Тааммен ауызды абылдауды шектеу

 

Науастарды, сіресе балаларды таматану рационында ауызды компонент ерекше маыза ие. Шуматарды заымдалуымен байланысты ауруларды емдмінде жануар тектес ауызды шектеу ажет, оны алмасу німдері гломерулонефриттерді патологиялы даму механизміне ана емес, деуді иммунды емес факторларыны алыптасуына да сер етеді (ауызды жктеме бйректе плазма айналысын, соны зі склероздану рдісін жылдамдататын гемодинамикалы бзылыстарды дамуына ммкіндік жасайды). Біра заа созылан сапасы толы емес емдм ересектерге араанда балалара ауыр тиеді. Бл арынды сумен жне алмасу рдістеріні ауырттылыымен байланысты бала азасыны негізгі таамды ингредиенттерге салыстырмалы трде нерлым жоары ажеттілігіне байланысты. Сонымен атар, дрігерлер БСА деу рдістерін баяулатуа жне бйрек ызметін жоары дегейде сатауа негізгі дістерді жасай отырып, осы кезде ауызды ажетті дегейін наты баылай алмай алады. Осы жадайда емдмдік шектеулер нтижесінде науаста ауыз-энергетикалы жетіспеушілік дамиды (АЭЖ). Ол – БСА дамуын кшейтетін фактор.

Сондытан осы патология кезінде кейбір олдануа болмайтын таамды німдер науасты емдмінен мжбрлі трде алынып тасталанда, оларды таамды жне биологиялы ндылыы бойынша бірдей німдермен алмастыру ажет. Бл мселені арапайым шешімі – рамына кетоышылдар, яни азоты жо ышылдар, біра алмастырылмайтын амин ышылдары кіретін дрілік препараттар. Азада кетоышылдар амин ышылдарына айналып, ажетсіз зат алмасуыны тзілуіне жадай жасамайды, тааммен тсетін фосфатты байланыстырып, сйек тініндегі бзылыса шыраан алмасуа о сер тигізеді.

Дені сау ересек адамны ауыза туліктік ажеттілігі 0,75 г/кг/тул. райды. Ересек науастармен салыстыранда, таайындалатын аз млшерлі ауыз емдм тек лкен жастаы балаларда креатинин клиренсі 50-60 мл/мин, сарысулы креатинин млшері 0,18-0,20 ммоль/л (БСА 2-3 кезеі) боланда ана олайлы деп табылады. азіргі жадайда туліктік ауыз млшері дене салмаыны р килограмына 0,8 г-нан келуі тиіс жне тек азы-тлікпен ана емес, сонымен атар бейтарап азотты тепе-тедікті амтамасыз ететін препаратты (кетостерил) олданан жн (рбір 5 кг дене салмаына 1 таблетка). ШСЖ 25-30 мл/мин. дейін тмендегенде лкен жастаы топтарда туліктік ауыз 0,6 г/кг-а дейін шектелуі тиіс жне бл кезде міндетті трде таамды оспалар (SUPRO 760) немесе кетостерилді олдану керек.

Кіші жастаы жне орта жастаы балалар олданатын ауызды млшері тек ана ШСЖ дегейіне ана байланысты емес, сонымен атар баланы физиологиялы ажеттілігіне (2,0-1,0 г/кг) де сай болуы тиіс. АШ лтты бйрек йымы БСА- 1-3 сатысындаы науастара ауызды 0,75 г/кг/тул., ал БСА- 4-5 сатысындаы науастара 0,6 г/кг/тул. олдануды сынады.

Рационны энергетикалы ндылыы балаларда 120-142 ккал/кг, ересектерде 35-40 ккал/кг рауы тиіс. олданылан энергияны 50-55% кмірсумен, 30-35% майлармен амтамасыз етілуі керек. Диализдегі науастарда ауызды туліктік ажеттілігі жоары. Егер туліктік ауыз 1,0 г/кг-нан кем болса, бл категориядаы науастарда таматану жетіспеушілігіні кріністері дамиды. рамында аныпаан майларды кп болуы, холестерині кп таамдарды шектеу, ммкіндік болса жай кмірсуа араанда крделі кмірсуларды кбірек олдану сынылады. Натрийді р адама жеке таайындау ажет (2-6 г/тул.). Аз млшерлі ауыз емдмін олдананда міндетті трде ауызды-энергетикалы жетіспеушілікті алдын алу керек. Диализге баратын науасты салмаы – энергетикалы жадайы максимальді саталан болуы тиіс, ол оны кейінгі мірлік сапасына, орынбасушы емні нтижелі болуына кп ыпалын тигізеді.

 

Гиперлипидемияны емдеу

 

Гиперлипидемия БСА-мен ауыратын науастарда те жиі кездеседі жне ол ауруды жылдам ршуіне серін тигізеді. андаы липидтер дегейін тмендетуге баытталан емні нтижесінде БСА- деуі баяулайды деген малматтар бар.

Дислипидемияны анытау. Барлы БСА-мен ауыратын науастар дислипидемияа тексерілуі тиіс, аш арына липидті профиль: жалпы холестерин, тмен тыыздыты липопротеидтер (ТТЛ), жоары тыыздыты липопротеидтер (ЖТЛ) жне триглицеридтер(ТГ).

Гиперлипидемияны емдеу жрек-антамыр жйесіндегі атеросклерозды аупін тмендету масатында те ажет, себебі БСА-мен ауыратын науастарда жректі ишемиялы ауруыны даму аупі жоары болады. NKF сыныстары бойынша липидтерді масатты дегейі: ТТЛП <100 мг/дл, ЖТЛП <130 мг/дл, триглицеридтер <500 мг/дл. Егер андаы липидтер тмендеуіне мір салтыны згеруі жеткіліксіз болса, ТТЛП <100 мг/дл болу шін статиндерді олдану сынылады. БСА кезінде аторвастатин мен правастатинді деттегі млшерде таайындайды, ал флувастатин, ловастатин жне симвастатинді ШСЖ <30 мл/мин/1,73 м² кезінде екі есе тмендетіп таайындайды. Бйрек ызметі тмендеген науастара липид тмендетуші препараттарды таайындаанда ШСЖ-н ескере отырып млшерін згерту ажет.