Тренингті орытындысын шыару
Психолог:
й тапсырмасы: психолог ата-аналара з мірлік сенім алыптастыруа, оны жазуа сынады. Бізді екінші сабаымызда аяталды. Сабата дем алдыыздар, проблемаларыыздан арылдыыздар, е бастысы балаыза байланысты проблемалардан арылдыыздар деп міттенемін. Сондай-а саба сіздерді ызытырды деп міттенемін, себебі сіз шін е басты не туралы ойлайтыныыз жне мір сруііз жайлы айтылды».
Оштасу
Психолог: «Ал енді оштасар алдында мынаны айтым келеді, сіздермен жмыс істегеніме те уаныштымын. Ал сіздер ше? (Топты атысушылары з ойларын айтады). Барлытарыыза кмектескендерііз шін алысымды білдіремін». Психолог барлыына шеберге трып, оштасар алдында бір-біріне мейрімді сздер айтуды жне айталап кездескенде осы сздерді айтуды ажеттілігін айтады».
№3 саба
Жаттыу
Слемдесу
а) Топтаы ысымды болдырмауа арналан жаттыулар.
Пантомимка тсілдерін олдану. Психолог топ атысушыларына жмыстан кейінгі йге асыып келе жатанын, адама лы толан клікте келе жатанын, бастыыны кабинетіне кіріп бара жатанын (осы сахнада барлыыны алдында крсету) зін бейнелеуді сыну жне т.б.
б) зін танытуды дамытуа жне зіндік баасын жоарлатуа арналан жаттыулар.
МЕНІ ЖАЫМДАЫ МЕН АРАСЫНДАЫ ДИАЛОГ: МЕЙРІМДІ АНА МЕН АТАЛ АНА» ойыны
Психолог:
«Сонымен, бірінші тапсырма: немі баласымен арым-атынаста зіні жылулыы мен аморлыы, жасы круімен толытыратын мейірімді, кіл блгіш ана кейпін бейнелеу ажет. Оны рашанда оны олатыы, баяулыы жне епсіздігі тітіркендірмейді. Ол ешашанда баласына дауыс ктермейді жне сіресе денесіне жараат тсіру трінде жазалауды олданбайды. Бастады».
Мндай тапсырма психосоматикалы типті кейбір трлеріне жне беделді ата-аналара айрыша сынылады. Кн тртібі кезедерін (таерте: мектепке дайынды; й тапсырмасын орындау; она ктуге дайынды жне т.б.) олданумен ойын жзеге асырылады.
Психолог:
«Ал енді, атал ана кейпін бейнелейміз. Бастады».
Бл тапсырма невротикалы типті аналара сынылады. Практикалы материалды талылау кезінде кн тртібі кезедері олданылады.
Егер топ атысушылары тапсырмаларды орындау кезінде иыншылы туындаан жадайда, оны «бос» орынды техникасымен жеілдетуге болады. Бл келесі трде жзеге асырылады. Шебер ортасына екі орынды ойылады, оны біреуіне баласымен атынаста иыншылы туындаан атысушы отырады. Алдымен оан зіне дадылы мінез-лын крсету сынылады (авторитарлы ана шін агрессивті, ал невротикалы шін пассивті, психосоамтиклы аналар шін екі вариантта кездеседі). Сосын психолог атысушыа арама-арсы тран орындыа отыруды жне зін баса, арама-айшы асиеті жаынан крсетуді сынады. Сонымен атар барлы топ атысушылары жаттыу орындауа кмектеседі.
В) «Тек бгін ана, №4 тармаы.
Негізгі блім
«лым мені жасы крмейді» гімесін талылау.
«Психолога бір йел келеді. Оны те жйкесі жаран, кзі жаса толы.
– Мені лым – мгедек. Жалыз балам. Кйеуім бізден баяыда кетіп алан. Оны азір баса отбасы бар. Не менімен, не лыммен млде сйлеспейді. жемізбен, мені анаммен трамыз.
– Сізді маан келуге не итермеледі?
– Менде тек екі жаын адамдарым бар: лым жне анам, мір солай болды. Анаммен арым-атынасымыз жасы, ал біра лыммен млде сйеспейміз деуге болады.
– Неге олай болды? Сізді не мазалайды?
йел біраз нсіздіктен кейін жаластырды:
– Мені лым..., - оны келбеті жйке, бет-аузын исайту, олдары мен дауысы дірілдейді. Кейде, бір нрсені айтуа кедергі жасайтын сияты крінеді, - мені лым... ол мені... жасы крмейді, - тере тыныс алады йел. – Ммкін зім кінлі шыармын, білмеймін.
Ол жылайды.
– Сеніізші, одан кішкене болсын жылулы сезімін алым келеді. Баса аналара арап, олара ызанамын. Олар баытты: оларды балалары жасы креді.
йел ндемейді. обалжуын басып, жаластырады:
– Ол кішкене болан кезде оан жасы крмеген екенімді мойындаймын. Мен не деп кеттім, деп йел жндейді, - Сіз мені тек дрыс тсінііз. Мен оны немі атты жасы крдім. Ол шін барлыын жасадым: оан ажетті дрігерді, педагогты таптым; оны мектепке баратынмын, мектеп бізді йден те алыс; менімен бірге заыра болу шін оны бес кндікке тастап кетпейтінмін. Біра жрегімде немі андай да бір ят, орыныш сезімдері болатын. Мені сезінгендерімді алай айтуа болатынын білмеймін. Блкім, оны жасы круге де осы кедергі жасаан шыар?
азір ол жасспірім. Ер жетті. Оны кейбір ылытарына лі кнге дейін йрене алмай жрмін.
Психолог: Сізді лыыз азіргі жадайы ашуландырды немесе ашуландырады ма? – Ия... Мені немі... оны сырты келбеті ашуландыратын. Одан немі сілекейі аып тратыны. Ол клгенде андай болатынын білсеіз ой? Тіпті оны алай сипаттап берерімді де білмеймін. Сосын таы да: барлыы тыныш, жасы дерлік; ол бір нрсемен айналысып отыр... кенеттен олын шапалатай немесе блай ете жнеледі. Бл дегеніміз, ол бір нрсе тапты немесе бір нрсеге та алды деген сз. Тіпті андай да бір сздерді айалап айтуы, шыр ете тсуі де ммкін. Оан, Асан ой деп айтсада, ешбір тынышталысы келмейді. Міне, лымызды жмысымыз осы.
Психолог: лыыз Сізге мейрімді болады ма айтыызшы?
– Жо, ешашан.
Психолог: Ал Сіз ше, оан з махаббатыызды алай білдіресіз?
– И жо. Жалпы, мен те аталмын. Оны алай білдіру керек? Мен білмеймін.
Психолог: Балаызды ылытар мен ерекшеліктері ертеде кп жадайда сізді итермелеген шыар. Ал азір жадай згерген шыар? Сіз оан йретініп жне шыдамды болдыыз ба? йткені ол Сізді лыыз емес пе? Сіз ол шін сонша нрсе жасадыыз, оны сзсіз жасы кресіз.
– Ия, рине, рине. Енді ол сондай, маан не істеу керек. Мен оны барлыын тсінемін. Тек екеумізде араатынасымыз дрыс болмай жр. алай болу керек, маан кеес беріізші».
Психолог:
Сіз не деп аыл айтар едііз?
Сізде осы сияты жадайлар болан жо па? Дамуында ауытуы бар бала жасы кре алады деп есептейсіз бе?
Осы жадайды алай тзетуге болады? Ана мен бала махаббатын алай айтадан оятуа болады?
Оны жасауа трады ма? Ал, егер де и болса, онда оны алай жасауа болады? з тжірибеізбен блісііз.
Балаыз Сізді жасы креді деп ойлайсыз ба? Балаызды махаббаты андай жадайлары сізді уантады?
Аутотенинг
Алдындаы схема бойынша жргізіледі.