Тйіршікті рамды талдауды микрометриялы, седиментациялы дістеріні ерекшеліктерін атап, крсетііз.

Полимерлі материалдарды тйіршікті рамы (кейде фракциялы рамы деп те аталады) материалды жалпы массасына шаандаы пайызбен крсетілетін жеке блшекетрді лшемімен жне лшемдері р трлі блшектерді (фракцияларды) рамымен сипатталады. Тйіршіктелген полимерлі материалдар формалары жне лшемдері шамамен бірдей блшекетреден трады. детте, жеке тйіршіктер лшемдері бойынша 30-40%-а ана ерекшеленеді. Кейде тйіршіктелген материалда бірнеше тйіршіктен тратын (кесілмеген тйіршіктер) ірірек блшектер жне те майда блшектер болады, біра оларды млшері аз (3-4%) болады.

нтатрізді жне тйіршіктелген полимерлі материалдар блшектеріні млшерін жне фракционды рамын анытау шін кптеген эксперимантелды дістер олданылады:

• електі (блшектер лшемі 0,06-10 мм);

• микрометриялы (блшектер лшемі 0,001-0,06 мм);

• седиментациялы (блшектер лшемі 0,001-0,01 мм).

Микрометриялы діс.Бл дісті електі анализге тн кемшіліктері жо: сына кезінде блшектерді механикалы блінуі болмайды.Алайда микрометриялы дісті зіні кемшіліктері бар:

• Микроскоптан блшек клемін сипаттайтын ш лшемнен екеуін ана анытауа болады;

• Микрометриялы анализ електіге араанда уаытты за ажет етеді, себебі гистограмманы трызу шін

• те кп блшектерді лшеу ажет (1000 шаты);

• Микроскоппен жмыс істей алатын білікті маман ажет.

Седиментациялы діс.Газда немесе сйытытарда лшенген атты блшектерді лшеміне жне дисперсиялы ортаны тыыздыына туелді ауырлы кшіні серінен шгуіне негізделген (Стокс заы).Седиментациялы анализді бірнеше трі белгілі (оптикалы, пипеткалы, салматы, жне т.б.), біра полимерлерді олдананда седиментациялы турбидиметрия дісі олданылады. лшенген блшектерді шгуіні жылдамдыын колориметр-нефелометрде лшейтін суспензияны оптикалы тыыздыыны згеруімен анытайды. Суспензия блшектеріні радиусын келесі формуламен есептейді:

Мндаы:

• r – блшектерді радиусы, мкм;

• h - ортаны ттырлыы, МПа×с;

• h – кюветадаы зерттелетін сйыты абатыны биіктігі, м;

• g – еркін тсуді деуі, с;

• Dr - сйы жне атты фазалар тыыздыыны айырымы, кг/м³.

Алынан нтижелерден блшектерді лшемі бойынша таралу исыын трызады.

29. Блшектерді лшемін тура лшеу дісі. делетін полимерлерге жне бйымны асиетіне дисперстілікті серін тсіндірііз.

лшемін тура лшеу дісітйіршіктелген полимерлі термопласттара жне эластомерлерге олданылады.Зерттеуге материалды 100 г лгісін алып, лшемі ірі яшыты електен ткізеді.Електен ткен блшектерді жалпы салмаын лшеп, ша трізді фракцияны пайызды рамын анытайды.Електе алан тйіршіктелген материалды жылтыр горизонталды бетке тегіс абатпен шашыратып, одан ойылмаан тйірлерді жне бгде оспаларды лшеу арылы оларды шикізаттаы рамын анытайды.Одан кейін лгіден 10 блшек алып, оларды ішінен е ірісін жне е саын тадап, алан 8 тйірді лшемдерін лшейді.Сынау хаттамасына орташа арифметикалы нтижелерді енгізеді.

дейтін ралдарды блшектеріні беріктілігі жне тратылыы алынан бйым сапасы кбінесе шикізатты тйіршіктеріні рамына туелді.

Тіршік рамыны біркелкі еместігі йілу тыыздыыны жне шикізатты сусымалдылыыны трасыздыына туелді.

 

30. йілу тыыздыы мен меншікті клем анытау жолдарын крсетіп, ерекшеліктерін атаыз.

Барлы сусымалды материалдарды негізгі сипаттамасына тыыздыы жатады.

Шынайы тыызды – бл дене массасыны осы денені блшектер арасындаы уыстары мен кеуектері есептелмейтін, сыылан кйіндегі клеміне атынасы. Шынайы тыызды – згермейтін, траты физикалы шама.

зіні шынайы кйінде (тыыздалмаан) сусымалы материалдар йілу тыыздыымен сипатталады. р трлі сусымалы материалдарды йілу тыыздыы деп, аныталан клем бірлігінде бос йілген кйіндегі нта млшерін (сусымалы нім) атайды.

йілу тыыздыы келесі формуламен аныталады:

D й.ты. = mнт/Vыдыс

йілу тыыздыын _н (кг/м³) келесі формуламен есептейді:

мндаы: _н – йілу тыыздыы, кг/м³;

m – сусымал материалды массасы, кг;

V – ныыздааннан кейінгі нта клемі, м³.

йілу тыыздыы бойынша нтатарды келесідей жіктейді:

_н > 2000 кг/м³ – аса ауыр;

2000 > _н > 1100 кг/м³ – ауыр;

1100 > _н > 600 кг/м³ – орташа;

_н < 600 кг/м³ – жеіл.

Себілмелі тыызды пен меншікті клем - бос себілмелі материалды масса бірлігіндегі клемі (см³/г немесе м^3к/г) немесе клем бірлігіндегі массамен (г/см³ немесе кг/м³) сипатталады, олар бір бірімен кері пропорционалды туелділікте байланысан.