Мотив арылы оушыны ызыушылыы, оуа деген ниеті, не шін оып жргені тсіндіріледі.

Дріс таырыбы. Шет тілін оыту рдісіні психологиялы негіздемесі

Дріс жоспары:

1. Танымды рдіс ретіндегі ойлауды психологиялы ерекшеліктері.

2. Мегеру – шет тілін оытудаы маызды блім ретінде.

Біз осы дріс барысында шет тілін жне шет тілде сйлеуді мегеру кезіндегі оушыларды психикалы процесі сияты негізгі психикалы процестермен танысамыз.

Ойлау – маызды жаалыты іздестіру мен ашуды леуметтік шарттастырылан, сйлеумен тыыз байланысты психикалы процес, анализ жне синтез барысындаы шындыты жанама жне жалпылама бейнелеу процесі.

Ойлау сезімдік танымны практикалы рекеті (бізді жадайда танымды жне шет тілдік сйлеу) негізінде туындайды жне оны шегінен де шыады.

Танымды іс-рекет тйсіктен жне абылдаудан басталады. Кез келген, тіпті е дамыан ойлау рашан сезімдік таныммен, яни тйсікпен, абылдаумен жне елестетумен байланысын сатайды. Ойлау іс-рекеті барлы апараттарды тек ана бір млімет кзінен алады: ол – сезімдік таным. Тйсік жне абылдау арылы ойлау тікелей сырты ортамен байланысады жне оны бейнесі болып табылады. Осы бейнені дрыстылыы (адекваттылыы) табиат пен оамны практикалы айта реттелу рдісінде тынымсыз тексеріледі.

Ойлау процесінде, осы берілген тйсік, абылдау жне елестетуді пайдалана отырып, адам сезімдік танымны шегінен шыады, яни, тйсікте тікелей берілмеген, сол себепті млде баыланбаан бл дниені асиеттері мен арым-атынастары сияты былыстарды тани бастайды.

Ойлау танымды сезім жеткіліксіз жне лсіз болан жадайда бастау табады. Ойлау тйсік, абылдау жне елестетуді танымды жмысын, оны шегінен шыа отырып жаластырады жне дамытады.

Дріс таырыбы. Педогогикалы арым-атынас

Дріс мазмны:

1. Педогогикалы арым-атынасты жалпы сипаттамасы.

2. Серіктестік педогогикалы арым-атынасты бір лгісі ретінде.

3. Педогогикалы арым-атынасты жне оны функцияларыны сипаты.

Оу процесіне кіретін компоненттерге мыналар жатады: стаз – оушы – оу кезеіні мазмны.

Оыту кезеінде барлы аталан компоненттер рдайым диалектикалы арым атынаста болады. Оыту барысында стаз оушыа оуды жалпы мазмнын береді, яни оушыны игеруі керек материалдары. Оушы з кезегінде оу мазмныны белгілі бір иындысын мегеріп, сонымен атар оны нтижесін крсетіп, з кезегінде оытушыа сер етеді. Сол арылы стазды мазмнды жасау жне тадау кезеіне де септігін тигізеді.

Оу мазмнына оушы игеретін мынадай компоненттер кіреді:

- Тілдік жне сздік материал, лемтанушылы материал;

- Шет тілдерін жне сол тілде сйлейтін елді мдениетін білу;

- Тілдік абілеттер жне тілдік ызметті ртрлілігі (Шатилов С.Ф.).

Оушы мен стазды арасындаы арым-атынас о ыпалды, сапалы білімді амтамасыз ететіндей боланы те маызды болып табылады.

Дріс таырыбы. Оушыны шет тілін йренудегі зіндік жмысы.

зіндік жмыса араластыру рлі

Дріс жоспары:

1. «Субъектілік» ымыны тсініктемесі.

2. зіндік жмыс трлері.

ткен лекцияларда біз оу ызметі жнінде айтты. Оан субъектілік тн.

Субъектілік(Петровский,1996,Слободчиков,1996)дегеніміз жеке тланы зіндік, туелсіз ынтагерлікке, баытталуына, ызметті баалауына абілеттілік жне ызмет процесіндегі жеке басты зін-зі билеу.

Бл абілет, сонымен атар, шешім абылдаудаы еркіндік, шешім тадаудаы жауапкершілік, ызмет баытталан жадайды шыармашылы трлендіру, жеке басты тжірибені жинау, баса ызмет субъектілерімен шешім абылдаудаы рекеттесу, ызмет тжірибесін тапсырумен сипатталады.

«зіндік оу ызметі» мен «зіндік жмыс» ымдарын арастырайы.

зіндік оу ызметі – бл оушы басаратын жне реттейтін танымды ызметті бір трі. Ол пндік білім, іскерлік жне мдени-тарихи тжірибені мегеруге баытталан.

зіндік жмыс – а) бл оушыны танымды мотивінен туындаан, оны зі арылы йымдастырылан, оан ыайлы уаытта жзеге асырылатын, сабатан тыс малімні баылауынсыз жзеге асырылатын процесс жзінде жне нтиже бойынша оушыны зімен баыланан ызмет трі.

- б) малімні тікелей басаруынсыз йымдастырылан жне жзеге асан рылым ретінде арастырамыз.

зіндік оу ызметіне шет тілін йретудегі дістемеде кп назар аударылады.

ажетті талаптар мен басым объектілер бойынша, шет тілін мегерудегі зіндік жмысты, оу-танымды міндеттерді негізгі трлерін атап кетуге болады.

Дріс таырыбы. Мектеп оушыларыны жас ерекшеліктері

Дріс жоспары:

1. Шет тілін оытуды ртрлі сатылары.

2. Оушыларды жас ерекшеліктеріні классификациясы.

3. Бастауыш сынып оушыларыны психологиялы ерекшеліктері.

4. Орта жастаы сынып оушыларыны психологиялы ерекшеліктері.

5. Жоары сынып оушыларыны психологиялы ерекшеліктері.

Шетел тілін оыту р трлі сатыларда жне жас дегейлерінде теді. Заманауи білім саясаты р жастаы топтарды жне р трлі типтегі мекемелерді шетел тілін мегеруіне баытталан.

Оыту рбір оушыны жеке асиеттері мен абілеттілік ерекшелігі, яни кепілдеме ерекшеліктеріне (жеке типологиялы алышарты), абілеттеріне, жеке абілетіне, когнитивтік стиліне, талаптану дегейіне, зін-зі баалауына, жмыс абілеттілігіне, ызмет орындау ерекшеліктеріне (ойластыру, йымдастыру, длдік жне т.б.) байланысты йымдастырылады.

Білім системасыны р трлі сатысында оитындар олар шін бастапы жалпы типтік ерекшеліктерімен жне белгілерімен сипатталады. Бл білім сатысыны райсысы адам мірінде аны болатын ережеге атысты тсіндіріледі.

Мектепте оыту сатысы мен оушыларды жас бліндісін арастырайы.

Жас бліндісі зіні иындытарыны бірі мен психологияны біратар шешілетін иындытарын крсетеді.

Бкіл лемде оушыларды оитын білім системасына сйкес атайды (оушылар, гимназиялытар, шыншылдар, студенттер). Осы аталандарды ішінде жасы мен оу сатысына сйкес белгілі атаулармен ажыратылады. Бл йренушiні жеке болмысыны леуметтiк мдениет жас шамасына байланысты периодизациясына жататын мдени тарихи диффереренциация деп аталатын. Ол мемлекеттiк маызды институттардаы баланы ызметiнi сипатымен байланысты. Осыдан білім сатылар кезедеріні атауы шыады, яни мектепке дейінгі, мектеп (кіші,орта,лкен). Бл сйкесiнше жеке болмысты периодизациясыны педагогикалы белгiлерiнi жас шамасына байланысты кезеi туралы куландырады, яни 6-дан 18 жаса дейін. Жалпымен абылданан болып келесі периодизация есептеледі: мектепке дейінгіні алды (3-5), мектепке дейінгі (5-7), кіші мектеп кезеі (7-11), жасспірім жас (11-15), ерте жасты жне ерте мектеп жасы (15-18).(С.Ф.Шатилов, Б.Г. Ананьев).

Дріс таырыбы. Сабаты психологиялы анализі

Дріс жоспары:

1. Сабаты психологиялы талдауды тсініктемесі.

2. Сабаты психологиялы талдау жоспары.

Оушыны шет тілін мегеріп алу жне білім алуы оыту процесіні е маызды масаты болып табылады. Оытушы мен оушыны рекеттеріні рамы мен кезедері бар. Оытушыны рекеті 3 компоненттен трады:

- Оытушыны масаттар мен тапсырмалар оюы;

- Оушыа сер ету ралдарын тадау мен пайдалану;

- Оыту сер ету процесіні баылауы мен зіндік баылауы;

Оытушыны сабаты психологиялы анализі осы кезедерде орындалады.

Педагогикалы ызмет з кезегінде р трлі формада іске асуы ммкін. Оны ішінде ерекше орын алатыны саба (немесе пн). Яни саба процесінде оушы мен оытушы арасында білім беруді негізгі йымдастырушылы бірлігі ызмет етеді.

Сабаты талдау – ынуды маызды дісі рі оан атысушыларды, сіресе, оытушыны талдау ызметін объектендіру тсілі болып табылады.

Пнді немесе сабаты талдауа з кезегінде бірнеше психологиялы, педагогикалы жне діснамалы жмыстар арналан. Зерттеушілер пнді талдауды кп объектілігін, педагогикалы зара рекеттесуді барлы тараптарыны малімді есепке алу маыздылыын жне оны ызметтері мен субъект ретіндегі ерекшелігін атап крсетеді. Пнді талдау з ішінде р трлі аспектілер енгізеді: психологиялы, педагогикалы, діснамалы жне пндік. Оларды брі тыыз байланысты. Аспектілерді бірін ерекшелеу шартты сипатта олданады жне тек теориялы жоспарда ажет. Пндік талдау педагогикалы ызметті тиімділігін ктеруге ммкіндік туызады. Психологиялы талдаулара жататын саба психологиялы компоненттер ретінде оу процесіні екі белсенді субъектісін арастырады: малім жне оушылар. Бл компоненттерді бліп арау, оларды шеттелген талданулары, анализі раса, ал компоненттерді бірбірімен серлесуі жне бірттас жйе ретінде арастыру синтез болып табылады. Пнні психологиялы талдауын «синтез арылы тадау» формасы ретінде арастыруымыза болады.

Сабаты психологиялы талдау пні ретінде малімні психологиялы ерекшеліктері, білім алуды задылытары, оушыны психологиялы ерекшелігі, оытушыоушы жйесіндегі арыматынас сипаты кіре алады.

Дріс таырыбы. Шет тілін оыту процесіні отайлылыы (оптимизациясы)

Дріс жоспары:

1. «Оптимизация» ымыны тсініктемесі.

2. Шет тілін оыту процесіні оптимизация резервтері.

Оптимизациялау – бл оыту процесіндегі оыту мселелерін тез шешу масатында жне оытушы мен оушыларды рационалды уаытын олданатын ылыми негіздегі діс (Бабанский, Китайгородская, Бердичевский)

Оптимизация баыттары:

1. Материалды мегерудегі барлы сатылардаы коммуникативті абілеттілік, сипата сйену;

2. Оыту рекеттерін анытаудаы оытушыны шыармашылыы;

3. Оушыны жеке ерекшеліктерін ескеру;

4. азіргі заманы оыту ралдарын олдану.

Шет тілін оыту процесінде малім оушыа сер етіп ана оймай, сондайа зіндік арыматынас орныады жне оларды арасында дидактикалы атынас та маызды роль атарады.

Оыту процесінде оушыа оыту серіні бірлігі, ішкі бейне, мегеру бл ыпалдарды жзеге асуы, оушыны біліммен, дадымен, абілетпен байалатын оушыны зіндік рекеті алыптасады.

Оыту психологиясы тлалы білімні оамды ажеттілігі бар масаттара ие болады, сондайа осы масата жету мазмны мен ралдары бар болады. Жаа масаты, ралдары мен оны нтижеге жетуде ндіруді наты нтижесімен аяталады. Олай болса оыту психологиясы компоненттері: оыту масаттары, оыту мазмны, дидактикалы шарттары, оушыны рекет формасы, оыту дістемесі, оыту талдауы мен зінзі талдауы.

Дріс таырыбы. Оыту процесіні интенсивтілігі

Дріс жоспары:

1. «Интенсификация» ымыны тсініктемесі.

2. Шет тілін оыту процесіні интенсификация резервтері.

3. Шет тілін оыту мазмныны ерекшеліктері.

Бл шет тілін оытудаы теорияны орталы тсінігі. Ол 60-жылдардаы дістемелікте мына блімдермен байланысты арастырылады: негізгі масат болып шет тілін арыматынас ралы ретінде оып мегеру жне оытудаы екпінді дістерді жетілдіру.

“Оыту процесіні интенсивтілігі” термині дістемелікте р жаты р трлі кзараста арастырылады.

Бл бір жаынан оыту процесіні интенсивтілігі – бл оытуды дидактикалы принципі (оыту процесіні бкіл лшемді интенсивтілігі);

Баса жаынан, бл оыту курсыны алыптасу принципі, мнда аз уаыт аралыында оушылар кп млшерде апараттар алып, мегере алады.

Оыту процесіні интенсивтілігі, сонымен атар, оушыларды оыту интенсивтілігін арттыру жолдарыны бірі болып жне де оытушыны оыту сапасын анытаушы болып табылады.

Интенсивтілікті санды сипаттамаларына да кіл блінеді:

Интенсивті оыту – бл максимум жетістіктерге те аз уаыт аралыында жету жне оытушы мен оушыны аз млшерде тырысуы, яни оыту жылдамдыы мен сапасын арттыру, сонымен атар, бл – белгіленген уаытпен шектелген те лкен клемді жмыс.

Дріс таырыбы: дістеме ылымдаы оыту дістеріні жалпы теориялы мселелері

Дріс жоспары:

1. Шетел тілін оыту дістемесіндегі діс тсінігі.

2. «Модель» тсінігіні пайда болуы.

3. Оыту жйесі оыту процесіні белгілі дістемелік тжырымы.

4. «Амал» тсінігі дістемелік категория ретінде.

"діс" тсінігі Шетел тілін оыту дістемесіндегі діс тсінігі. діс тсінігіне анытама беру жолдары, діс шетел тілін оытуды бірттас стратегиясы, жалпы жне басты баыт ретінде /мысалы, грамматикалы - аударма, саналы-саластыру жне т.б./.

"Модель" тсінігі пайда болуды /пн, процесс, жадаят жне т.б./ тану нысанасын йренуді арама-арсы пайда болуа атысты табии жне жасанды трде жасалан зерттеуді иындатылуы немесе мдде болмауы /Братко А.Н., 1969/ ретіде.

"Оыту жйесі"тсінігі. Оыту жйесі оыту процесіні белгілі дістемелік тжырыма сай, масата негізделген оку материалын тадауа, оыту мазмны, оыту трі жне оыту ралына сйкес жалпы модель ретінде.

"Амал" тсінігі дістемелік категория ретінде. Шетел тілін оытуды азіргі дістемесіндегі кеінен танымал амалдар. Коммуникативті-іс-рекеттік, суггестопедтік, коммуникативті-когнитивтік, леуметтік-мдени жне т.б. амалдары.

Дріс таырыбы: Грамматикалы – аудармалы жне мтіндерін - аудармалы дістер

Дріс жоспары:

1. Грамматикалы – аудармалы жне мтіндерін - аудармалы дістерді пайда болуыны алышарттары

2. Грамматикалы – аудармалы дістеріні дамуы.

3. Мтіндерін - аудармалы дістеріні дамуы.

4. Салыстырмалы – саластырмалы тіл біміні, ассоциативтік психологияны идеяларыны сері

5. Грамматикалы – аудармалы дістерді жетістіктері мен кемшіліктері.

Грамматикалы- аудармалы діс кбіне классикалы тілдерді, сіресе, латын тілін оытуда олданылан. Бл дісте тіл граммтикалы ережелерді жаттау арылы оытылады. Жаа сздер грамматикалы таырып клемінде алынады. Ал, аударма жаа сздерді, сз рылымын, ережесін оытанда олданылады. Барлы жаттыулар белгілі грамматикалы ережені аясында рылып, ана тілінен шет тіліне, шет тілінен ана тіліне аудару арылы орындалан.

Грамматикалы – аудармалы дісті ерекшелілтері:

1.Грамматикалы талдауды негізі;

2. Тілді оытудаы грамматикалы сатылар.

Грамматикалы - аудармалы діс бойынша сйлемді талдауды е жасы дісі – оны уелі ана тілінде тсініп, сйлем мшелерін, яни бастауыш пен баяндауышты, толытауышты анытау. рі арай талдауды етістікті шаын, етісін анытап жаластыруа болады. Содан кейін оушыа осы сйлемні шет тіліндегі аудармасын беру оайыра болады.

Дыбыстар, морфемалар, сздер р тілді зіне ана тн трінде болады, ал синтаксистік негізгі аидалары барлы тілдерге тн. Біра аылшын тіліндегі грамматикалы рылымдар аза тіліндегі рылымдармен сйкес келмейді.

Грамматикалы – аудармалы діс алашында XVIII – XIX асырларда мектептерде кеінен олданылды. Кейіннен педагогика, психология, лингвистика ылымдарды дамуы бл діске згерістер енгізіп, XIX – XX асырды соында « екі грамматиканы» араатынасы ажыратылды.

азір де дістемеге дстрлі трыдан араанда грамматикалвы – аудармалы діс жиі кездеседі.

Дріс таырыбы: Табии діс (М.Бернц, Ф.Гуэн, М.Вальтер).

Дріс жоспары:

1. Ассоциационизм дісті психологиялы негізі ретінде.

2. Оытуды масаты мен мазмны.

3. Оытуды принциптері мен тсілдері.

дістеме педагогика ылымымен, психология, лингвистика ылымдарымен тыыз байланысты.

Педагогика – жас рпаты оыту жне трбиелеу жнінднгі ылым. Педагогика ылымында оыту жне оны дістері негізгі аидалары болып табылады. Шет тілін оытуды йрену шін педагогиканы білуі шарт. Педагогиканы бір саласы дидактика деп аталады. Дидактика мектепте оытуды негізгі жолдарын зерттейді.

дістер – дидактиктерді айтуы бойынша, белгілі бір таырыпты оытуды жолдары.

Шет тілін оыту, математиканы, тарихты оыту дістемелері сияты дидактиканы негізгі аидаларын олданады жне оны байытады.

Мысалы: «крсету» принципі тыш рет шет тілін оыту дістемесінде олданылды.

азір ол дидактиканы негізгі принциптеріні біріне айналды жне баса да пндерді оытуда да олданылады.

Шет тілін оыту дегеніміз – оушыда тыдау, сйлеу, оу жне жазу дадысымен біліктілік алыптастыру. Егер біз дады мен біліктілікті психологиялы мнін тсінбесек, онда біз оларды алыптастыра алмаймыз.

Шет тілін оытуда психологиялы негізгі аидаларын сйлеу рекетіне байланыстыра отырып пайдалану ажет.

Психология ылымы дістемеге кп кмек крсетеді. Шет тілін йренуде ана тіліні орны мен оны шет тілін йрену кезедеріндегі ызметі, р трлі дады мен біліктілік трлеріні сйкес келуі, жаа таырыпа арналан дістер мен тсілдерді тадай білу, т.б. психология ылымыны негіздерін білу ажет.

дістеме ылымы жйке жйесі физиологиясы ылымымен де байланысты. Ататы орыс алымы Павловты айтуынша адамны жоары жйке жйесіні ызметі – сйлеу жне ойлау, жйке жйесіні ерекше ызметі. Бл ызмет трі тек адамда ана дамыа. Павловты теориясы бойынша, дабылдар адамны сезіну мшелері арылы келіп тседі. Адамны рекетіні бл трі – сйлеу рекеті.

дістеме ылымы лингвистика ылымымен тыыз байланысты, себебі лингвистиканы негізгі проблемалары тіл мен ойлау, грамматикамен сздік,т.б. дістемеге де атысы бар.

дістемеде лингвистика ылымыны оу материалын іріктеудегі зерттеулері негізге алынады. Кптеген ататы лингвистер, лингвистика теориясын ана зерттеп оймай оларды тілді оытуда алай пайдалану керек екендігін де зерттеген.

Дріс таырыбы: Тура діс (О.Есперсен, Ш.Швейцер)

Дріс жоспары:

1. Бихейвиоризм жне ассоциационизм дісті психологиялы негізі ретінде.

2. Я.А.Каменский, В.Райхштайн, дидактикалы ебектері дісті педагогикалы негізі ретінде

3. Жаа тура дісті екі негізгі баыттары: шетел тілін репродуктивті жне рецептивті мегеру.

Тура діс грамматикалы – аудармалы діске айшы діс ретінде дниеге келді.

ндіріс пен сауданы халыаралы клемде арынды дамуы, капиталистік мемлекттерді лкен елдерді отарлау сияты процестер шет тілін білетін мамандара сранысты арттырды. Бл з кезегінде жаа дісті пайда болуына себепші болды. Тілді іс жзінде игеру мектептерде шет тілін оытуды негізгі мселесіне айналды.

Тура дісті негізгі ерекшеліктері мынадай:

1. шет тілін оытуды негізгі баыты – тжірибелік, яни, бірінші орына сйлеу ойылады;

2. Ана тіліні екінші орында, тіпті назарсыз алуы;

3. тілді йрету ісінде аударманы те аз млшерде, керісінше, ауызша-жазьаша жаттыуларды кп олданылуы;

4. грамматиканы оытуда индуктивтік дісті олданылуы (грамматикалы дісте, грамматикалы ереже бірінші беріліп, жаттыулар орындалады, ал бл дісте уелі жаттыулар орындалып, содан кейін грамматикалы тжырым жасалады).

5. Айтуды йретуге лкен кіл блінеді;

6. Мтіндерді мазмнына, сіресе, таырыпа байланысты мтіндер растыруа назар аударылады.

Бл дісті тура діс деп аталуыны себебі – шетел тілін оытуда, шет тілімен беретін тсінікті арасындаы байланысты тура болып, ана тіліні млдем олданылмауы.

XIX асырды соы мен XX асырды басында тура дісті бірнеше трлері пайда болды. Тура дісте жатаушылар Г.Гуэн, М.Валтер, т.б.

Бл дісті пайдаланатын малімдер тіл йретуді алашы кнінен бастап, оушыны гімелесуге тартады, заттарды суреттерді пайдаланып, сйлемні маынасын тсіндіру шін имылдар жасайды.

Тура дісті олданушылар те кп. Осы діс оушыларды шет тілін мегеруге деген ызыушылыын арттырады.

Дегенмен, бл дісті олдануды иыншылытары да жо емес. Мселен:

1. Оу материалы мен жаа сздер ылыми негізсіз іріктеледі. Бл діс тек таырыпты негізге сйенеді, ол шін оушы те кп жаа сздерді білуі керек.

2. Мектепте оушыларды сйлеп йренуіне жадайды болмауы.

3. Тжірибесіз малімдер олданса, те тиімсіз болып келеді.

Тура дісті негізгі аидаларын сынан ататы аылшын діскерлері Г. Пальмер мен М. Уэст болды.

Дріс таырыбы: Г.Пальмерді ауызша дісі.

Дріс жоспары:

1. Пальмер шетел тілін оыту дістемесіндегі крнекілік – интуитивтік баыт кілі.

2. Пальмерді негізгі ебектері.

3. Пальмерді негізгі дістемелік кзарастары.

Г. Пальмер дісіні негізгі аидалары:

- Шет тілін оыту ауызша сйлеуден басталады.

- Шет тілін оыту іріктелген материалдарды негізінде жзеге асырылады. Г. Пальмерді сынуы бойынша оытылуа тиіс жаа сздерді млшері 3000 сз болды.

Пальмер ауызша оытуды мынадай жолдарын сынды:

- іс-имыл арылы(Мнда арнайы жасалан заттарды крсетіп, имыл арылы білдіретін жаттыулар сынылады);

- сйкестендіруді 100 кестесі (оушылар осы кестелердегі аылшын тіліндегі мысалдара арап, сйлемдер рауы тиіс).

Г. Пальмерді бл дістері азіргі кезде де жиі олданылады жне оушылара мынадай ммкіндіктер береді:

- сйлем лгілерінде немі олданылатын сздер мен сз тіркестеріні берілуі ауызекі сйлеуде кмектеседі;

- тыдау жаттыуларыны кп болуы оушыа жылдам сйлегенде аылшын тілін тсінуге ммкіндік береді.

Сйкестендіру кестесіні лгісі мынадай:

I You We They

Saw Put Left Found

Two Three A few some

Books Letters Keys Good ones

Here There On the table In this book

Yesterday Last week On Sunday This morning

Шет тілін оыту – малімні здіксіз ебегіні жне оушыны оан жауабыны тізбегі. Шет тілін йренуде оушы мынадай кезедерден теді:

1. а) абылдау.

Бл кезеде малім сйлейді. Оушы малімні сзін тыдайды. Мысалы: Малім сынып блмесіндегі заттарды крсетіп, оларды атайды.

This is a book. Look at the book. I am going to put the book on the table.

) Малім сйлейді. Оушылара тапсырма береді. Мысалы: «Дауыс ыраына назар аударыыз».

б) Бйрытарды орындау жаттыулары.

Малім оушылара бйрытар береді.

Мысалы: Get up. Sit down. Come here.

Малім бйрытарды ымдап тсіндіреді.

в) «Yes», «No».

Малім сра ояды. Оушылар тек « И» не «Жо» деп жауап береді.

2. абылдау – еліктеу.

Малім сйлейді. Оушылар айталайды.

3. гімелесу

Оушы р трлі сратар ойып, оан жауап беруді йренеді.

4. Сйлеу.

Малім оушымен аылшын тілінде сйлеседі.

Жалпы, Г. Пальмер дісіні негізі – сйлеуді йрету, ал М. Уэст болса, керісінше, басты міндет ылып оуды ойды.

Дріс таырыбы: М.Уэстті дістемелік жйесі.

Дріс жоспары:

1. Уэст оуа йретуді рационалды жйесін жасаушы ретінде.

2. Уэстті оу материалыны растыру жне тадау мен ауызша сйлеуді ара атынасы, сабаты йымдастыруа дістемелік кзарастарыны сипаттамасы.

3. Уэстті оулытарына сыни талдау.

Уэст оуа йретуді рационалды жйесін жасаушы ретінде. Уэстті оу материалыны растыру жне тадау мен ауызша сйлеуді ара атынасы, сабаты йымдастыруа дістемелік кзарастарыны сипаттамасы. Уэстті оулытарына сыни талдау.

М. Уэст оу арылы шет тілін йренетін дістемелік жинатар жасады:

а) оуа арналан кітаптар

) жаттыу кітаптары

Бл екі аылшын діскері аылшын тілін оыту дістемесіне лкен лес осты.

азіргі дістеме дстрлі жне аудио – лингвистикалы оытуу деп екіге блінеді. азіргі дістемені негізгі аидалары :

- Тыдауды жне сйлеуді дамыту

- Сйлеу лгілерін пайдалану

- Аударманы те аз олдану

- Грамматиканы лгі арылы оыту

- Сйлеуді йретуде мірмен тыыз байланысты жадайларды олдану

Малім оушыларды шет тіліне йрету шін зі:

- шет тілін жетік білуі

- педагогика мен психологияны жасы білуі

- оыту дістері мен техникасын білуі

- оыту дістерін оу процесінде шебер олдана білуі керек.

Дріс таырыбы: Аудио – лингвалды діс (Ч. Фриз, Р.Ладо, Н.Брукс)

Дріс жоспары:

1. Структурализм жне бихейвиоризм аудио – лингвалды дісті лингвистикалы жне психологиялы негізі ретінде.

2. Оытуды масаты мен мазмны.

3. Оытуды дістемелік принциптері мен тсілдері жне оулытар.

Структурализм жне бихейвиоризм аудио – лингвалды дісті лингвистикалы жне психологиялы негізі ретінде. Оытуды масаты мен мазмны. Оытуды дістемелік принциптері мен тсілдері жне оулытар. Аылшын тілін оытудаы крнекілік діс. дістеме оытушыны ызметін крсетіп, оушыны материалымен танысуына, жаттыуына, олдануына сілтеме жасауы тиіс. дістеме дегенімізді оушыны оуын басару тсілі деп тсінуімізге болады. И.Л. Бим крсеткендей, дістемені негізгі жне осалы трлері бар.

Негізгі дістемеге:

1. таныстыру

2. жаттыу

3. олдануды жатызуа болады

осалы дістемеге:

1. баылау

2. тзету

3. баалау жатады.

Ал оушыны ызметіні негізгі дістеріне

1. танысу

2. жаттыу

3. олдануды жатызуа болады.

осалы дістерге зі баылауды алуа болады.

Дріс таырыбы: Аудио –визуалды діс. (П. Губерина, П. Риван т.б.)

Дріс жоспары:

1. Бихейвиоризм жне структурализм дісті лингвистикалы жне психологиялы негізі ретінде.

2. Оытуды масаты мен мазмны.

3. Оытуды принциптері мен тсілдері

Бихейвиоризм жне структурализм дісті лингвистикалы жне психологиялы негізі ретінде. Оытуды масаты мен мазмны. Оытуды принциптері мен тсілдері.

Шет тілін оыту дістемесіні баса ылымдар сияты зерттеу мселелері бар:

1. шет тілін з елімізде, шет елдерде оыту жолдары

2. р трлі мектептерде алдыы атарлы малімдерді тжірибесін зерттеу жне олдану

3. тжірибелер арылы жаа дістемелік таырыптар енгізу

Соы кезде тжірибе жасау діскерлер арасында ке тараан. Шет тілін оыту дістемесінде зерттеу ажет ететін проблемалар кп. Жаа оыту материалдары мен технологиясы жаа идеяларды, шешімдерді, діс – тсілдерді ажет етеді.

Дріс таырыбы: Аралас діс.

(Х.Флагстад, С.П. Хэгбольдт, Ф. Клоссе, т.б.).

Дріс жоспары:

1. Шетел тілін оытуды тсілдері мен принциптері дістемелік кзарастары.

2.Аралас діс кілдеріні оулытарына сыни талдау.

Шетел тілін оытуды тсілдері мен принциптері дістемелік кзарастары. Аралас діс кілдеріні оулытарына сыни талдау.

Малім оушыны тілге йрету барысында, тыдау мен сйлеуді бар ммкіндіктерін жасау керек. Екінші тілде сйлеу дегеніміз – жаа табалы білім алуды жаа жолдарын игеру деген сз. Осы жаа жолды жасау тілді йренуде маызды орын алады.

Шет тілін йренуде оушыны есте сатау абілетіні маызы зор. Сондытан, малім таырыпты есте сатау, есте за сатау жолдарын білуі керек.

Есте сатау абілетінде ерікті, еріксіз есте сатау болады. Бл проблеманы зерттеген алым П.К. Зинченко еріксіз есте сатау абілеті бір нрсені жылдам айталап жатаанда емес, керісінше осы нрсе туралы белгілі бір иындытарды, мселелерді талдаанда ана іске осылатынын айтады. Ол шін мынадай тжірибе ткізілген. «А» тобындаы студенттерге жаттауа сздер тізімі берілген. Ал «Б» тобындаы студенттерге сздер берілмей, олара аылшын тілінде мтін берілген жне сздермен жмысты трлері жне сратар берілген. Келесі сабата екі топ студенттері баылау жмысын жазан, эксперимент «Б» тобы студенттеріні сздерді есте жасы сатаанын крсетті.

Дріс таырыбы: Саналы –саластырмалы діс. (Л.В. Щерба, И.А. Грузинская, Аракин В.Д., З.М. Цветкова , И.В. Рахманов, А.А. Миролюбов, В.С. Цетлин, т.б.).

Дріс жоспары:

1. Л.В. Щербаны іс - рекет теориясы, аыл – ой іс- рекетін алыптастыру кезедері теориясы жайындаы идеялары, дісті негізі ретінде.

2.Саналы –саластырмалы дісті негізгі сипаттамасы.

3. дісті жетістіктері мен кемшіліктері.

Л.В. Щербаны іс - рекет теориясы, аыл – ой іс- рекетін алыптастыру кезедері теориясы жайындаы идеялары, дісті негізі ретінде. Саналы –саластырмалы дісті негізгі сипаттамасы. дісті жетістіктері мен кемшіліктері. Атап айтанда, оу процесіні жаартуды негізгі станымдарын дамыту, демократияландыру, реалистік шектеу саясаты, интеграциялау жатады. Оу- трбие ісін жетілдіре тсуді масаты мен келешегін ылыми анытайтын, болжайтын идеялар мен аиданы ылыми негізі жинаталады.

Бл тжырымдарды жалпы лингвистика, психология, лингводидактика, педагогика, дістемелік зерттеу жмыстары, жалпы білім беретін мектептегі баса да тіл пніні идеялары басшылыа алынады. Масаты- шет тілін оыту арылы негелік жне эстетикалы жаынан жан – жаты дамыан, саяси – идеялы жаынан сенімді ебексйгіштікке трбиелеу.

Бгінгі оыту процесінде атынасты баыт беру арылы жалпы дниеге деген кзарасын алыптастыру бірінші орында тр. Осындай масаттармен атар азіргі кезде шет тілін жаа дістемелермен, станымдармен оыту ажеттілігі туып отыр. ай елді болмасын механизмін йрену шін мынадай екі жадайды ескерген жн:

1. сол елді жйесі алай рыланын

2. ол тжірибелік жаынан алай мегерілуі керек?

Демек, аза тіліні рылысы сияты атынасты тсілде йымдастыру тиімді деп айтуа болады. Шет тілін оытуда оу материалды тжырымдаманы негізге алу тілдік материалды беруде жне оны талдауда оны ызметтік жаын ескру, білімні базалы жне жылжымалы рамдарын анытау, оыту дістемесі мен трбиені интеллектуалды пайдалы жне німді ебекпен штастыру маызды.

Дріс таырыбы: Саналы –практикалы діс жне оны негізгі сипаттамасы . (Б.В. Беляев, С.Ф.Шатилов, т.б.)

Дріс жоспары:

1. Масат, мазмн, оыту дістері мен принциптері.

2. Л.В. Щербаны идеялары мен коммуникативті лингвистикалы дісті негізі ретінде.

3. Іс - рекет теориясы мен аыл – ой іс- рекетін алыптастыру теориясы дісті психологиялы негізі ретінде.

Масат, мазмн, оыту дістері мен принциптері. Л.В. Щербаны идеялары мен коммуникативті лингвистикалы дісті негізі етінде. Іс - рекет теориясы мен аыл – ой іс- рекетін алыптастыру теориясы дісті психологиялы негізі ретінде.

А.С. Выготский «мектепте оуа даярлау балаларды алан білім, дады, біліктіліктеріні ауымынан зор аыл – ой рдістеріні сапасына кбірек туелді болады. Сондытан мндай сапаа ол жеткізуді аса маызды жатарыны бірі – балаларды бойында танымды тудыратын тсілді алыптастыру болып табылады», - дейді. Бл жерде оушыны алдына танымды міндеттерді ойып, оны белсенділігін арттыруа бола ма? – деген сра туындайды.

Осы жнінде К.Д. Ушинский оушыларды бойында баылаышты, танымдылы асиеттерді дамыту шін крнекі оытуды талдау негізінде олар шін жаа кейіпкерлер тудыратын, зіне таныс заттарды жаа жатарын ашатын оу материалдары мен крнекі ралды нерлым кбірек пайдалануа кеес береді.

йткені, олар бір жаынан оушыларды ой - рісін ауызекі сйлеу тілін, жазу дадысын, айналасындаы мір туралы тсінігін кеейтеді жне оушыны білім дегейіне сай боландытан нтижелі болады, ал лгерімі тмен оушылар ескеусіз алып оймай оларды теориялы білім мен дадыларын дамытуа сер етеді.

Дріс таырыбы: Коммуникативті діс.

Дріс жоспары:

1.Коммуникативті діс – коммуникативті лингвистика идеялары, іс-рекетті психологиялы теориясы, мдениет диалогындаы тланы дамуыны тжырымдамасы.

2. Мдениетаралы коммуникация процесінде шетел тілін оытуды соы масаты ретінде.

3. Коммуникативті шетел тілдік білім беру тжырымдамасын алыптастыру баытындаы коммуникативтік дісті эволюциясы.

Коммуникативті діс – коммуникативті лингвистика идеялары, іс-рекетті психологиялы теориясы, мдениет диалогындаы тланы дамуыны тжырымдамасы. Мдениетаралы коммуникация процесінде шетел тілін оытуды соы масаты ретінде. Коммуникативті шетел тілдік білім беру тжырымдамасын алыптастыру баытындаы коммуникативтік дісті эволюциясы.

азіргі кезде шет тілдеріне оамны сранысы сіп отыран жадайда шет тілдерін оыту дістемесіне оны кейбір мселелерін шешуге басты назар аудару керек. Шет тілін оыту дістемесіні мселелері те кп. Біз оны тек екеуіне ана тоталмапыз.

1) Мдениетаралы арым – атынас.

2) Тіларалы арым- атынас.

Шет тілін оыту барысында белгілі бір дістемені олдану р трлі шарттара байланысты болады. Оны е бастысы оытуды алдына ойылан масаты, оушыны жас ерекшелігі, оуа блінген уаыт, т.б.

Мысалы: шет тілін оып йренетін алым мен саяхатшыны масаттары р трлі, сондытан ойылатын діс – тсілдерде згеше болады. рине, он жастаы бала мен 25 жастаы ересек адамды оытуды діс – тсілдері де згеше.

Осы факторларды барлыын дістемелік оытуда ескерген жн.

Осы факторларды ішіндегі маыздысы оытуды масаты, оамны дамуы, баса елдермен байланыс оытуды масаттарын анытауа тікелей ыпал етіп отырады.

Дріс таырыбы: Шетел тілін оыту дісін дамытудаы азастан діскерлеріні негізгі баыттары.

Дріс жоспары:

1. азастан алымдарыны шетел тілін оыту дістемесін дамытуа осан лесі.

2. Шетел тілін оыту дісін дамытудаы азастан діскерлеріні негізгі баыттары.

азастан алымдарыны шетел тілін оыту дістемесін дамытуа осан лесі. Шетел тілін оыту дісін дамытудаы азастан діскерлеріні негізгі баыттары. Крнекі ралдарды оушыларды оу рдісіндегі рліне арай М. Махмутов екі топа бледі:

1. Затты бейнелік крнекі ралдары ( картиналар, фотосуреттер, диапозитивті суреттер, кино зінділері, табии нысандар, т.б.);

2. Табалы крнекі ралдар ( сызбалы клемді модельдер, сызбалар, картиналар, т.б.);

В. Занков: «Оушылара затты жне оны асиеттерін крсету бл – сз бен крнекі бейнені оушыны бойында тиісті дрежесінде абысуына ол жеткізу деген сз емес. Егер оушы былысты асиетін зі айыра алса жне оан сзбен зі сипаттама берсе, онда оны бойында белгілі бір нысан туралы тсінік алыптасады жне асиеттерді сздік белгілері наты образдармен байланыса тседі», - деп тжырымдайды.

Оушыларды баылауын йымдастыруды негізгі дістемелік ережелері мен тсілдерін профессор Т. Сабыров былай крсетеді:

1. Малім оушыларды баылауын йымдастыру шін е алдымен баылауды масатын, байайтын нрселерді млшерін немесе клемін анытап,жоспарын жасайды.

2. Баылауда ммкіндігінше оушыларды барлы сезім млшерін алыптастыру арылы нрселерді нерлым кп жне р трлі асиеттерін жан – жаты байатан жн.

3. Малім баылау кезінде оушыларды сараптама мен синтез жасап, нрселерді негізгі асиеттерін айыру, топтастыру сияты ойлау амалдарын олданып, орытынды шыаруына басшылы ете білуі ажет

4. Баылау кезінде малім з сздеріне басшылы ету рлі мен оушыларды здігінен жмыс істеуіні арасында дрыс байланыс болуын амтамасыз етіп, оларды здігінен баылау абілетін мейлінше дамыту масатын кздеуі керек.

Демек, малім баяндайды, гімелейді, тсіндіреді, крнекі ралдар мен техникалы ралдарды крсетеді, ал оушылар сол кезде тыдайды, ызыады, абылдайды, баылайды жне т.б. танымды рекеттенеді.

1.Негізгі дебиеттер тізімі:

1. Андриевская В.В Возрастные особенности деятельности старшеклассников на уроках иностранного языка \Иностранные языки в школе\.

2. Артемов В.А. Курс лекций по психологии. Харьков: Изд-во

3. Харьк.Гос. унив.

4. Артемов В.А.Психология обучения иностранным языкам.

5. Беляев Б.В. Очерки по психологии обучения иностранным языкам.

6. Витт Н.В. Психологические вопросы индивидуализации обучения иностранным языкам в средних специальных учебных заведениях. М. Высшая школа 1975.

7. Гурвич П.Б. Теория и практика эксперимента в методике преподавания иностранных языков.

8. Давыдов В.В, Маркова А.К. Крнцепция учебной деятельности школьника. Вопросы психологии.

9. Кунанбаева С.С. Современное иноязычное образование методология и теория. Алматы 2005.

10. Иностранные языки в школе. Научно-методический журнал. М., 2006

11. Основные направления в методике преподавания иностранных языков в XIX – XXвв. – Под редакцией Рахманова И.В.-М., 1972

12. Комков И.Ф. Методика преподавания иностранных языков

13. Миролюбов А.А. Из истории методов обучения. ИЯШ №4, 5, 6 -2002; №1-6 -2003; №2-3-2004.

14. Миролюбов А.А. История отечественной методики обучения ИЯ.-М., -2002.

15. Громова О.А. Аудио – визуальный метод и практика его применения- М.,1977.

16. Пальмер Г.Е. устный метод обучения иностранным языкам. М., 1961.

17. Уэст М. Обучение английскому языку в трудных условиях. – М., 1966.

18. Щерба Л.В. Преподавание иностранных языков в средней школе. Общие вопросы методики. – М., 1947

19. Курманбаев Н.М. Методика обучения английскому языку в казахской аудитории. Алма-Ата, «Мектеп», 1988.

20. Грузинская И.А. Методика преподавания английского языка.-М., 1947.

12. осымша дебиеттер тізімі:

1. Каспарова М.Г. О некоторых компонентах иноязычных способностей и их развитие у школьников. Иностранные языки в школе.

2. Каспарова М.Г. Развитие иноязычных способностей как основа индивидуализации обучения иностранному языку.

3. Китайгородская Г.А.Методика интенсивного обучения иностранным языкам.

4. Климетенко А.Д., Миролюбов А.А. Теоретические основы методики обучения иностранным языкам в средней школе.

5. Пассов Е.И. Коммуникативный метод обучения иностранному говорению.

6. Рахманов И.В. Основные направления в методике преподавания иностранных языков.

7. Китайгородская Г.А. Методические основы интенсивного обучения иностранным языкам. – М., 1986.

8. Козлов П.Г. Интегративная роль результата в технологии обучения иностранному языку // Новые технологии в учебном процессе в ВУЗе. – Алматы, 1986.

9. Пассов Е.И. Основы коммуникативной методики обучения иноязычному общению. М., 1989.

10. Щукин А.Н. Обучение иностранным языкам. Теория и практика. Учебное пособие для преподавателей и студентов. М., 2004.

11. R.Lado, Ch.Fries. English Pattern Practices. – USA, 1958

12. Jack C. Richards, Th. Rogers. Approaches and Methods in Language Teaching. – USA, 1987.

13. Dianne Larsen – Freeman. Techniques and Principles in language Teaching-2003

14. Г. В. Рогова. Методика обучения английскому языку. Лениград,1975