Шуды, дірілді азаа сері, олардан орану.

Адамзат барлы уаытта дыбыс пен шу дниесінде мір сріп келе жатыр.Шу деп трлі жиіліктегі жне уаттаы дыбыстарды шым-шытыры озалысын айтады.Дыбыс немі газды,сйы немесе тыыз ортаа ана толын трінде тараан тербелмелі озалыстан туады.Зерттеулер крсеткендей за уаыт шуы кп жерде болан адамдарды денесінде олайсыз згерістер пайда болып,зат алмасу процесі,рухани кйі,ішкі сезімі нашарлайды.Кзді круі,латы естуі тмендеп,ан ысымы кбейіп,жмыса,оуа йренуге ыптылы азаяды.Шуды серінен адам азасында е алдымен есту, жйке, жрек тамыр жйесіні згерістері дамиды. Оларды айындылыы шуды параметрлеріне, шу жадайындаы жмыс ету стажына, жмыс уаытындаы шуды затыына жне азаны сезімталдыына байланысты.Шумен байланысты ебек процесі кезінде, адам денесі мжбрлі алыпта болатынын, белгілі бір блшы еттер тобыны кернелікте болуын, нервтік-эмоционалды кернеулікті жне осыан оса дірілді, шаны, улы заттарды, олайсыз метеорологиялы жадайларды серін мытпау керек. Бны барлыы ауруды клиникасын иындататын факторлара жатады. Шудан орану.арынды ндірістік шуларды серінен пайда болан маызды алдын алу шараларына, шуа арсы олданылатын индивидуалды ораныс заттары жатады, оны олданылатын жадайлар:1)параметрлер рсат етілген дегейден жоарлаан кезде; 2)техникалы заттар жне шуды тмендететін дістерді олдану ммкін емес жадайларда немесе олар ауіпсіз дегейге дейін шуды тмендете алмайды; 3) арынды шу жадайларына жмысшыларды здіксіз келуі кезінде.Шуа арсы олданылатын заттара ойылатын біратар талаптар бар, олар шуды серін тмендетіп, олдануа ыайлы болу керек.Діріл-ортаны физикалы ластануыны бір трі.Ол айнымалы ысымны механикалы кзінен берілу нтижесінде пайда болатын жиілік ауымы ке крделі тербелмелі процесс.Адама сер ету жолына б/ты діріл екі трге блінеді:1)Жалпы, ол отыран немесе трегеп тран адамны денесіне салма тскен жер арылы берілетін;2)Локалды (жергілікті), трегеп тран адамны олы немесе аяы арылы денеге тетін.Діріл биологиялы активтігі жоары факторларды бірі.Шуылмен ластану сияты діріл децибелмен, немесе діріл жылдамдыымен , діріл шапшадату шамасымен лшенеді. Дірілді амплитудасы мен жиілігіні маызы зор. Себебі 6-7 Гц те резонансты жиілік адамны жанына бататын етіп асазаны мен басына серін тигізеді. Жиілігі тмен діріл адам организмінде жретін алмасу процестерін: кмірсуларырыны алмасуын, анны биохимиялы крсеткіштерін згертеді,бл белокты, ферментативтік, сонымен атар витаминдік пен холестериндік алмасуды бзады.Шудан жне дірілден орану жолдары:-Мемлекеттік лгіге сйкес жмыс орындарында шектеулі –рсат етілген дыбыс кші млшерлерінен аспауы керек(-блмелерде,лабораторияларда 50дБа,-басару ызметкерлеріні блмесінде 60дБа,-алыстан басаратын жмыс орындарында 65 дБа,-байланыс телефон арылы болса 80дБа,-ксіпорын территориясында 85дБа.);-дыбыс тарайтын жола кедергі ою;-дыбыс ткізбейтін материалдарды олдану;-ааштар мен бталар отырызу.

Жер сілкінісі кезінде йде (птерде), имараттардаы ауіпсіз жне ауіпті жерлер. лаан, ираан имараттарды астында алан адамны іс-рекеті.

Жер сілкінісі-жер ыртысыны кенеттен жылжуы жне жарылуы нтижесінде серпінді тербеліс трінде пайда болатын, алыс ашытыа таралатын жер асты дмпулері мен жер бетіні тербелісі. Жер сілкінісі кезінде имарат ішіндегі кез келген адам тірі алу ммкіндігін арттыру, жарааттан сатану шін дмпуді алдын ала кте труа болатын, салыстырмалы ауіпсіз орынды білуге тиіс, ал дмпу аяталаннан кейін имараттан тез шыып кету керек. йымны бкіл ызметкерлері имаратты сейсмотзімділік дрежесін білуге тиіс. Бкіл рылымды блімдерге негізгі шыа беріс жолын, озалыс баытын, имарат пен ауматаы кауіпсіз аладарды бекітіп берген жн. Жер сілкінісі бл жер ыртысында немесе мантияны стінгі блігінде кенеттен болан озалыс пен жарылыс нтижесінде пайда болан жне елеулі ауыту трінде лкен ашытыа таралатын жер асты дмпуі мен жер астыны озалысы..Жер сілкінісі кезінде йде (птерде), имараттардаы ауіпсіз жерлер:ттас ішкі абыраларды ойытары, абыраларды брыштары,каркас баанасы,есік жатауыны ортасы,мыты стел,белааш тетін жерлер табылады.Егер сіз имаратты 1-2 абатында болып, одан шыыыз келсе, онда алашы дмпу кезінде дабрасыз жылдам имылдаыз. Бірінші абаттан тез шыу шін терезені немесе балконды пайдалануа болады.Жер сілкінісі кезінде лаан имараттарды астында алан болсаыз, е бастысы сабырлылы сатаыз.Дауыс шыарыыз, сырттаылар сізді тірі екеніізді білулері керек.стіізге тскен блшектер ауыр болан жадайда зііз шыуа мтылмаыз, ал егер аз млшердегі йінділер астында алсаыз шыуа тырысып крііз.Шамаыз келмесе сырттан келетін кмекті ктііз.Жер сілкінісі кезінде имараттар немесе йлер зіні сеисмикалы жаынан тмен балла ана жарауыны нтижесінде олар лауа жне ирауа кеп тіреледі, оны салдарынан халыа да орасан зор зиян тиеді сонымен атар мемлекет жанама шыындара шырайтыны аны. имараттарды лау жне ирауы адамдарды ираан йінділерді астында алып кетуіне кеп сотырады.лаан, ираан имараттарды астында алан адамны іс рекеті:*сабыр сатаыз, рей туызбаыз;*адамдарды кмекке шаырыыз;*алашы кмек келгенше, зііз рекет жасап, жеіл йінділерді астынан шыып кетуге тырысыыз;*егер денеізді ауыр зат басып алса, кмек келгенше еш рекет жасамаыз;*денеізге заым келмеуінен жне анны жрмей алуынан сатаныыз.Аталан рекеттер барысында ттенше жадай ызметкерлерді алатын орны зор. Олар тез арада келіп, халыа орау рекеттерін олданса, халыты ондай жадайларда аман алуы бден ммкін болар еді.