Гипогликемиялы жне гипергликемиялы комалар.
Бйрек жне зр шыару органдарыны аурулары: Диффузды гломерулонефрит, пиелонефрит
Жас балаларды бйректері тменірек орналасан, салмаы лкен кісіні бйрегімен салыстыранда 2 есе ауыр, сондытан зр шыару функциясы да жоары.
Баланы бйрек тбектері мен несепаарлары кедеу жне несепаарларыны сергітуі тмен. Бл ерекшеліктер зрді тотап алуына жадай туызып, абыну процесстеріне келіп сотырады. Нрестені уыы сл жоары орналасан, оны клемі жаа туан балада -50 мл, 3 айында -100 мл, 1 жасында 200 мл, 10 жасында 900 мл. Жаа туан бала суткасына 25 ретке дейін зр шыарады. Зр шыатын жол ыса- ыз балада 0,8-1 см, сондытан баланы астын дрыс жумаан кезде инфекция оай жоары ктеріліп бйректі абындырады. Пиелонефрит дамиды. 3-4 айынан бастап баланы йыдан кейін немесе таматандараннан 20 мин кейін тосып йреткен жн.
Диффузды гломерулонефрит
Бл- инфекциялы –аллергиялы ауру, бйректі домалашаларыны абынуымен сипатталады. Этиологиясы- стрептококк, стафилакокк, вирустар. Баспа ,ызамы, вирусты инфекциялар баланы ораушы кштерін тмендетеді де, 1-3 аптадан кейін бйректе абыну процесстері пайда болады.
Бл ауруа бейімдеу факторлары:
1. Аллергиялы кй
2. Тоу
3. Тым уалаушылы
Гломерулонефрит мектеп жасындаы ер балаларда жиі кездеседі.
Клиникалы белгілері:
1. Ауру жедел немесе баяу баланы жалпы жадайыны бзылуынан басталады;лсіздік,кілсіздік, тбетті тмендеуі, ысты ктерілуі, лосу, су,терімен шырыш абаттарыны рауы.
2. Ісік синдромы. Бйрек ауруы кезінде ісік уелі кзді абатарында пайда болады. сіресе таертегілік кзі, беті ісініп трады. Ауру асынан кезде кеуде мен рса уыстарында сйы жиналады, ал те ауыр жадайларда ісіну процесстері бкіл организмге тарап, анасарка дамиды.
3. Бл ауруа байланысты ан ысымы ктеріліп, жрек клемі лкейіп, соуы лсіз болады. Басы ауырып, йысы бзылады, денесі рысып- тырысуы ммкін.
4. Зрдегі згерістер- бйрек крделі биологиялы сзгі ызметін атарады. Зрмен организмнен су, минералды тз, зат алмасуды алды німдері шыады. Бйректе абыну процесстері дамыанда домалашаларды ан тамырларыны абыраларынан эритроциттер мен белоктар тіп кетеді. Белокты зрге туін протеинурия, эритроциттерді туін гематурия деп атайды. Эритроциттер зрге те кп ткен кезде зрді тсі ызарып ет жуан су сияты болады. Макрогематурия, ал эритроциттер тек микроскоппен араанда кп айындалса- микрогематурия деп атайды.
5. Балалар зрді сирек, аз шыаратын болады, белі, іші ауыратын болады.
Осы синдромдарды айсысы алдыы орына шыуына байланысты гломерулонефрит 3 клиникалы варианта блінеді.
- Гематуриялы вариант
- Нефротикалы вариант-ісік жне протеинкурия
- Аралас вариант
туіне байланысты гломерулонефрит : жедел, созылмалы, латентті болады.
Асынуы: бйректі жедел жетімсіздігі- бйректі сзгі, ызметіні бзылуы яни бала организміні зат алмасуды алды німдерімен улануы. Клиника: бала жадайы крт нашарлайды, тбеті жо, лсіздік,кілсіздік, тбетті тмендеуі, ысты ктерілуі, лосу, су,анурия болады.
Бйрек жедел жетімсіздігі кезіндегі медбикені шыл кмегі:
1. Дрігерді шаыру
2. Сифонды клизмаа,асазан жууа,кк тамыра дрі юа дайын болу.
Емдеу:
1 этап –арнайы блімше
2 этап- емханада диспансерлік баылау
3 этап- санаторлы –курортты ем
1. 3-4 апта ата тсек режимінде стап, одан кейін еппен режимді кеіту.
2. Ауыр жадайда 1-2 кнге диета. Бала жеміс, бал, вареньемен оректендіріледі, сйыты млшері азайтылады. № 7 стола ауыстыру, уелі тзсыз вариант, сосын ас тзын аздап осу.
3. Антибактериалды терапия
4. Антигистаминді дрілер
5. Витаминдер комплексі
6. Кальций препараттары
7. ан ысымын тмендететін дрілер: резерпин,дибазол
8. Зр блінуін жасартатын дрі: фуросемид, лазикс
9. Кальций препараттары жне гормондар
10. Симптомды ем.
Ктім:
1. Баланы режим жне диета сатауын адаалау
2. Палатадаа санитарлы, гигиеналы жадайды жасарту
3. Бала терісі мен шырышты абытарыны тазалыын сатау
4. ан ысымын жне баланы салмаын лшеу
5. Анализдерін жинау
Жедел трі 5 жыл, созылмалы трі мір бойы диспансерлікесепте трады. Диспансерлік баылауды учаскелік педиатр жне нефролог ткізеді. Оларды нсауымен бала зр, ан анализдерін ткізіп, ЛОР жне стоматолог дрігерге кренеді. Санаторлы емдеу- 6 айдан кейін. Алдын алу:
1. Баланы дрыс таматандыру, кн тртібін сатау, шынытыру
2. Мезгілінде жне мият созылмалы ауруларды емдеу.
3. Барлы балаларды диспансерлік баылауа алу.
Антты диабет.
Гипогликемиялы жне гипергликемиялы комалар.
антты диабет- асазан асты безіні бетта клеткаларыны инсулинді аз млшерде шыаруымен жне осы себепті барлы зат алмасу трлеріні, айрыша ант алмасуыны бзылуымен сипатталатын созылмалы ауру.
анда инсулин аз болан кезде ткандер антты сііре алмайды, сондытан анда ан млшері седі. Бл гипергликемия деп аталады. Нормада ант анда аш арында 3,5-5,5 м/моль/л. Глюкозурия- андаы антты зрмен бірге шыарылуы. антты диабет ерте заманнан белгілі. Бл ауру туралы 17 асырда белгілі болан. 18 .бл аурумен ауыран адамдарды зріні ттті болатыны, 19 асырда оны себебі инсулин аздыынан екені длелденді. 20 асырда совет алымы Коган -–сный олдан инсулин дайындады. Инсулинді олдан алана дейін ауру адамдар 3-5 жыл ана мір сретін, ал азір 65 жыл мір среді.
ВОЗ-ды мліметі бойынша ант диабетімен ауыратындарды саны 20 миллиона жуы оларды ішіндегі балалар мен жасспірімдер 10 пайыз яни 2 миллиона жуы.
антты диабетті ке таралуы бл ауруды леуметтік аурулара жатызуды жне ке оамды шараларды ткізуді талап етеді. Жаппай кпшілікті жоспарлы трде медициналы тексеруден ткізу жне антты диабетке бейім контингентті зерттеу, антты диабетпен ауру адамдарды диспансерлеу, оларды инсулин препараттарымен тегін амтамасыз ету, ант диабетімен ауыратындара арнап тама трлерін нерксіпті шыаруы, ке санитарлы аарту жмысын жргізу.
антты диабетті себептері:
1. Тым уалау 6 пайыз
2. Балаларды вирусты жпалы аурулары
3. анттар мен майларды тамаа кп пайдалану.
4. Психикалы жне кш стресстері.
Ауруды айындалуы. антты диабетті негізгі ш клиникалы симптомы белгіленеді:
1. атты шлдеу- полидипсия
2. Жиі жне кп зр шыару- полиурия
3. Кенеттен тбет ашылуы – полифагия
4. Бала азады
5. Бала терісі ра, ышады.
6. Зат алмасуыны бзылуыны себебінен бала организміні тзімділігі нашарлайды, сондытан балада теріні іріді аурулары жиі болады, кпе абынуы, жпалы аурулармен де жиі ауырады.
антты диабетті балалардаы ерекшеліктері:
1. Ауру атты, екпінді басталады.
2. Ауру ауыр трінде теді, балаларда антты диабетті жеіл трлері болмайды
3. Асынуа бейім
Бл асынулар гипергликемиялы жне гипогликемиялы кома. Кома шыл кмекті ажет етеді.