Психологиялы-педагогикалы зерттеу картасы
леуметтік даму
1. арым-атынас ралдары:
Сздік: дыбыстара еліктеу, жеке сздер, сраы, ойлары
______________________________________________________________________________________________________________
Экспресивті – ым – ишара (клуі, табии, арнайы имылдары)
______________________________________________________________________________________________________________
Затты - рекеттік (заттарды беруі, ересек адама жаындатуы, арсылы білдіруі._______________________________________
_______________________________________________________
Баланы ересектермен байланыс орнатуа ынтасы:
Жеіл жне тез__________________________________________
Тадамалы байланыс жасайды_____________________________
Ресми байланыс_________________________________________
Байланыса тспейді_____________________________________
2.Баланы баса балалармен байланыс орнату ынтасы:
Жеіл жне тез__________________________________________
Тадамалы байланыс жасайды_____________________________
Ресми байланыс_________________________________________
Байланыса тспейді_____________________________________
3.рекет-ылы жне эмоционалды-еріктік сала ерекшеліктері
Белсенді (енжар)_________________________________________
рекетшіл (инертті) ______________________________________
баса балалара агресивтілік крсетпейді (агресивті) __________
басым кіл-кйі (сергек, байсалды, ашуша, трасыз, кіл -кйі крт згереді) _______________________________________
4.Балаларды мінез-лы ерекшеліктері – байсалды, бедсенді, белсендігі тмен, енжар, мірді жасы креді (жизнерадостный), клімсіреп трады, ашуша, ырсы, дау-дамайлы, лсіз, жиі (сирек) жылайды жне таы баса.
______________________________________________________________________________________________________________
6.Баланы дадылары:
асыпен збетімен таматанады___________________________
ас ішу (столовые) ралдары олданады_____________________
тиянатап ас ішеді, майлыты олданады, таматан кейін рахмет айтады___________________________________________
збетімен олын сабынмен жуады__________________________
жеке бас тазалыы заттарын пайдаланады___________________
й трмысыны шаруаларын орындауда тазалыты станады______________________________________________________________________________________________________
тазалы станбайды______________________________________
7. Сенсорлы даму:
иылан суреттерді жинау_________________________________
матрешкаларды жинау____________________________________
заттарды тсі бойынша топтастыру_________________________
заттарды формасы бойынша топтастыру_____________________
клемі, формасы, тсі ртрлі заттарды салу_________________
8. Крнекі-рекетті ойлауды дамуы:
ртрлі жадайда збетімен шешім абылдайды _____________
кп заттарды ішінен сандарды шыару_____________________
заттарды атаратын ызметі бойынша топтастыру____________
_______________________________________________________
9. Сйлеу жадайы:
баланы ауызша сйлеуді тсінуі
крнекі тадау жасамау жадайында сздерді,
сз тіркесін (фраза) тсіну:
и мысалы_______________________________________________________________________________________________________
жеке сздер жне сз тіркестері, мысалы,____________________
жо ___________________________________________________
_______________________________________________________
наты шектеулі тадау жасау жадайында жеке сздерді, сз тіркестерін тсіну:
и, мысалы,_______________________________________________________________________________________________________
жо___________________________________________________________________________________________________________
10.Баланы збетімен сйлеу жадайы:
Екі жне одан кп сзден тратын фразалы сйлеу, мысалы, _______________________________________________________
жеке толы жне былдыр сздер, дыбыстара еліктеу, мысалы,________________________________________________
дыбыстара еліктеу жне дауыс реакциялары (бар немесе жо)___________________________________________________
байланыссыз былдырлау, дауыс реакциялары, айайлау (бар немесе жо) ____________________________________________
сздік оры импрессивті (енжар): жас шамасына сай келеді, сйкес келмейді_________________________________________
сздік оры экспрессивті (белсенді)________________________
орытынды: ___________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________
Лекотеканы барлы мамандары келесі жмыс трлерін жзеге асырады:
1. Бала жне оны отбасын жан-жаты зерттеу, анытау
- медициналы жне отбасылы анамнез;
- баланы леуметтік даму жадайы;
- трбие жадайын жне трін;
- отбасылы арым-атынас сипатын.
2. Кешенді трде зерттеу жргізу
- соматикалы кйі;
- есту абілетіні жадайы;
- кру абілетіні жадайы;
- озалыс жадайы, имыл;
- баланы эмоционалды дамуыны ерекшеліктері.
3. Диагностикалы зерттеу жадайларын жне дейілеп йымдастыруда баланы ерекшеліктерін есепке алу.
Бала туралы барлы апаратты талдау негізінде баланы зерттеу кезінде оны жасы жне жекелей дамуы есепке алынды.
Ерекше ммкіндіктерге ие балалар байланыс орнатып жне тапсырма орындау барысында іс-рекетке тез жне з еркімен кіріспейді. Зерттеуді баланы збетті іс-рекетін баылаудан бастаймыз, оны белсенділігін белгілейміз, затты жне ойын рекеттеріне назар аударамыз. Кейбір жадайларда балалар ойыншытармен ешандай рекет жасамаан кезде, біз балаа ойыншытар жне олармен рекет жасау тсілдерін сынды. Зерттеу кезінде баланы сзбен, ым-ишарамен, мадатап, эмоционалды трыдан олдап, кмектесіп отыру керек.
Зерттеу кезінде аныталды:
o орталы жйке жйесіні органикалы заымданулары;
o перинаталды энцефалопатия;
o балалар церебральді параличіні алды белгілері;
o психомоторлы жне сздік дамуды кешеуілдеуі;
o естуді бзылулары;
o круді бзылулары;
o туа берілген гидроцефалия.
Алдын-ала зерттеу жне ата-аналарымен гімелесу балаларды келесі мселелерін анытауа ммкіндік береді:
o баланы наты кн кестесі болмаан;
o баланы оытуа бірдей талаптар саталмаан;
o кейбір балаларда танымды іс-рекетті дамытуа арналан ойыншытар жне ралдар болмайды;
o зіне ызымет крсету дадылары алыптаспаан: (киіну, киімді шешу, тйме тау дадылары);
o балалара з заттарын белгілі орына жинауды йретпеген;
o балаларды з денесіне жне киіміне ктім жасауды йретпеген;
o кейбір балаларды арым-атынасты вербальды формалары крініс бермейді, айтылан сзді жартылай тсіну тн;
o ойын жне німді іс-рекет трлеріні алышарттары алыптаспаан;
o сенсорлы естіп абылдау жне зеиіні алыптаспаан;
o балалар затты тсін, формасын, клемін ажырата алмайды;
o баланы ересектермен бірлескен рекеттері крініс бермейді;
o й жне жабайы жануарлар, оларды тлдері туралы тсініктер алыптаспаан;
o жалпы моторика алыптаспаан;
o кру-моторлы координациясы алыптаспаан;
o балалар сюжеттік ойындара ызыушылы танытпады.
Дамыту жне оытуды жекелей коррекциялы жоспары келесі баыттардан трады:
- денсаулы жадайы жне трбие шарттары;
- дене шынытыру трбиесі;
- зіне ызымет крсету жне мдени-жеке бас тазалы дадылары;
- леуметтік даму;
- танымды іс-рекетті дамуы;
- сзді дамуы;
- ойын іс-рекетіні дадылары;
- нтижелі іс-рекет трлеріні алыптасуы;
- ебек трбиесі;
- ата-аналара нсаулар беру.