгі трлері бойынша толытай дамуы мен бірінші кезедегі ндірісті уаты
- ксіпорынны жмыс істеу режимі жне мезелінген мамандандырылуы;
- ксіпорынны рылысын жргізу жне оны эксплуатациялау кезінде шикізатпен, сумен, жылумен, газбен жне электр энергиясымен амтамасыз етуді негізгі кздері;
- тастанды суларды тазарту жне оларды тастау шарттары;
- негізгі технологиялы дерістер мен ондырылар;
- ксіпорынны болжам бойынша дамуы
- рылысты мезелінген уаыты;
- аржылы салымдарды мезелінген млшері жне ксіпорынны техника-экономикалы крсеткіштері;
- трмысты жне мдени-сауытыру нысандарыны рылысын жобалауа мліметтер жне жобалауды сатылары;
- бас жобалаушы йымны аты;
- бас мердігерді рылыс мекемесіні аты.
ндірістік ксіпорынны жобасы дегеніміз бл принципиалды негіздемелері, есептеулері, сызбалары, жасауа, даярлауа немесе айта жасаталынуа тисіті рылымдарды, ондырылар, машиналар, аппараттар жне т.б. арналан макеттерді техникалы жаттарыны кешені. Архитектуралы жоба адамны ылыми-негіздемелі рылымды идеясын кеістікте тымды йымдастыруын жзеге асыруы шін болаша имаратты, рылымны немесе кешенні негізі кез-келген кркемдік діс арылы (макет, сурет, сызба, фото) материалды (рылысты-техникалы) жне идеялы-кркемдік (эстетикалы) жзеге асырылан жат болып табылады.
ндірістік ксіпорынны жобасы негізгі ш блімнен ралады:
1. Халы шаруашылыыны белгілі бір немесе аралас салаларында ылым мен техниканы е жаа жетістіктеріне негізделінген німді даярлауа арналан ондырыларды жйесі секілді ндіріс технологиясы; 2. Тиімді технологиялы дерісті оны здіксіз дамуын, экономды инженерлік рылысты шешімдерді арапайымдылыы мен мбебаптыын, жмысшы ызметкерлерге ебектік жне трмысты ыайлылыпен жайлылыты, рылымны кескіні кркемдік-идеялы снділігін жне оны блек блшектеріні демілілігін амтамасыз ететін клемдік-жоспарлы шешемдер;3. Технологиялы дерісті йымдастыруды е жасы шарттармен жне оны уаыт те дамуын амтамасыз етуді жне рылысты ндірісті механизацияланан шарттарына сай келетін жне рылымдар мен кешендерді клемдік-жоспарлы рылыстарыны йлесімді негізі болатын тиімді рылысты рылымдармен инженерлік ондырылар.