Лемдік ауымдастыты азастанны егемендігін тануы, оны Б - на абылдауы

1991жылды 16 желтосанында азастан Республикасы з туелсіздігін жариялады. 20 желтосанда Президент Нрслтан Назарбаев Б-ны Бас Хатшысы Бутрос-Галиге арналан хатында Сырты Істер министрі Амарал Арыстанбекованы осы йыммен байланыстар мен ынтыматасты орнатуа жіберіп отыранын жазды. Сол жылы 31 желтосанда азастан Республикасыны Б-а мше болып абылдануы туралы Елбасымыз ол ойан тініш Бас хатшыа табыс етілді. 1992 жылды 23 атарында Б-ны ауіпсіздік Кеесі з мжілісінде Бас Ассамблеяа азастанды бейбітшіл мемлекет ретінде Б-ны мшелігіне абылдауды сынды.
1992 жылды 2 наурызында Б-ны Бас Ассамблеясыны 46-сессиясы азастанды Біріккен лттар йымына мше етіп абылдады. сйтіп, бізді елімізді туелсіздігі халыаралы трыдан танылды. Сол жылы 15 суірде Президент Назарбаев з Жарлыымен А.Арыстанбекованы азастан Республикасыны Б-ны жанындаы Траты кілі етіп таайындады, кілеттік крамы 6 адамнан тратын еді.
азастан Біріккен лттар йымына мше болып кіргеннен со басты екі мселе ктерілді. Біріншіден, бізді елімізді, е алдымен, Арал мен Семейді леуметтік экономикалы жне экологиялы проблемаларын шешуге олдау жасау масатымен Б-ны ртрлі орлары мен бадарламаларымен ынтыматастыты жнге ою. Екіншіден, азастан Б-ны ртрлі органдарыны, е алдымен, Бас Ассамблеясыны жмысына атысу арылы саяси, экономикалы жне гуманитарлы салаларда халыаралы проблемаларды шешуге з лесін осуа тиісті болды.
1992 жылы ткен Б-ны 46-47 сессияларында азастан Президентіні сырты саяси бадары жарияланды, оларды ішінде арусыздану, саяси проблемалар, Таяу Шыыстаы жадай, Б-ны бейбітшіл ызметі, халыаралы Экономикалы ынтыматасты есірткі бизнесі жне терроризммен крес, адам ыы мен гуманитарлы ынтыматасты мселелері бар.
азастан Біріккен лттар йымы Жарысыны масаттары мен принциптерін мойындайтынын, оны халыаралыаралы ккыкты нормаларын ата сатайтынын млімдеді. Біріккен лттар йымы, сірссе, азастанны ядролы арудан ерікті трде бас тартан дние жзіндегі бірінші мемлекетке айналанын жне біздін еліміз-ді лемде бірінші болып ядролы полигонды жабу жніндегі шешімін жоары баалады. 1994 жыддан бастап Бас Ассамблеяны атарынан ш сессиясы ядролы арусыздану жніндегі барлы арарларында азастанны осан лесін ерекше атап крсетті. 1996 жылы ыркйекте азастан Б-ны ядролы сынатара тыйым салу жніндегі келісіміне ол ойды.
азастанны Б шеберіндегі жмысыны е манызды баыты азастан аумаындаы экологиялы апаттара байланысты проблемаларды шешілуіне дниежзілік оамдасты тарапынан кмек алдыру соны ішінде, ен алдымен, брыны Семей полигонындаы ядролы сынатарды салдарын жою болып табылады.
1997 жылды 16 желтоксаныда Б-ны Бас Ассамблеясынын 52-сессиясы Семей аймаы халыны денсаулыы мен оршаан ортасыны ахуалын сауытыруа жрдем крсету жнінде арнайы арарын абылдады.
Б аясында 1999 жылы Токиода Семей аймаынын проблемалары жнінде халыаралы конферениия болып тті. Конференцияны орытындылары ядролы сынатар салдарыны проблемаларына деген хааыаралык оамдастыты айтарлытай мдделілік танытып отыранын, Семей аймаын сауытыру жніндегі ынтыматастыты дамуына лес осуа зір екендіктерін крсетті. 2002 жылды басындаы млімет бойынша Семей аймаын сауытыруа тартылан Б аражатынын жалпы сомасы 26 млн. АШ доллары райды азастанны балары Б –ны кн тртібіндегі барлы мселе бойынша салматы жне жйелірек болды, сйтіп, мше-мемлекетгерді рметіне бленді.
Бірінші рет азастанны бастамасы бойынша 1996 жылды азанында Алматыда Б-ны ауіпсіздік Кеесі мжіліс ткізіп, онда Ауанстан бойынша зіні бірінші саяси арарын абылдады. Бірінші рет азастан Б-а зіні арышты мемлекет екендігі латады, бізді ел 1993 жылы ткен ызу кеестерден со, арышты кеістікті бейбіт масатта пайдалану жніндегі комитетке мше болып кірді.
1994 жылы Б-ны Бас Ассамблеясыны 48-сессиясында бірінші рет Орталы Азия мемлекеттеріні транзиттік клік жйесін дамытуа олдау крсету туралы арнаулы арар абылданды, бл халыаралы базарлара шыып, саудаа араласуына ммкіндік берді. Сонымен, Б Орталы Азияда транзиттік айматы жйе руды маызды деп тапты, себебі, айма елдері ашы теніздерге, дниежзілік рыноктара шыуда кп иындытара тап болуда. Сондыктан да азастан 2003 жылы халыаралы йымдар мен демеуші елдерді атысуымен тетін, теізге шыу жолдары жо дамушы елдер тобына мше мемлекеттер — Клік министрлеріні халыаралы конферециясын ткізуге ерекше міт артып отыр.
ЮНЕСКО мен Дниежзілік туристік йым бірлесе отырып, арнайы «лы Жібек жолын жаырту мен алпына келтіру проблемалары» атты бадарлама жасаан болатын. 1998 жылы 27 апанда Президент Назарбаевты Жарлыымен «Жібек жолыны тарихи орталытарын жаырту тптік тілдес мемлекеттерді мдени мраларын сатап сабатас I дамыту, туризм инфрарылымын ру» туралы азастан Республикасыны мемлекеттік бадарламасы бекітілді. Осы бадарламаны жзеге асыру шін, «Жібек жолы — азастан» лтты компаниясы рылды. Ол инвестициялы бадарлама дайындап, соны негізінде тікелей инвестиция тарту жнінде айтарлытай жмыс жргізуде. Дниежзілік банк жобаны техникалы-экономикалы негізін дайындау шін 440 мы доллар клемінде грант алуа келісім жасады. «Кордай-Успеновка» автоклік жолыны рылыс жобасы бойынша Ислам Даму банкімен 250 мын доллара келісім жасалды. Осылай республикамызда туризмді дамытудын бірінші мселесі — инфрарылымды дамыту негізделе тсуде.
Б-ны Орталы Азия елдеріні экономикасы шін арнаулы бадарлдмасы (СПЕКА) айрыша зекті болып табылады. йымны даму бадарламасы (ПРООН), Б-ны білім беру, ылым жне мдениет жніндегі йымы (ЮНЕСКО), Б балалар коры (ЮНИСЕФ), оршаан орта женіндегі Б бадарламасы (ЮНЕП) таы басалар бойынша трлі жобаларды іске асыру кезектегі міндеттер болып ала береді.
1992 жылы 5 казанда Б Бас Ассамблеясыны мінберінен Президент Назарбаев Азиядаы ыпалдасты жне сенім шаралары (АЫСШК) жнінде кеес шаыру жніндегі бастамасын жария етті. Оны мні — Азия рлыында алдын алу дипломатиисыны тиімді тетіктерін жасау болып табылады. АЫСШК ен басында-а ауіпсіздік пен ынтыматастыты зекті мселелерін талылай алатын форум трінде ойластырылан болатын. Кеесті шаыруды тжырымдамалы негізі мынада: бгінде жаанды жне айматык сипаттаы сынатар мен атерлерге дер кезінде жне пара-пар н ату шін азиялы кптеген мемлекеттерді кш-жігерін біріктіру талап етіледі.