Эксудативті катаральді диатезді белгісін крсет

Сйек жне блшы ет жйесі АФЕ-сі

Жаа туан нресте аасыны едуір блігі , сіресе омыртасы , білезігі жне жамбас сйегі шеміршектен трады.

Емізулі баланы сйек ткані химиялы рамы жаынан суды кп жне атты заттарды аз болуымен ерекшелінеді. Оны рылымы талшыты, ан тамырларына бай болады. Осыан байланысты сйектері жмса, иілгіш келеді, баланы олда дрыс стамаан жадайда , тар киімні серімен жне баса себептерден оай бзылады.

Сйек сірісе туаннан кейігі 2-3 жылды ішінде тез седі, бл орайда талшыты ткань ішінара нерлым дрыс алыптасан , пластик\нка трізді рылымы бар сйек тканіне айналады.

Баланы бас сйгіні рылымында біратар ерекшеліктер болады. Жаа туан нрестені сйектері арасындаы жік оай байалады. Баланы тбе сйегі мен мадайыны арасында сйек ткані жо, біріктіргіш тканьді жара осып тратын учаске болады. Бл ебек деп аталады. Ол ромба формалы болады жне ені шамамен 2-2-5 см . Ебегі детте 12-15 ай толанда жабылады. Тбе сйегі мен желке сйегіні арасында да (арты ) ебек болады, оны формасы шбрышты . Ол жаа туан нрестелерді шамамен 25 процентінде туан кезінде болады, 3 ай толанда жабылады.

Жаа туан нрестені омыртасы негізінен шеміршектерден трады, тп-тзу, исаймаан болады. Кейіннен омыртаны бойлай физиологиялы исаю байалады. 2 ай ттоланда – мойын лордозы (нресте басын стай бастайды), 6 айа таман- омырта кеуде тсыннан арты жаына арай исаюы ( бала отырады), 1 жаса толарында – сипатты бел лордозы пайда болады.(бала жре бастайды)

Сбиді кеуде уысы бшке сияты формада немесе шкір басы кесілген конус трінде болады. абыралар клдене жадайда , омыртаа тік брыш жасап трады, кеуде уысы бейнебір ішке ауа жтан сияты болады. Мны зі оны озалуын шектейді жне кпені созылуын иындатады. Жас сбилер жиі, жеіл тыныстайды. се келе абыралар тмендейді. 12-13 жасында кеуде уысы алыптасып бітеді.

Дені сау балалар 6-7 ай толанда тіс жарады, уелі тменгі крек тістері , шамамен 2 айдан кейін жоары 2 крек тістері, содан со жоары бйір тістері, ал 1 жаса жаындаанда тменгі бйір тістері шыады. Сйтіп, 1 жаса жаындаанда баланы 8 тісі болуа тиіс. 3 жаса ая басанда барлы 20 ст тісі шыып бітеді. Баланы 6-24 айлыында болуа тиісті ст тістеріні санын анытау шін мына формуланы пайдалануа болады :

Тіс саны - п -4

Мнда п – ай саны. Мысалы: 10 айлыында 10-4=6 тіс болуа тиіс.

Жаа туан нрестені блшы жйесі біршама нашар дамыан. Бкіл блшы етті салмаы дене салмаыны 23 проценті ана болады, ал ересек адамдарда ол 42 процент. Баланы блшыет талшытары жіішке болады.

Рахит

Рахит- мешел -фосфор жне кальций алмасуыны бзылуы жне сйек блшы ет жйелеріндегі згерістермен сиппаталатын емшек жасындаы балаларды ауруы.Бл ауруды негізгі себебі организмдегі Д витаминіні жетіспеуі,сонымен атар А,В,С витаминдері де жетіспейді.Д витамині организмде фосфор жне кальций алмасуын реттейді.Табиатта Д витамині малдан алынатын таамдарда:жмыртаны сарысында,бауыр,балы уылдырыы,сары майда,кейбір балытарды етінде.Адамны терісінде ультраклгін сулесіні серінен белсенсіз трінен белсенді тріне ауысады.Сондытан таза ауада кп болатын жне дрыс таматанан балаларда рахитпен ауырмайды.

Мешелмен ауыруа бейімдейтін жадайлар:

1.Баланы ерте олдан таматандыруа аудару.

2.Баланы біркелкі ннан жасалан таматармен таматандыру.

3.Шала туанды,егіздік.

4.Нашар й жадайы,дымыл,тар,кн тспейтін жадай.

5.Кзде жне ыста туан балалар.

Мешелді клиникасы трт кезеге блінеді:

1.Бастапы кезе-баланы 2-3 айында басталып нерв жйесі жаынан згерістерімен сипатталады:бала шошыыш,себепсіз жиі оянады,атты терлейді,басын жастыа терлеп йкегеннен кейін шашы тсіп алады,лкен ебегіні шеттері жмсарып кетеді.Осы кезеде баланы емдей бастамаса,ауру екінші кезеге теді.

 

2.Ауруды дер кезеі-нерв жйесі жаынан пайда болан згерістерге сйек жне блшы ет жйелеріні згерістері осылады.

- бас сйектері жаынан:желкесі жалпайып,мадай жне тбе сйектеріні бдырматары седі,лкен ебегі мерзімінен кеш жабылады,тістері кеш жне теріс жабылады.

-кеуде сйектері жаынан:баланы тсі с тсі немесе етікші тсі болып згереді,кеуде клеткасыны тменгі апературасы ке болады,абыраларында дестер четки пайда болады.

- аяы х жне о тріздес болып исаяды,жамбасы ушы болады,табаны жалпа тйе табан болады,саусатарыны буындарында інжу жібі білегінде білезік пайда болады.

-блшы еттерді кш уатыны тмендеуінін кесірінен бала басын кеш стайды,кеш отырып ,жреді,буындары босап бала отыранда бкіше бктеліп алады,арны лкен баа арын болады омырта жотасында бкірлік пайда болады.

3.Жазылу(реконвалесценция) кезеі-біртіндеп бала организмдегі згерістер теді.

4.алды згерістер кезеі-сйек згерістері кетпей бала мір бойына алады.

Рахит ауруыны ту барысы ш дрежеден трады:жеіл,орташа,ауыр. Рахит болан балаларда кпе абыну жне баса аурулар ауыр тіп,жиі асынады,сондытан рахитті фонды ауру деп аталады.Рахитті емдеуі комплексті,жйелі,жеке басты болу керек.

Емдеуді баланы таматануынан бастайды:оны жасына арай рамында Д витамині бар таматарды береді.Ауру балаа Д витамині таайындалады,оны курсты жне кнделік дозасы рахитті дрежесіне байланысты.Витаминні екі дрілік трі болады:майлы жне ерітінді.Майлы ертіндісіні бір тамшысында 1400МЕ,ал спиртті ертіндіні бір тамшысында 4000МЕ тамшылап млшерленеді.Д витаминіні орнына 18-20 ультраклгін сулесіні сеанысын ткізуге болады.Балаа кальций препараттары беріледі, виттаминдер,массаж,гимнастика, таза ауада кп серуендеу керек,тзды немесе ыланды ванналар ткізіледі.

Рахитті профилактикасы дейленген жне дейленбеген,туана дейінгі жне туаннан кейінгі болып блінеді. Туана дейінгі дейленген профилактика- аяы ауыр йелге Д витаминін беру немесе ультраклгін сеаныстарын ткізу. Туаннан кейінгі дейленбеген профилактика - баланы тамаына Д витаминіне бай таматарды енгізу,ана стімен оректенуі шін крес жргізу,шырындар жне осымша тама беру,таза ауада серуендеу.Туаннан кейінгі дейленген профилактика- балаа Д витаминіні майлы ертіндісін 1 айдан бастап аптасына 2 рет бір тамшыдан бір жаса толанша беріледі.Д витаминіні арты болуын гипервитаминоз деп аталады.Бл жадай Д витаминыны организмге кп енгізгенде немесе баланы организмі Д витаминын ктере алмаандытан.Ол кезде бала сады,денесі тырысады,анда дретте кальций кбейеді.Д витаминін алып жрген балаларда осындай белгілер пайда болса витамин алуды тотатып,ст таамдарын азайтып,5%глюкоза ,Рингер ерітіндісін ішкізіп немесе веннаа ан ямыз.

 

Спазмофилия – гипокальцемиялы синдром: фосфор жне кальций азаяды да, баланы организмі тырысуа бейім болады. Спазмофилия кбіне 2 жаса дейінгі балаларда кездеседі, сіресе кктем кезінде жне бала рахитке байланысты Д витаминін алып жргенде кездеседі.

Клиникалы жасырынды-латентті жне ашы трге блінеді. Жасырын трінде баланы жалпы жадайы згермейді, тек мешелді белгілері болуы ммкін. Сондытан оны аытау шін мына сынамаларды жргізу керек.

Хвостек белгісі – жаты ортасынан жеілдетіп соы жасаанда, сол жатаы блшыеттер жиырылады.

Труссо белгісі – баланы иы сйегіні ортасынан ысып жібергенде, олыны ші зінен-зі бгіледі –«Акушер олы» деп аталады.

Люстты белгісі перкусияа арналан баламен кіші жіліншекті басынан тменгіжерге лссізсоы жасаанда, баланы тбаны сыр та арайбрылып саусатары бгіледі.

Спазмофилия келесі ашы формаларда кездеседі:

1. Ларингоспазм– дауыс желбезектеріні тырысып дыбыс саылауыны тарылуы. Бала иналып шумен дем алады, рейінде орыныш, терлеп кетеді, есінен талып алып бірнеше секундтан кейін шумен дем алады.

2. Карпопедальді спазм- табан, ол шыны рысу трі. Бала 1 жастан асан кезде пайда болады. Баланы олыны шы, аяты табаны жне бетіні блшыеттері тырысып-рысып кетеді. «Акушер олы» - трід атып алады. Аяты табаны бгіліп атып алады.икалы блшеттерді рысуынан баланы трі згеріп кетеді, сіріе уыз айналасындаылттерді тырысуына « балыты ауызы» деген белгі пайда болады.

3. Эклампсия– баланы барлы блшы еттері тырысуы, ауызынан кбік шыып, бала есінен айырылады. те сирек кездесетін жне те ауыпті трі болып есептеледі. Беті бозарып цианоз пайда болады. стаманы басында бала есінен айырылып талып алады, зінен-зі нжіс жне зр шыып кетеді.стама бірнеше секундттан 20-25 минута дейін созылуы ммкін. стамадан кейін бала йытап алады. Ауыр жадайда тыныс алуы жне жрегі тотап алуы ммкін.

Емдеу: ларингоспазм кезінде -1 – таза ауа жеткізу,

2 – салын су шашу,

3. - йрыынан ру.

4. – ылалданылан оттегі беру.

Баланы жадайы жасарасын кальций препараттарын беру.

Эклампсия кезінде емдеу:1.дрігерді шаыру, 2.сабырлы жадай жасау, 3.баланы жмса жерге жатызу, жарааттардан сатау, басын бру; 4. Ылалды оттегі беру, 5.дрігерді нсауымен тырысуа арсы дрілерді енгізу.

Глоссарий:

Рахит- мешел -фосфор жне кальций алмасуыны бзылуы жне сйек блшы ет жйелеріндегі згерістермен сиппаталатын емшек жасындаы балаларды ауруы.

Спазмофилия – гипокальцемиялы синдром: фосфор жне кальций азаяды да, баланы организмі тырысуа бейім болады

Таырыпты бекітуге арналан сратар:

1. Рахитті этиопатогенезі, жіктемесі?

2. Рахитті клиникалы жне биохимиялы кріністері, алдын-алу, емі?

3. Спазмофилия этиолгиясы, клиникасы, емі, алдын-алу, шыл кмек крсету?

Тарататын материал:тестер, ситуациялы есептер.

Манипуляция алгоритмдері:

Сабаты жабдыталуы: оу-жмыс бадарламасы, дріс, кестелер, тестер, сзжмбатар.

ЧЕК-параы:

й тапсырмасы: Асорыту жйесіні анатомиялы-физиологиялы ерекшеліктері. Заымдану семиотикасы. Зр шыару жне эндокринді жйелерді анатомиялы-физиологиялы ерекшеліктері. Заымдану семиотикасы

олданылан дебиет:

Мазурин А.В., Воронцов И.М. Пропедевтика детских болезней. – СПб.: Фолиант. 2003.

Педиатрия / под редакцией Шабалова Н.П., С-Пб: Спецлит., 2003

К.А. Святкина, Е.В.Белогородская, Н.П.Кудрявцева алматы – «Ана тілі» 1993 ж «Балалар аурулары»

Сестринское дело в педиатрии Н. Соколова, В. Тульчинская, Шеховцева 2003г;

Сестринское дело в педиатрии Н. Соколова, В. Тульчинская, 2002

Тестер:

Эксудативті катаральді диатезді белгісін крсет

географиялы тіл,гнейс

су,лсу

орталы нерв жйесі бзылмауы

сйегіні жмсарып исаюы

лкен ебегіні жмсару