Денсаулы жне трбие шарттары.

Денсаулытаы негізгі фактор режимдік сттерді дрыс сатау болып табылады. Ойыншытармен ралдарды екі тобы болу керек: біріншісі кнделікті ойына, екінші тобы лкендермен бірге оыту жне сабатара арналан. лкендерді барлыы зіне ызмет крсету дадыларымен байланысты балаларды оытуда біркелкі талаптарды сатауы тиіс: тама алдында жне дретханадан келгенде олды жуу, тама ішкенде майлыты олдану, асыты дрыс стау, лкенді тыдау, здігінен асыпен тама ішу, асыты о олымен дрыс стау, сол олында нанды стау, ас ішіп боланнан кейін орындыын жинау, ойыншытары мен киімін зіні артынан жинау жне т.б.

Ересек адамдарды барлыы уаыт ауысымы туралы гіме жргізуі керек. Мысалы, кешке: «бгін біз йытауа жатамыз, араы батты, демалу керек. Ал ерте ойнаймыз. Сені апайы мен пке тосады, сосын біз серуендеуге барамыз». зі бірінші жапен айтуа йрету: «мен алаймын», «мен істеймін», «мен серуендеуге бара жатырмын», «мен олымды жуып жатырмын» т.б.

Осы процесс кезінде лкендер баланы саусаына 2-3 рет 5 минуттан массаж жасайды.

Массаж: Ересек адамны баламен эмоциональды немесе вербальды арым-атынас кезінде жргізіледі.

Жаттыу трлері:

- Ересектер трысынан 6-8 рет олды бетті блігін шына дейін р олды жеке сипалау;

- Ересектер баланы саусатарын ашып-жмдыру 4-тен 10-а дейін р олы бойынша;

- Ашы алаанда баланы олыны ортасынан бастап иашынан жргізу. Келесіде 2-4 рет р саусаа ауысу (сурет салу, орама жіпті орату т.б.);

- Сілтеме саусапен белгіленген алаандаы нктелерді басу, баланы р саусаын 1-2 рет басып уалау.

- Апару мен басу с саусапен баланы р олындаы саусатара апару р алаанны саусатарын 1-2 рет уалау. Саусатара айталау.

- лкендерді баланы лкен саусаын ш баытта бруы: алдыа – арта, бйірден жан-жаа жне айналдыра;

- лкендерді баланы р олын аырындап «шеттен орталыа» баытымен 5 – 6 рет сипалауы.

Тыныс алуды дамуы

Ойын жне ойын ережелері

 

- Баланы допа йрету.

- Баланы ойыншытара рлеуді йрету.

- ар бршатарыны балаларды алаанына салып здеріне рлеуді йрету.

Баланы ааза рлеуді йрету шін оларды трлі-тсті ааздардан дрыс иып йрену керек: еменні, аайынны, кктеректі. Бір немесе бірнеше кбелек жасау шін, р кбелекке жіп байлау керек, ол ілініп труы тиіс, балаа шыар кезде кбелекті рлеуді тінеді.

Тыныс алуды реттеу (мрынмен тыныс алып, олды жоары тыныстап жтарда, ал тыныс алып боланнан со олды тмен тсіру).

Зіне ызмет крсету дадылары жне мдени-гигиеналы дадылар

- здігімен ызмет крсетуді йрету; йыдан траннан кейін тсегін жинау, пижаманы орныты орына ою. олыды жуаннан кейін слгімен срту, тісін тазалау, дретхананы аазымен дрыс олдану, одан кейін суды дрыс аызу, айнаны алдында шашты тарау, зіне ктім жасай алу, киімін дрыс ою.

- Ас ішу барысында стелде дрыс отыру, асыты стай білу, шанышыны, майлыты ас кезінде, астан кейін олдана білу.

- з бетімен шлыын шешу, бас киімін, ая киімін, майкасын кию, іш киімін, шлыын.

- Шешіну, тймені шешуді р трлі тсілдерін игеру, киюді де, замок пен баспа тймелерді олдана білу.

- Киім мен ая киімге ктім жасауды йрету; жинаы бктеу, шкафа ілу, ая киімді орнына ою, олыны тазалыына арау, з бетімен ая жууды йрену.

- зіні ая киімін сртуге йрету.

- Айналадаы заттара ыыласпен назар блу (киімге, ая киімге, ыдыса, жиаза, ойыншытара).

- Киімні дрыс трмаанын лкендер арылы тсіну.

- з бетімен ыдырып келгенде киімді ілуді, ая киімді орнына оюды йрену.

- Киімді тймелеу мен ая киім сырмасын дрыс тауа йрену.

- Таматы лкендерді ескертуінсіз ыпты жеуге йрену.

- Таматананнан кейін стелді жинауды йрену

- Тама істеуді крсету: сарымса тазалау, піскен жмырта аршу.

- Киімді шашыратпай жууа йрену.

- Дретханаа з бетімен баруа йрену.

- Жыл мезгіліне арап киіп тадауды йрену.

- Киімін ретке келтіруге йрену.

Леуметтік даму.

- зін жеке тла ретінде алыптастыру, з аты-тегін, жынысын йрету.

- Айнаа арап зіне ол блап мен деп з атын айтады. з айналасын тани бастайды. Мені кртешем, мені затым, мені ойыншыым дейді. Бастысы лкендерді сзінде зім есімдігі олданан жн. Мен саан келдім. Сен не істейсі? Сені заттары айда? зіні кртешеді ал. Мені олым з олыды бер. Сен аылдысы. Сен з бетімен киіне аласы, аылдысы!

- зіне ажет нрсені ажырата білу.

- зіні тілегі мен ажет нрсесін айту: «су ішкім келеді, шаршадым, йым келеді, ойнаым келеді жне т.б.»

- Баланы баса адамдарды сзіне кіл аударту: мен машина ойнаым келеді: «Саша, сенімен доп ойнаым келеді», «Ол сені ойнауа шаырды», «Таня су ішкісі келді, оан ожаумен су бер», т.с.с.

- з еркімен олданысты жаластыру. «алы алай?», «Сені андай ойыншыы бар?», «Сені аты алай?», «Сен кімсі?», «Кубиктер келіп, жануарлара й саламыз», т.с.с.

- Ойыншытар арылы кіл-кй, сезім тйсігін жеткізу. Мысалы: уырша уанды, жылады, тоды.

- лкендерге «Апай міне...». «Рахмет» айтуа лкендерді аты-жні барына йрету.

- Адамды дрыс тыдап, сзін блмеуге йрену.

- «Сен кімсі?», «Бл не?», «Не істеп жатыр?» р нрсені ажытаруа жне сраа жауап беруге йрету.

- Анытайтын «айдан, немен?» сратарына жауап беруге йрету.

- Іс-рекетін ызытыратын сратарына жауап беруге йрету «Кім шін?», «Не шін?»

- Затты пішінін ажырататын сратара йрету «Бл не?», «андай тсті?», «Не шін керек?»

- Сюжетті суреттерге арап сраа жауап беруге йрету.

- р трлі нсадаы сратара.

- з еркімен сра оюа йрету.

Дене трбиесі.

1) имыл-озалысты дамуы.

- Айналым арылы жру жне жгіру, кшемен, бармапен, дабыл бойынша, керісінше жгіріп жру.

- Жіп арылы секіріп йрену, доп тебуге йрену.

- Екі аяпен секіріп йрену: орында трып, олды белге ойып, аяты бірге осып.

- Кішкене биіктіктен секіруге йрету.

- олды имыл-озалысын жаластыру.

- р трлі ашыты пен ртрлі салматаы допты стауа йрету.

- рленген лкен допты екі олмен латыру, саусапен ра мата алу, сабын кпіргішін екі олмен стауа, бір уаытта екі іс істеуге (бір олмен стап, екіншісімен баса нрсені алу), ойыншы тастап, пішіні мен сапасын йрену.

- Биіктіктегі затты созылып алуа йрену.

- Итеру, латыру, алу, стау, ктеру имылдарын зата пайдалану.

- олды айландыруа йрету.

- са заттарды бір не екі олмен алуа йрету.