сра. ТРБИЕНІ ПРИНЦИПТЕРІ

ТРБИЕ ПРИНЦИПТЕРІ МЕН ЗАДЫЛЫТАРЫ

Трбиені негізгі задылытары

Трбие принциптері

Сра. ТРБИЕНІ НЕГІЗГІ ЗАНДЫЛЫТАРЫ.

Педагогикалы былыс пен рдіс арасындаы байланысты задылытардеп атайды.

1.Трбиені оамны леуметтік-экономикалы жадайына, демократиялы принципті іске асыруына, адам ыын орау мселелеріне тыыз байланыстылыы. Осы заманы тарихи жадайлара байланысты халыаралы ауымдасты дниежзі тарихында халыаралы стандарт болып табылатын жалпы адамзатты ндылытар мен адамны негізгі ыы, бостандыы ашылып крсетілген ("Б адам ыыны жалпыа бірдей декларациясы" "Бала ыыны Конвенциясы") жаттарын жасады. Олар осы заманы трбие теориясы мен дістемесіне, трбие мраттары мен рухани ндылытара жааша баыт береді. азастан Республикасыны "Білім туралы" (1999) Заына сйкес бл жаттар елімізді білім саласындаы мемлекеттік саясатыны негізі болды.

2. Трбиені оыту мен білім беруді сапасына байланыстылыы. Оыту - тланы алыптастыруды ралы. Трбиені мазмны, трі жне дісі трбиеленушілерді даму дрежесіне байланысты іріктеледі.
3. Трбие мен зін-зі трбиелеу бірлігі. Жеке адамны дамуы мен алыптасуында белсенділікті рлі зор. Іс-рекет барысындаы белсенділікті трлері: арым-атынас белсенділігі, таным белсенділігі, зін-зі трбиелеу белсенділігі. арым-атынас белсенділігі тланы мінез-лын, жріс-трысын алыптастырады.Таным белсенділігі - заттар мен былыстарды мнін, ылыми ымдар мен задылытарды тере тсінуге, оны тжірибеде олдана білуге йретеді. Егер ересек адамдар балаларды сратарын остап, таным белсенділігіні дамуына баыт беріп отырса, онда оларды талпынышты жне баылаышты асиеттері алыптасады. зін-зі трбиелеу белсенділігі - трбиеші зін-зі трбиелеуге баланы ынтасын оята аланда трбие жмысы нтижелі жреді.

4. Педагогикалы процестегі жым мен жеке адамны зара байланысы.
жымны басты борышы - рбір адамны шыармашылы суіне аморшы болу.

сра. ТРБИЕНІ ПРИНЦИПТЕРІ

«Принцип» - латын тіліндегі аудармасы - негіз, бастапы дегенді білдіреді. Сз принцип жайлы боланда, белгілі бір теорияны негізгі, бастау барлы жадайлары, басшылы ететін идеялары, негізгі мінез-лы ерекшеліктері, рекеттірі мезеледі.

Трбие принциптері – жаа адамны трбиесіні мазмны мен йымдастырылуыны негізгі баыттарын анытауды басшылыа алынан идеяларды жиынтыы.

Ø Трбие процесіні оамды баыттылыы приципі;

Ø Трбие процесіні мірмен, ебекпен байланыстылыы принципі;

Ø Трбие процесін баланы жаымды сапаларына (асиеттеріне) тірек ету принципі;

Ø Трбиені адамгершілікке негізделу принципі;

Ø Жеке баса ыпал ету (оушыларыды жас жне дербес ерекшеліктерін мегеру) принципі;

Ø Трбиеге сер ету бірлігі (отбасыны, жолдастарыны, оамды ымдарды , т.б. сер етуі)принципі.

Бгінгі кнні талабына сай рпа трбиесіні мазмнын, діс тсілдерін жне йымдастыру жйесіні іргетасын алайтын негізгі принциптер:

1. Трбиені идеялылыы мен масаттылыы.
трбиені негізгі масаты - дені сау, лтты сана-сезімі оянан, рухани ойлау дрежесі биік, мдениетті, парасатты, ар-ождан мол, ебекор, іскер, бойында баса да игі асиеттері алыптасан адамды трбиелеу.
Мектепті бкіл іс-рекеті, оамды мірі осыан ызмет етуі керек.
2. Жас рпаты іс-рекет пен арым-атынас арылы трбиелеу - балаларды аыл-ой рекетімен атар іскерлік пен пысытыа машытандыру, німді ебек етуге бейімдеу, ата-ана мен бала, трбиеші мен трбиеленуші, лкен мен кіші арасыны арым-атынасты зара сенімге, айырымдылыа, имандылыка, бір-біріне сый-рметпен арауа негіздеу, трбие барысында психологиялы жайдарылы, йлесімділік ахуал туызу, жас азаматты зіне сенімін арттыру, аморшылы сезімін дамыту.

3. Трбие барысында жеке тлаа ойылатын талап пен крсетілетін рметті бірлігі.

Жаашыл стаз маш Нралиев "Малім мен оушы арасында зілмейтін алтын желі болуы тиіс. Ол баланы стазына деген сенімі, малімні баланы сюі" - деген болатын. Трбиеленушіні рметтеу жне оан талаптар ою - баланы мыты жне нашар жатарын біліп, оны суіне ажетті жадайлар жасау. Талап оюдан оушыа рмет, кші мен абілетіне сенім крінеді. Малім оушы бойынан рухани асиетті жобалап, оан сйеніп, оушыны з тжірибесін дамытуына кмектесу керек.

4. Трбиелік ыпалдарды тізбектестігі, жйелілігі, здіксіздігі.
Трбие тжірибесі балалара ойылатын талап пен педагогикалы ыпал бірлігі ажет екенін длелдеді. рпа трбиесіні нтижелілігі - трбие мекемелеріндегі талапты бірлігі, іс-рекетті сабатастыы.

5. Оушыларды жас жне жеке ерекшелігін есепке алу.
Оушыларды жеке ерекшелігі - денсаулыы, аыл-ойы, адамгершілік алыптасуы, сырты серлерге жауабы, абылдауы, т.б. Біреулері зіні байсалдылыымен ескертулерді дрыс абылдаса, кейбіреулеріне керісінше сер етуі ммкін, сондытан оушыларды трбиелік дрежесін дер кезінде анытап отыру ажет. Трбие жмысыны барлыы білім мен сенімні, сз бен істі здіксіздігі негізінде рылады. Бала - педагогикалы аморлыты е жоары масаты. Баланы ішкі ммкіндіктеріні ашылуы адамдарды сйіспеншілік сезімі мен арым-атынасына байланысты. Баланы те адам санап, оан еркіндік бергенде ана ол з пікірін ашы айта алады, лкендерді балаа деген рметі оларды сенімін арттырады. Бастауыш сынып оушыларыны зіндік санасы жаа алыптасып келе жатандытан, олар негізінен малімні ыпалында болады. Жасспірімдер жедел дамып келе жатандытан трбиесі біралыпты жадайа ауысып, зін-зі трбиелеуге ажеттілігі артады.
6. Баланы жымда, жым арылы трбиелеу - трбие жмысындаы жетекші принциптерді бірі. Мны екі трлі кзарас трысынан арау керек. Бірі - жымды трбие оамны негізгі аруы. Бала берік йымдасан, ынтыматы, леуметті, рухани таза жымда болуы ажет. Екіншісі - трбиеленушіні педагогты ыпалымен, кзарасымен шектеліп алмауы.
Педагог - трбиеші осарланан ымына А.С.Макаренко арсы болып, оны жымны жан-жаты трбиелік серімен бекітуді сынан.
Бірлескен іс-рекетте, орынды йымдастырылан жымды жмыстарда зара туелді, жауапкершілікті атынастар туындайды, баланы тжірибе жне жымды мір дадыларын жинау процесі жреді.

7. Трбие процесінде малім, мектеп, отбасы жне оамды йымдарды кш-уатын йлесімді педагогикалы бірізділікке баыттау. Тла зін мірде сирек кездесетін ерекше феномен деп арайды. Бл принцип мектеп малімдеріні, отбасыны жне оамны педагогикалы кш-жігеріні бірлігі мен ызмет етуін ажет етеді. Бала трбиесінде отбасыны рлі кп жадайда жаа леуметтік атынастара байланысты. Ол ата-аналар мен мектепті жне оамны арасындаы нарыты ебек жадайында атасады. Отбасындаы трбиеге кмек ретінде елімізде демеушілер мен айырымдылы жасаушылар, леуметтік ы орау блімдері мен аморлы орау кеестеріні жмысы да мытылуда.
Тланы сапаларын алыптастыру бір мезгілде, кешенді трде жргізілетіндіктен, педагогикалы ыпал да кешенді сипата ие болуы тиіс.
Жасспірімдерді здеріне сын кзбен арамауы, жауапкершілік сезінбеуі ата-аналары мен малімдерді боса мазасыздандырып отыран жо.
Мектеп пен отбасындаы балалар трбиесіні е маызды міндеті - оларды ажетті мір сру процесіне дайындау.