Меншік ыы жне жерді пайдалану ыы

Жерге меншік ыы, жер пайдалану ыы жне
жерге зге де затты ытар
Жерге меншік ыы

20-бап. Жерге меншiк ыыны трлерi

1. азастан Республикасында жерге мемлекеттiк меншiк пен жеке меншiк танылады жне бiрдей оралады.

2. Меншiк ыыны субъектiлерi:

республика аумаындаы жерге мемлекеттiк меншiк ыыны субъектiсi - азастан Республикасы;

осы Кодексте белгiленген негiздерде, шарттар мен шектерде жер учаскелерiне жеке меншiк ыыны субъектiсi - азаматтар жне мемлекеттiк емес зады тлалар. Бл ретте, егер осы Кодексте згеше белгiленбесе, азаматтар деп азастан Республикасыны азаматтары, сондай-а шетелдiктер мен азаматтыы жо адамдар ынылады.

21-бап. Меншiк ыыны мазмны

1. Меншiк иесiнi зiне тиесiлi жер учаскесiн иеленуге, пайдалануа жне оан билiк етуге ыы бар.

2. Жердi меншiк иесi ретiндегi мемлекеттi ытарын осы Кодексте жне азастан Республикасыны зге де за актiлерiнде белгiленген з зыретiне сйкес мемлекеттiк органдар жзеге асырады.

3. Жер учаскесiнi меншiк иесi осы Koдексте жне азастан Республикасыны зге де за актiлерiнде кзделген негiздерде, шарттар мен шектерде меншiк иeci ыын жзеге асыра алады.

22-бап. Жер учаскесiне меншiк ыыны туындауы

1. Жер учаскесiне меншiк ыы:

1) меншiк ыын табыстау;

2) меншiк ыын беру;

3) меншiк ыыны мбебап ыты мирасорлы тртiбiмен (мраа алдыру, зады тланы айта йымдастырылуы) ауысуы арылы туындайды.

2. Меншiк ыын табыстау, беру жне оны ауысуы жер учаскесiнi нысаналы масаты ескерiле отырып, жзеге асырылуа тиіс.

3. Жер учаскесiне меншiк ыы:

1) мемлекеттiк органдар актiлерiнi;

2) азаматты-ыты ммiлелердi негiзiнде;

3) азастан Республикасыны задарында кзделген зге де негiздерде туындайды.

23-бап. Азаматтар мен зады тлаларды жер учаскелерiне меншiгi

1. Осы Кодекске сйкес жеке меншiкте болмайтын жер учаскелерiн оспаанда, мемлекеттiк меншiктегi жер учаскелерi азаматтар мен мемлекеттiк емес зады тлалара жеке меншiкке берiлуi ммкiн.

2. азастан Республикасы азаматтарыны жеке меншiгiнде шаруа немесе фермер ожалыын, зiндiк осалы шаруашылы жргiзу, орман сiру, бабанды, жеке трын й жне саяжай рылысы шiн, сондай-а йлердi (рылыстарды, имapaттарды) oларды масатына сйкес ызмет крсетуге арналан жердi оса аланда, ндiрiстiк жне ндiрiстiк емес, оны iшiнде трын йлердi (рылыстарды, имараттарды) мен оларды кешендерiн салуа берiлген (берiлетiн) немесе олар салынан жер учаскелерi болуы ммкiн.

Шаруа немесе фермер ожалыын, зiндiк осалы шаруашылы жргiзу, орман сiру, бабанды, жеке трын й жне саяжай рылысы шiн берiлген жер учаскесiнi меншiк иесi болып табылатын азамат азастан Республикасыны азаматтыынан шыан кезде меншiк ыы иелiктен алынуа немесе осы Кодекстi 66-бабыны нормаларына сйкес айта ресiмделуге тиiс.

3. азастан Республикасыны мемлекеттiк емес зады тлаларыны жеке меншiгiнде тауарлы ауыл шаруашылыы ндiрiсiн жргiзу, орман сiру шiн, йлердi (рылыстарды, имараттарды) оларды масатына сйкес ызмет крсетуге арналан жердi оса аланда, ндiрiстiк жне ндiрiстiк емес, оны iшiнде трын йлер (рылыстар, имараттар) мен оларды кешендерiн салу шiн берiлген (берiлетiн) немесе олар салынан жер учаскелерi болуы ммкiн.

4. Тауарлы ауыл шаруашылыы ндiрiсiн жргiзуге жне орман сiруге арналан жердi оспаанда, осы бапты 3-тармаында крсетілген масаттар шін жер учаскелерi шетелдіктерді, азаматтыы жо адамдарды жне шетелдiк зады (мемлекеттiк емес) тлаларды жеке меншiгiнде болуы ммкiн.

азастан Республикасыны шекаралы аймаында жне шекаралы белдеуінде орналасан жер учаскелерін шетелдіктерге, азаматтыы жо адамдара жне шетелдік зады тлалара жеке меншікке беруге жол берілмейді.

24-бап. Ауыл шаруашылыы масатындаы жерге меншiк ыы

1. Мемлекеттік меншiктегi ауыл шаруашылыы масатындаы жер учаскелерi осы Кодексте белгiленген тртiппен жне шарттарда азастан Республикасыны азаматтарына жне зады тлаларына жер пайдалану ыымен берiлуi ммкiн.

Ауыл шаруашылыы масатындаы жер учаскелерін ауыл шаруашылыы ндірісін жргізу шін мемлекеттік заттай гранттар ретінде жеке меншікке беруге жол берілмейді.

Шетелдіктер, азаматтыы жо адамдар, шетелдік зады тлалар, сондай-а жарылы капиталындаы шетелдіктерді, азаматтыы жо адамдарды, шетелдік зады тлаларды лесі елу пайыздан асатын зады тлалар ауыл шаруашылыы масатындаы жер учаскелерін

2. Ауыл шаруашылыы масатындаы жер учаскесiне жеке меншік ыын табыстыру аылы негiзде жргiзiледi.

Шаруа немесе фермер ожалыын , тауарлы ауыл шаруашылыы ндірісін жне орман сіруді жргiзу шiн жер учаскесiне (жер учаскелерiне) жеке меншiк ыыны табысталуына мдделi азаматтар мен мемлекеттiк емес зады тлаларды:

1) жер учаскесiне жеке меншiк ыын жер учаскесiнi осы Кодекстi 10 жне 11-баптарына сйкес аныталатын кадастрлы (баалау) нына те баамен сатып алуына;

2) жер учаскесiне жеке меншiк ыын оны кадастрлы (баалау) нына арай айындалатын жеiлдiктi баамен сатып алуына болады.

Бл ретте кiмшiлiк-ауматы бiрлiктер бойынша жер учаскелерiне жеiлдiктi бааны млшерiн азастан Республикасыны кiметi белгiлейдi.

Ммiлелер жасалан кезде олданыста болан азастан Республикасыны занамасына сйкес шаруа немесе фермер ожалыын жне тауарлы ауыл шаруашылыы ндiрiсiн жргiзу шiн жер учаскесiне траты жер пайдалану ыын (за мерзiмдi жер пайдалану ыын) мемлекеттен бан дейiн сатып алан азастан Республикасыны азаматтары мен мемлекеттiк емес зады тлалары, осы Кодекс олданыса енгiзiлген кезден бастап осы Кодексте белгiленген жер учаскелерi нормаларыны шегiнде жеке меншiк ыын сатып алуа осымша тлемаы алынбай, жер учаскелерiнi меншiк иелерiне айналады.

Аталан тлаларды жер учаскесiне жеке меншiк ыын iске асыруы осы бапты 3-тармаында кзделген тртiппен жзеге асырылады.

3. Жер учаскесiне жеке меншiк ыын сатып алу аысын толы тлеген тланы:

осы бапты 2-тармаыны 1) тармашасына сйкес жер учаскесiмен азастан Республикасыны задарында тыйым салынбаан ммiлелердi кез келген трiн жасасуа ыы бар;

осы бапты 2-тармаыны 2) тармашасына сйкес, жеілдікті баамен сатып алынан жер учаскесімен мміле жасасуды шектеу мерзімі ткеннен кейін, жер учаскесімен азастан Республикасыны занамасында тыйым салынбаан ммілелерді кез келген трін жасасуа

ыы бар, шектеу мерзімі жер учаскесіні кадастрлы (баалау) нын рбір он процент тмендету шін екі жылды райды. Бл шектеу жер учаскесін кепілге салуа олданылмайды.

4. Осы бапты 2-тармаында крсетілген жер учаскелерiн сатып алан кезде оны сомасын тлеу осы Кодексті 49-бабында белгіленген тртіппен тлеу мерзiмiн зарту арылы жргiзiлуi ммкiн.

5. Ауыл шаруашылыы масатындаы жер учаскесiнi меншiк иесi азастан Республикасыны азаматтыынан шыан кезде, азаматтытан шыан кезден бастап ш ай ішінде меншік иесіні тадауы бойынша жер учаскесi иеліктен шыарылуа тиіс немесе жер учаскесiне ы он жыла дейiнгі мерзімге жалдау шартымен уаытша жер пайдалану ыына айта ресiмделуге тиiс не жергiлiктi атарушы органны келісімімен жер учаскесi осы учаскенi мемлекеттен (меншік иесінен) сатып алан баа бойынша жер учаскесiнi баасы тлене отырып, мемлекет меншiгiне айтарылады.

6. азастан Республикасыны Мемлекеттiк шекарасыны кзетiлетiн аймаына тікелей іргелесіп жатан (ш шаырымды айма) ауыл шаруашылыы масатындаы жер учаскелерi, егер азастан Республикасыны Мемлекеттiк шекарасы туралы занамасында згеше кзделмесе, оларды делимитацияланана жне демаркацияланана дейiн азастан Республикасыны азаматтары мен зады тлаларына ана уаытша жер пайдалану ыымен берiледi.

25-бап. Жеке меншiк ыын iске асыру

1. Егер осы Кодексте жне азастан Республикасыны зге де за актiлерiнде згеше кзделмесе, жер учаскесiнi меншiк иесi мемлекеттiк органдарды андай да бiр рсатын алмай, жер учаскесiн з алауынша иелену, пайдалану жне оан билiк ету ыын жзеге асырады.

2. Меншiк иесi зiнi жер учаскесiне атысты оны нысаналы масатын згертпей, азастан Республикасыны за актiлерiнде тыйым салынбаан кез келген ммiлелердi жасасуа ылы.

Ауыл шаруашылыы масатындаы жер учаскелерiнi меншiк иелерi аталан ытарды осы Кодекстi ережелерiн ескере отырып iске асырады.

Жер учаскесiне меншiк ыы баса адама ммiле жасалан кездегi барлы ауыртпалытарымен берiледi.

3. Жер учаскесiнi меншiк иесi оны нысаналы масатын згертпей, жер учаскесiн уаытша пайдалану туралы шартты негiзiнде оны уаытша пайдалануа беруге ылы. Жер учаскесiн уаытша пайдалану туралы шарт жалдау шарты (жала алушымен) немесе теусiз пайдалану туралы шарт (теусiз пайдаланушымен) нысанында жасалады.

26-бап. Жерге мемлекеттiк меншiк

1. Мемлекеттiк билiк органдарына, мемлекеттік йымдар мен мекемелерге берiлген, ораныс жне лтты ауіпсіздік мтаждары шін пайдаланылатын, ерекше оралатын табии ауматар алып жатан, сауытыру жне тарихи-мдени масаттаы, орман жне су орларыны, елдi мекендер жерiндегi орта пайдаланудаы, босалы жер орындаы, оны iшiнде арнайы жер орыны жер учаскелерi, кенттер мен ауылды елдi мекендердi маындаы жайылымды жне шабынды алаптар, сондай-а жеке меншiкке берiлмеген шалайдаы жайылымдар мен баса да жерлер мемлекеттiк меншiкте болады.

2. Мынадай жер учаскелерi:

ораныс жне мемлекеттiк ауiпсiздiк, мемлекеттiк меншiктегi ораныс нерксiбi ажеттерiне; азастан Республикасыны Мемлекеттiк шекарасын орау жне кзету шiн трызылан инженерлiк-техникалы рылыстар, коммуникациялар орналасан; кеден ажеттерiне арналан жер учаскелерi;

ерекше оралатын табии ауматар;

осы Кодекстi 128-бабыны 4-тармаында санамаланан жер учаскелерiн оспаанда, орман орыны жерi;

осы Кодекстi 133-бабыны 2-тармаында санамаланан жер учаскелерiн оспаанда, су орыны жерi;

магистральды теміржол желiлерi;

азастан Республикасыны занамалы актілеріне сйкес азастан Республикасы кіметіні шешімі бойынша мемлекеттік ислам арнайы аржы компаниясына сатылан орта пайдаланудаы автомобиль жолдары салынан жер учаскелерін оспаанда, орта пайдаланудаы автомобиль жолдары;

жеке меншiк ыындаы йлер мен имараттарды жне олара ызмет крсетуге ажеттi жер учаскелерiн оспаанда, елдi мекендердегi орта пайдаланудаы ауматар орналасан жер учаскелерi жеке меншiкте бола алмайды.

Жерді андай да бір саната тиесілігі жерді айматара блуге сйкес нысаналы масатына жне рсат етілген пайдаланылуына арай айындалады.

3. Азаматтар мен мемлекеттiк емес зады тлаларды блек меншiгiне жне жер пайдалануына:

трын халыты ажетiне арнап пайдаланылатын жне соан арналан жайылымды жне шабынды алаптар;

орта пайдаланудаы жолдар, оны iшiнде шаруашылыаралы жне мекенаралы маызы бар, сондай-а орта пайдаланудаы жер учаскелерiне туге арналан жолдар;

жер учаскелерiнi екi немесе одан кп меншiк иелерi немесе жер пайдаланушылар бiрлесiп пайдаланатын суландыру рылыстары (суландыру каналдары, суаарлар, дытар, суат пункттерi) орналасан жер учаскелерi берiлмейдi.

4. Ерекше оралатын табии ауматарды, магистральды темiр жолдарды, орта пайдаланудаы автомобиль жолдарын жне магистральды бырларды, байланысты, жер ойнауын пайдалануды энергетиканы дамыту шін белгiленген тртiппен резервке ойылан, сондай-а сулет-ала рылысыны жне (немесе) рылысты бекiтiлген жаттамасына сйкес кiмшiлiк жне леуметтiк маызы бар объектiлер (уежайлар, уеайлатар, вокзалдар, станциялар, орта пайдаланудаы жолдар, мемлекеттiк органдарды кiмшiлiк имараттары, ауруханалар, мектептер, мемлекеттiк трын й оры, парктер, бульварлар, глзарлар жне оамды пайдаланудаы баса объектiлер) рылысына арналан жер учаскелерi оларды жобалы игерiлуiне дейiн жер пайдаланушылара баса масаттар шiн уаытша пайдалану ыымен берiлуi ммкiн.

5. Егер осы Кодекске сйкес мемлекеттiк меншiктегi жер учаскелерi жеке меншiкте бола алатын жадайда, оларды азаматтар мен мемлекеттiк емес зады тлаларды меншiгiне беруден бас тартуа жол берiлмейдi.

27-бап. Мемлекеттiк меншiк ыын iске асыру

Мемлекеттiк меншiктегi жерден жер учаскелерi:

1) жеке меншiкке сатылуы немесе теусiз берiлуi;

1-1) лтты компания мртебесі бар леуметтік-ксіпкерлік корпорацияларды жарылы капиталыны (меншігіні) тлеміне берілуі;

2) траты немесе уаытша жер пайдалануа берiлуi;

3) осы Кодексте, азастан Республикасыны зге де за актiлерiнде немесе халыаралы шарттарда кзделген жадайларда зге де ыты нысандарда iске асырылуы ммкiн.

СРС 4