Диагностикалы критерийлер

Негізгі белгісі: орталы(абдоминальды) типті семіздік – йелдердегі бел айналымы 80 см-ден жоары, ерлерде 94 см-ден жоары (европеоидтар шін). Сонымен атар, семіздік дрежесін жне жрек-антамыр асынуларыны дрежесін анытау шін дене массасыны индексін лшейді.

Денемассасынытипі	ДМИ (кг/м²)	осымша ауруларды ауіп дрежесі
Дене массасыны дефициті	<18,5	Тмен(басаауруларауіптілігіартан)
алыпты дене массасы	18,5—24,9	алыпты
Артыденемассасы	25,0—29,9	Артан
Семіздік I дрежесі	30,0—34,9	Жоары
Семіздік II дрежесі	35,0—39,9	тежоары
Семіздік IIIдрежесі		Шектентысжоары

 

осымша критерийлер:

АГ (А>140/90 мм с. б.)

ТAГ (триацилглицерин) дегейіні артуы>1,7 ммоль/л

ЖТЛП ХС млшеріні тмендеуі <1,03 ммоль/л ерлерде; <1,29 ммоль/л у йелдерде

ТТЛП ХС млшеріні артуы >3,0 ммоль/л

Ашарына гипергликемия (ашарына ан плазмасындаы глюкоза> 6,1 ммоль/л)

Глюкозаа толеранттылыты бзылуы — глюкозаа толеранттылы сынамасынан со 2 сааттан кейінгі ан плазмасындаы глюкоза г >7,8 и <11,1 ммоль/л аралыында.

Бір негізгі жне екі осымша критерий МС диагнозын растайды.

 

ЕМДЕУ ТАКТИКАСЫ

Емдеу тактикасы - дрігермен аныталады.

Семіздік себебі эндокриндік жне неврологиялы патологиялар болса – негізгі ауруды емдеу. Семіздікті емдеу шін препараттар (орлистат, сибутрамин, рибонамант жне басалар) немесе семіздікті хирургиялы емі дрігермен таайындалады.

Семіздікті барлы фомасында сынылады:

1. мір салтын згерту:

- белсенді режим;

- рационны калориялылыын тмендету: майлы, ттті, картоп таамадырн шектеу, жеміс-жидектерді кбейту;

- таматану блікті болуы ажет: жиі, аздаан порциялармен (кніне 5-6 рет);

- зін зі баылау – емделушіні абылданан таам рамын баалауа, дене салмаыны динамикасын баалауа йрету (айына 1 рет лшеу).

2. Емделушіні оыту:

- емделушіде дене салмаын тмендетуге мотивацияны алыптастыру;

- мір салтын уаытша емес, траты трде згерту;

- емделушіні дрыс таматануа йрету.

Негізгі дрі дрмектер тізімі: Семіздікпен байланысты ауруларды осылуы пайда болса (ЖИА, артериалды гипертензия, антты диабет, миокард инфаркты, инсульт жне т.б.) – тиісті хаттама бойынша жрдем.

осымша дрі дрмектер тізімі: Семіздікпен байланысты ауруларды осылуы пайда болса (ЖИА, артериалды гипертензия, антты диабет, миокард инфаркты, инсульт жне т.б.) – тиісті хаттама бойынша жрдем.

Алдын алу шаралары:

1. Салауатты мір салтын стану;

2 Спортпен шылдану;

3. Ккніс пен жемістерді кбірек жеу;

4. Арты салма осаныызды байаан сттен бастап, спорт жне ауіпсіз диетаны кмегімен арытауа тырысу керек. Егер сері болмаса, дрігерге аралаыз.

 

 

Аритмияларды трлері . Негізгі себептері. Экстрасистолияны анытамасы . Классификациясы. Клиникалы кріністері . Жрекшелік экстрасистолияны диагностикасы жне емі. Болжамы. Диспансеризациясы.

Жрек аритмиялары – жректі электр импульсіні жиілігіні, жйелілігіні жне пайда болу кзіні патологиялы згерістерімен сипатталатын кй. алыпты жрек ыраы жйелігімен сипатталады жне жректі жиырылу жылдамдыы 1 мин.та 60 пен 90 арасында болады. Сонымен атар, жректі озу кзі синус тйіні болып табылады. ЭКГ-даы Р тісшесі мен QRS комплексіні арасындаы реттілік згермеген, PQ аралыыны затыы 0,12 с пен 0,20 с арасында болады жне RR аралытарыны арасындаы алшаты оны орташа затыынан ± 10% арты згермейді. Бл крсеткіштерден кез-келген ауыту жрек аритмияларына жатады.

Этиологиясы жне патогенезі. Кез-келлген жрек ауруы жрек аритмиясыны себебі бола алады. Жрек ыраы бзылуыны алуан трлі себептерін 3 топа блуге болады: 1. Миокардта рылымды жне метаболизмдік згерістер мен жрек ызметіні реттелуін бзатын іштен туа болан жне жре пайда болан аурулар. 2. Экстракардиальды патологиялы процестерде (нейрогендік, гуморальды, эндокриндік реттеуді згеруі, электролит алмасуыны, ышыл – негіз кйіні згеруі) жрек – тамыр жйесіні реттелуіні бзылуы: неврозда, психопатияда, вегетативтік дисфункция синдромында болатын психогендік серлер; ОНЖ мен вегетативтік нерв жйесі заымдананда болатын нейрогендік серлер; асазан – ішек жолы заымдананда (т тасы ауруы, диафрагма жарыы т.б.) байалатын рефлекторлы факторлар; эндокриндік жне зат алмасу ауруларында болатын серлер; интоксикацияларда жне т.б. болатын серлер. 3. Жрек ызметіні реттелуін бзатын физикалы жне химиялы серлер: кофеинге, никотинге, алкогольге т.б. асыра сезімталды; дрілерді аритмогендік серлері; гипоксия; гипо жне гипертермия; механикалы серлер (жараат, вибрация); иондаушы радиация, те жоары жиіліктегі электр алаы т.б.

Жрекаритмияларыныклассификациясы : І. Импульс тзілудібзылуыА. СА – тйініавтоматизмінібзылуы (номотоптыаритмиялар):1. Синустік тахикардия 2. Синустік брадикардия. 3. Синустік аритмия 4. Синус тйінілсіздігі синдромы Б. Эктопиялыорталытаравтоматизмінібасымболуынантуындайтынэктопиялы (гетеротопты) ритмдер: 1. Баяу (орнынбасушы) сырып кету комплекстері мен ыратары: а) жрекшелік б) АВ – рамынан в) арыншалы 2. Тездетілгенэктопиялыритмдер (пароксизмальдыеместахикардиялар): а) жрекшелік.б) АВ – рамынан.в) арыншалы 3. Суправентрикулярлы ритм жетекшісінікшпелілігі

В. озутолыныныайтаенумеханизмібасымболаннантуындайтынэктопиялы (гетеротопиялы) ритмдер:1. Экстрасистолия:а) жрекшелік ; б) АВ – рамынан ; в) арыншалы 2. Пароксизмальды тахикардия: а) жрекшелік; б) АВ – рамынан в) арыншалы 3. Жрекшелердірілі 4. Жрекшелержыбыры (фибрилляциясы) 5. арыншалардыдірілі мен жыбыры (фибрилляциясы)

ІІ ткізгіштіктібзылуы 1. Синоатриальды блокада 2. Жрекшеішілік (жрекшеаралы) блокада 3. Атрио-вентрикулярлы блокада а) І дрежес б) ІІ дрежесі в) ІІІ дрежесі (толы АВ-блокада) 4. арыншаішілікблокадалар (Гис будасытарматарыныблокадасы): а) біртармаблокадасы ( монофасцикулярлы блокада) Б) екітармаблокадасы ( бифасцикулярлы блокада) в) штармаблокадасы ( трифасцикулярлы блокада) 5. арыншаларасистолиясы 6. арыншалардымезгіліненбрынозу синдромы: а) Вольф – Паркинсон – Уайт (WPW) синдромы б) P-Q (R) аралыыысаран синдром ІІІ Ритмнірамабзылыстары 1. Парасистолия 2. Шыаржерблокадасы бар эктопиялыритмдер 3. Атриовентрикулярлыдиссоциациялар

Экстрасистолия (ЭС) – жректінемесеоныбліктерінімезгіліненбрынозуыжнежиырылуы. Этиологиясы. Себептерінеарайэкстрасистолияныфункциональды, органикалыжнетоксикалытрлерінбледі. Функциональдыэкстрасистолияларгиперадренергиялыжневагустыболыпблінеді. Гиперадренергиялы экстрасистолия неврозда, эмоциональдыстрес-терде, кейбірсерлерге (кофеин, никотин) стемесезімталдыболандатуындайды. Вагустынемесенейрорефлекторлы ЭС парасимпатикалы нерв жйесітонусынырефлекторлыктерілгеніндепайдаболады. Органикалы ЭС миокардтаытереморфологиялызгерістернтижесінде (ЖИА, АГ, жрекааулары, миокардиттер, кардиомиопатиялар, анайналысыжетіспеушілігіт.б.) туындайды. Улану тектіэСызбакйлерде, дигиталиспенулананда, маскнемдікте, антиаритмиялыпрепараттарсеріненпайдаболады.

Классификациясы 1. Эктопиялыошаорнынаарай: арыншастілікжнеарыншалы ЭС. 2. Экстрасистолия ошатарынысанынаарай: монотоптыжнеполитопты ЭС. 3. Экстрасистолиянытрінеарай: моноформдыжнеполиформды ЭС. 4. Тыыздыынаарай: бірен-саран, жптасан, топтасан ЭС жне тахикардия парок- сизмдері. 5. Кезеділігінеарай: спорадиялыжнежйелі ЭС. 6. Диастоладапайда болу мерзімінеарай: ерте, орташа2, кеш ЭС. 7. Жиілігінеарай: сирек, орташажиілікті, жиі ЭС.

Клиникасы. Кбіненауасадамкеудеішіндеаттысоынысезеді, шалыссоу, жректрыпалансиятысезімдерболады, бас айналуы, кеуденіауыруы, ентігубайалады. Пульстітексергендемезгіліненбрынпайдаболатынсолылдарнемесекезектіпульстітсіпалуы, сирегірек – пульс тапшылыы (дефицит) аныталады. Аускультациядакезектентыслсізтондарестіледі, оданбелгілібірзілістенкейін, экстрасистоладанкейінгібіріншіарыншалыкомплекскесйкескелетін, жректікшейгентондарыестіледі. Функциональдыэкстрасистолаларатнбелгілер: крініптранорганикалыпатологияныболмауы, неврозды симптоматика белгілерініболуы, ЭС-ныжйкетозуыменбайланысыныболуы, вегетативтік нерв жйесідисфункциясыбелгілерініболуы, функциональдыэкстрасистолалардыкштскенкездежойылыпкетуі. Органикалыэкстрасистолиялардаорганикалыауруларды (ЖИА, ГА, жрекаауларыт.б.) белгілеріболады.

Жрекшелік экстрасистолия – жрекшедекезектентыспайдаболанимпульстісеріненжректімезгіліненбрынозуы. Жрекшелік экстрасистолияны ЭКГ-лы белгілері: 1. Р тісшесіні жне одан кейінгі QRST комплексіні мезгілінен брын кезектен тыс пайда болуы. 2. Экстрасистоладаы Р тісшесіні полярлыыны згеруі немесе деформациясы. 3. Синус тйінінен шыан QRST комплексіне сас згермеген арыншалы экстрасистолалы комплексті болуы. 4. Толы емес компенсаторлы зілісті болуы. Пайда болан орнына байланысты экстрасистолия р трлі болады. Жоары бліктен шыан экстрасистолиядаы Р тісшесі алыпты кйден онша згеше болмайды. Ортаы бліктен шыан экстрасистолиядаы Р тісшесі деформацияланан, тменгі бліктен шыан экстрасистолияда Р тісшесі теріс мнді болады. Сол жа жрекшеден шыан экстрасистолияда I, avL, V_5-6 тіркемелерінде теріс мнді Р тісшесі болады. О жа жрекшені тменгі жне ортаы блігінен шыан экстрасистолияда II, III, avF тіркемелерінде теріс мнді Р тісшесі болады, біра І стандартты тіркемеде – о мнді Р тісшесі болады.

Бгеттелген жрекше ЭС – бл жрекшеден шыатын, ЭКГ-да тек Р тісшесі болатын жне одан кейінгі экстрасистолалы арыншалы QRST комплексі болмайтын электросистолия.

Тек АВ–рамаданшыатын экстрасистола – АВ – рамасындаорналасанавтоматизмнігетеротоптыошаынаншыатынмезгіліненбрынозудынтижесіндепайдаболатынкезектентысарыншалыкомплекстер. АВ – рамасындапайдаболанэктопиялы импульс екібаыттатарайды: жоарыдантменарыншалардыткізгішжйесібойыменжнетменненжоары (ретроградты) жрекшелербойымен.

ЭКГ-лыбелгілері: 1. ЭКГ-да кезектентысзгермегенарыншалы QRS комплексініпайдаболуы. Ол синус тйініненшыатынбаса QRS комплексінесасболады (абберацияболмаанжадайда). 2. Экстрасистолалы QRS комплексіненкейін ІІ, ІІІ, avFтіркемелеріндетерісмндіРтісшесініболуынемесе Р тісшесініболмауы (Р мен QRS бір-біріменосылыпкетуі). 3. Толыемескомпенсаторлызілістіболуы.

Егерэкстрасистолалы импульс жрекшеденбрынарыншаажететінболса, терісмнді Р тісшесіэкстрасистолалы QRST комплексіненкейінорналасады. Егер импульс жрекше-лер мен арыншаларабірмезгілдежететінболса, онда Р тісшесі QRS комплексіменосылыпкетіп, ЭКГ-да крінбейтінболады.

Емі. Дрінітаайындаанда, оныандайэктопиялыошатаншыатынэкстрасистолияасерететінінескереді. Тек арыншастілік ЭС немесеарыншастілік ЭС-абасымсерлідрілергежататын-дар: верапамил 40-80 мг-нантулігіне 3-4 рет; кардил 60 мг-нантулігіне 3-4 рет; прокорум 50-100 мг-нантулігіне 2-3 рет; корданум 50-100 мг-нантулігіне 3 ретберіледі; спесикор 50-100 мг-нантулігіне 1-2 ретберіледіарыншастілікэкстрасистолиядатмендегідейсатылы ем олданылады: І сатынемесетадамалыдрілер – кальций антагонистері: верапамил, кардил, прокорум. ІІ сатынемесежаын резерв дрілері – бета адреноблокаторлар: корданум, спесикор, коргард , тенормин, вспектраль (ацебуталол), тобанум (хлоранолол). ІІІ сатынемесеалыс резерв дрілерітмендегідейреттілікпентаайындалады: а) тиімділігіавтоматизмнігетеротоптыошаыныорнынатуелді бета – адре-ноблокаторлар: анаприлин, тразикор (окспренолол), вискен (пиндалол), бета – пресин (пентобуталол); б) боннекор (тирацизин); в) депо – хинидиндрілері – кинилентин (кинидин – дурулес, киникард, хинипэк). IV саты – антиаритмиялыдрілердірамаемі.

Болжамы:экстрасистолиядамірболжамыкпжадайдаолайлы. Ебеккеабілеттілікдеттесаталады, егер тек ауру миокардтыауырзаымыменбайланыстыболмаса. Кейдестамаларкенетбірнешеайанемесежылатотайды, егерсебепалса рецидив береді. Профилактикасы:стресстікжадайларданаулаболу;витаминжне калий микроэлементінколдану; магнийге бай диетаныстану; осалыаурулардыемдеу.Диспансеризациясы: жылына 2 рет. 1 рет консультация баылауы. ЖПД ден кейін 10 кннен кейін келу.

 

24.Жедел гломерулонефрит.Анытамасыы.Этиопатогенезі.Классификациясы.Клиникалы кріністері.Клиникалы хаттамаа сйкес жедел гломерулонефриттід диагностикасы жне емі.Диспансеризациясы.Дрігерлік ебек сараптамасы.Болжамы.Алдын-алу.

Жедел гломерулонефрит (ЖГН) – бйректерді тым уалайтын екі жаты иммунды абынуы; абыну процесі алдымен жне басым трде бйрек шуматарын, кейін зекшелер мен интерстициальды тінді жне бйрек тамырларын амтиды.

Этиологиясы жне патогенезі. Себебіне арай инфекциялы, инфекциялы емес, жйелі ауруларда кездесетін жне туа болатын гломерулонефриттерді трлерін бледі. Гломерулонефриттерді е жиі себебі деп А тобына (49 жне 12 штаммалары) жататын b-гемолитикалы стрептококті есептейді. ЖГН себебі стрептококтік инфекциямен байланысты аурулардан кейін (баспа, созылмалы тонзиллит, фурункулез, скарлатина, отит, синуситтер, тілме т.б.) жиі дамиды (74-78% жадайда). Гломерулонефрит баса инфекциялы процестермен бірге дамиды. Гломерулонефриттер экзо- жне эндогендік антигендер (сарысу, вакциналар, химиялы заттара стеме сезімталды немесе оларды ктере алмау, дрілер, жндіктер улары, сімдік тозадары, алкоголь. ЖЖ адамны з клеткаларыны ядролары, ісіктерді тіндері) серінен де туындайды. Гломерулонефриттер жйелі ауруларда да байалады. ГН іштен туа болан (тым уалайтын) синдромдар трінде кездеседі: Альпорт, Фабри синдромдары жне т.б.Патогенезіне арай гломерулонефритті аз иммунды вариантын ажыратады (тйінді периартерииттегі, Вегенер гранулематозындаы гломерулонефрит). Ауруды бл вариантында антиденелер нейтрофильдерді цитоплазмасына, протеиназаа жне нейтрофильдерді миелопероксидазасына арсы тзіліп, аырында эндотелийді, оны ішінде бйрек тамырларын заымдайды. Антиденелік гломерулонефритте (Гудпасчер синдромы) антиденелер шума капиллярларыны базальды мембранасына арсы, жиі зекшелерді базальды мембранасына арсы жне альвеолярлы-базальды мембранасына арсы тзіліп, осы базальды мембраналарды заымдайды. Гломерулонефрит патогенезінде микроциркуляцияны, анны реологиялы асиеттеріні бзылулары мен гиперкоагуляцияны бой крсетуі маызды роль атарады.

Классификациясы. Жедел гломерулонефритті жалпылай абылданан классификациясы жо. Кнделікті жмыста тмендегідей классификацияны олданады: Этиологиясына арай:а) стрептококктен кейінгі ЖГН б) инфекциядан кейінгі ЖГН:Клиникалы дамуына арай: а) жеке ЖГН (жедел нефриттік синдром, немесе баса инфекциядан кейін 1-4 апта ткен со пайда болан); б) зара дамыан ЖГН (ісіну мен АГ 1 айдан за, ал несептегі згерістер – 3 айдан за саталан).Морфологиясына арай: ЖГН-ке жедел жайылмалы пролиферативті гломерулонефрит сйкес келеді.

Клиникасы. Жедел гломерулонефритті клиникалы крінісі оны классикалы трінде айын крінеді жне оны белгілері несепте болатын згерістерге, несепті жедел тотауына (3-5% жадайда анурия байалады) туелді бой крсетеді. Несеп блуді жедел тотауы олигурияны, ісінуді, артериялы гипертензияны жне ентігуді тудырады. Ісіну – жедел гломерулонефритті е басты жне е жиі белгісі (науас адамдарды 70-90% байалады). Ісіну бйректік жне бйректік емес патогенетикалы факторларды серінен пайда болады Нефриттік ісінулерге тез пайда болу (кейде бірнеше саат, тулік) жне жайыла тарау (бетте, дене тласында, ая-олда) тн. Кбіне олар беттен басталады. Кейде ісіну сйытыы сірі уыстара жиналады. Нефроз синдромында болатын ісінуден айырмашылыы «жедел нефриттік» ісінулердегі натрий мен суды жиналуына оса гиперволемия жне брадикардия байалады. Жедел нефриттік ісінулер мен тері жамылысыны уыл тартуы науас адама ауруа тн пішін береді. Кейде «жасырын» ісінулер, яни кзге крінбейтін, пальпация тсілімен анытауа келмейтін ісінулер болады.. ЖГН-те артериялы гипертензия 70-87% жадайда кездеседі. Гипертензиялы синдром патогенезі тмендегідей: натрий хлориды мен суды блінуіні тез баяулауы гиперволемия, гипергидратация жне жректі айдалма ан клемін кбейтеді. Айдалма ан клеміні кбеюі А ктерілуін тудырады. Олигурия (туліктік несеп 400-500 мл) ауруды алашы кндері науас адамны кпшілігінде болады, анурия (туліктік несеп 100-200 мл) сирек кездеседі, 1-3 тулік саталады, кейін полиуриямен алмасады. Несепте болатын згерістерге протеинурия, гематурия, цилиндрурия жне лейкоцитурия жатады. Протеинурия барлы дерлік ауру адамда кездеседі жне оны млшері 1 г/л-ден 16-30 г/л дейінгі аралыта тербеліс береді. Протеинурияны е лкен млшері ауруды басында байалады, кейін ол біртіндеп азайып, 2-4 аптадан кейін, кейде 1-2 айдан кейін жойылып кетеді.Гематурия немесе эритроцитурия кбіне микрогематурия трінде кездеседі (кру алаындаы эритроцит саны 5-15-тен 50-100-ге дейін).Жедел гломерулонефритте несепте гиалинді, тйіршікті жне эритроциттік цилиндрлер болады. Жедел нефритте болатын лейкоцитурия шамалы болып келеді, ол несеп жолдарыны инфекциялы ауруларымен байланысты болмайды. Несепті салыстырмалы тыыздыы олигурияда алыпты кйде немесе аздап кбейген, полиурияда болмашы азайан.анны жалпы анализінде аздап лейкоцитоз, ЭТЖ- 20-50 мм/са. дейін жылдамдааны, диспротеинемия (a₁-a₂-глобулиндер, сирек g-глобулиндер кбейген) аныталады.

Диагностикалы шаралар тізімі1.ЖЗА 2.Несептегі креатинин 3.ЖА 4. Креатинин 5. Несепнр 6. ан электролиттері 7. Жалпы ауыз 8. Трансаминазалар 9. Тимол сынамасы 10. андаы билирубин
11. Бйрек УДЗ 12. Бактериологиялы егуге жне/немесе антистрептолизин-О-а аранан жаынды алу
Диагностикалы критерийлер:Шаымдары жне анамнез:Алашы дамыан жедел нефритикалы синдром: жіті несепті тсіні згеруінен («ет жуан шайынды»), ісінулерді пайда болуы жне А ктерілуі (штік симптомы). Симптомдар стрептококты (фарингит) немесе баса инфекциядан кейін 1-4 аптадан со пайда болады. Инфекция ошаы, жалпы ауруды жіті кріністері орын алады. Лосу, су, бас ауыру (гипертониялы энцефалопатия, ми ісінуі). Олигурия, анурия, ішті ауыруы, бел аймаында ауырсыну. ызба (иммунокешенді абынуды, ошаты немесе жіті инфекцияны белсенділігі). Соларыншалы жрек жеткіліксіздігі (жиі гиперволемиялы) - ортопноэ, тахипноэ, тахикардия.
Физикальды зерттеулер:Перифериялы ісінулер (бетте, аята, денесінде), жрек шекараларыны кееюі, АГ, олигоанурия.

Зертханалы зерттеулер:Несепті тсі кофе, шай немесе «ет жуан шайынды» тстес (гематурия); эритроцитурия кезінде кзге крінерлік згерістер болмауы да ммкін (зертханалы зерттеу кезінде аныталатын микрогематурия); аздаан протеинурия тн 1-3г/тулігіне жне 3г/тулігінде жоары. Несеп тнбасын зерттегенде - згерген эритроциттер, эритроцитарлы цилиндрлер аныталады. Аздаан иммунопатологиялы процесстер крінісі: ЭТЖ-ны 20-30 мм/саат дейін жоарылауы, антистрептококкты АТ титріні жоарылауы (антистрептолизин-О, антистрептокиназа, антигиалуронидаза), С3 компонентінен жне жалпы криоглобулин азаюынан гипокомплементемия. СКФ тмендеуі, креатининні андаы шоырлануыны жоарылауы (азотемия). абынуды бейспецификалы крсеткіштері: СРА шоырлануыны, фибриноген жоарылап, жалпы ауызды, альбуминні тмендеуі; жеіл анемия болуы ммкін (гидремия серінен).
Белсенді нефритикала синдромнан кейін 6-8 апта ішінде анда С3 комплемент дегейі тмен болан жадайда, онда мндай крініс МПГН-ге сйкес болуы ммкін, нефробиоптатты патоморфологиялы зерттеуімен бйрек биопсиясын жргізуге крсеткіш болып табылады, бл нозологиялы диагноз оюа ммкіндік береді. Оны тек ата крсеткіштер бойынша ана жргізеді: созылмалы гломерулонефритпен салыстырмалы диагностика, соны ішінде днекер тінні жйелі ауруларында да, тез дамушы гломерулонефритпен, сонымен атар, мыналармен бірге жретін ауруды атипиялы аымында:· бір аптадан аса о динамикасыз· С3 комплементіні дегейі тмен болса· бйрек функциясыны тотаусыз тмендеуі (ЖПГН) Аспапты зерттеулер:Бйрек УДЗ: шеттері жылтыр, клемі згермеген немесе лкейген (ЖБЖ кезінде), эхогенділігі тмендегенЭКГ - АГ кезінде сол арынша жктемесі жне ыра бзылысы ммкін.
Бйрек биопсиясы крсеткіш бойынша. Биопсия нтижесі бойынша пациенттерді клиникалы жне лабораториялы кріністеріне байланысты саралау. Нефритикалы\нефротикалы синдром аныталан кезде люпус-нефрит болу ммкіндігі жоары екенін есте сатаан дрыс.
ЕМДЕУ ТАКТИКАСЫ.Дрі-дрмексіз емдеу [2,3,4,5,6]:
Бірінші тулікте тсектік тртіп, содан кейін палаталы, жалпы. Диета №7 (7а,7б): ас тзын (е басты натрийді) жне сйытыты (ішілген сйытыты алдыы кнні диурезі +300 мл бойынша есептеледі) жеткілікті колоражда жне рамындаы друментерде. Ісінулер болып, олар кбейе бастаанда, таамдаы ас тзы тулігіне 0,2-0,3г дейін, туліктік мзірге ауыз 0,5-0,8г/кг салмаына дейін шектеледі, соны ішінде жануар тектестер шектеледі.
Дрі-дрмекпен емдеу[2,3,4,5,6,7]:
1. Бйректегі микроциркуляцияны жасарту масатында антиагреганттар - дипиридамол 75мг/ту, табл.; пентоксифииллин 100мг/ту, ампула олданылады;
2. Антигипертензивті жне нефропротективті масатта ангиотензин айналдырушы фермент ингибиторлары - фозиноприл 20мг/ту, эналаприл - 20мг/ту, рамиприл 10мг/ту, кальций каналдарын тежеуші - амлодипин 10мг/ту, нифедипин 40мг/ту, табл. Бета-адренорецептор тежегіштері - бисопролол 10мг/ту, альфа жне бета адренорецептор тежегіштері - карведилол 25мг/ту, табл; ангиотензин II рецепторларыны антагонистері (лозартан 100мг/ту; телмисартан 80мг/ту, табл. жне т.б.) олданылады.
3. Ісінулер мен гипергидратациямен жне осылара атысты асынулармен кресу шін диуретиктер - ілмекті (фуросемид 2-3мг/кг/ту, амп); гидрохлортиазид (50-100 мг/ту) таб, сері болмаан жадайда – ультрасзу таайындалады.
4. Антибактериальді емді инфекция ошаы немесе жедел инфекциялы ауру болан кезде ошаты жою шін жне оздырыш эрадикациясы шін олданылады. Стрептококты ЖГН кезінде (аадан сртінді, стрептокока арсы антиденелер титріні жоарылауы)- бензилпенициллин 0,5-1,0 млн ХБ, тулігіне 6 рет 10 кн немесе цефалексин 50мг/кг/ту 2 абылдауа 10 кн) олданылады.
5. Синусит, пневмония кезінде тадау препараттары (маыздысынан бастап крсетілген) - амоксициллин+клавулон ышылы 500-750 мг ішке, тулігіне 2 рет 5-7 кн, цефаклор 40 мг/кг/ту 2 абылдауа 7 кн.
6. ß-лактамды антибиотиктерге аллергия кезінде антибиотиктерді макролидтер тобынан ДЗ таайындалады: азитромицин 250-500 мг тулігіне 1 рет 4 кн, спиромицин 150 мг тулігіне 2 рет 7 кн.
7. Айын азотемия жне гипокалиемия кезінде гемодиализ жргізіледі.
Емні баса трлері: жо.

ПРОФИЛАКТИКА.Жедел гломерулонефритті бірінші ретті профилактикасына денсаулыты шынытыру мен ныайту, стрептококк инфекциясымен жанасуды болдырмау жне стрептококк себепті ауруларды тиісті емін жасау жатады. Екінші ретті алдын алу шараларына ЖГН- айталауын болдырмау жне оны созылмалы гломерулонефритке ауысуыны алдын алу жатады.

Диспансерлеу. ЖГН-нен ауыран адамдар стационарлы емнен кейін 2 жыл бойы диспансерлік есепте болулары керек (учаскелік терапевт, немесе отбасы дрігері баылайды). Алашы 6 айда науасты ай сайын 1 рет арайды, алан 1 1/2 жыл уаытта 3 айда 1 рет арайды.

 

25.ан айналым жетіспеушілігі. Созылмалы жрек жетіспеушілігі. Этиопатогензі. Классификациясы. Амбулаторлы жадайда диагностикасы, жргізу тактикасы. Стационара, кндізгі стационара жатызу крсетілімі. Динамикалы баылау. Дрігерлік ебек сараптамасы. Алдын алу.

Жрек лсіздігі – жректі ызметі тіндерді метаболизмге ажет ан клемімен амтамасыз ете алмайтын кй немесе бл ажеттілікке жрек уыстарын анмен толтыру ысымын ктеру арылы ол жеткізілетін патологиялы кй.

Созылмалы жрек жетіспеушілігі-антамыр жйесіні азалар мен тіндерді тиісті ан жне оттегі млшерімен амтамасыз ете алмауынан пайда болатын синдром.

Диастолалы жрек лсіздігі деп сол жа арыншаны гипертрофия, фиброз немесе инфильтрация нтижесінде босасуыны жне анмен толуыны бзылып, ондаы соы диас-толалы ан ысымы ктеріліп, жрек лсіздігі белгілеріні пайда болуын айтады.

Сол жа арыншаны серпінділігі (икемділігі) азайып, оны анмен толуы нашарлаанда соы диастолалы ысым ктеріліп, ол айдайтын ан клемі азаяды. Мны нтижесінде сол жа жрекшедегі жне кіші ан айналымы шеберіндегі ысым ктеріледі. Кейіноарыншалыжреклсіздігідамуыммкін.

Созылмалысистолалыжреклсіздігі (ССЖ) – кштскенде (кейінтынышкйде) болатынентігумен, тез шаршаумен, шеткіісінулерменжнежрекызметінітынышкйдебзылуыбелгілерімен (мыс.аускультациялыбелгілер, Эхо-КГ мліметтері) сипатталатын клиникалы синдром.

Этиологиясыжнепатогенезі:

А. Айдалмаанклемі аз ССЖ:

І. Миокардты заымдануы:

- ЖИА (инфарктанкейінгі кардиосклероз, созылмалы миокард ишемиясы);

- Кардиомиопатиялар

- Миокардиттер

- Улысерлер (алкаголь, доксорубицин)

- Инфильтрациялытзілістер (саркаидоз, амилоидоз)

- Эндокриндікаурулар

- оректенубзылыстары (В₁-витаминіні жетіспеушілігі)

ІІ. Миокардашамадантыскштсу:

- Артериялы гипертензия

- Жректіревматизмдікааулары

- Іштентуаболатынжрек ааулары

ІІІ. Аритмиялар:

- арыншастілікжнеарыншалытахикардиялар

- Жрекшелерфибрилляциясы

Б. Айдалмаанкбейген ССЖ:

- Анемиялар

- Сепсис

- Артериовенозды фистула

ауіптіфакторлар: - Науасадамныдріден бас тартуы;

- Терісмндіинотроптысері бар дрілерді беру;

- Миокардтыметаболизмдікажеттілігінкшейтетінкйлер: тиреотоксикоз, жктілік жне басалары;

- Денемассасыныартыболуы;

Классификациясы:азіргікездедрігердікпшілігіекіклассификацияныолданады:

1) 1935 ж. Н.Д.Стражеско мен В.Х.Василенкосынанжне ХІІ Бкілодатытерапевтерсъезіабылдаан классификация;

2) Нью – ЙоркЖрекБірлестігісынанжреклсіздігініклассификациясы (NYHA, 1964).

Н.Д.СтражескожнеВ.Х.Василенкоклассификациясы (1935).

-І сатысы – бастапы, бркеме саты, кш тскен кезінде ентігу, тахикардия, тез шаршаышты белгілеріні пайда болуымен сипатталады; бл белгілер кш тсу тотааннан кейін сау адамдармен салыстыранда анарлым баяу жойылады.

-ІІ сатысы – дене ызметіне абілеттікті орташа тмендеуі, болмашы кш тскенде сйкес емес ентігу мен тахикардияны пайда болуымен сипатталады. ІІ саты екі кезеге блінеді:

-ІІ сатыны А кезеі – жректі сол жаыны немесе о жаыны лсіздігіні (жетіспеушілігіні) белгілері бой крсетеді (анны кіші немесе лкен ан айналымы шеберінде іркілуі).

-ІІ сатыны Б кезеі – бивентрикулярлы жетіспеушілікпен, ан іркілуіні екі шеберде де болуымен сипатталады.

-ІІІ сатысы – гемодинамиканы ауыр бзылуымен, мшелерде айтымсыз ан іркілісі згерістеріні дамуымен жне жалпы дистрофиялы згерістермен, кейде титытап ждеумен сипатталады.

Нью – ЙоркЖрекБірлестігініклассификациясы (1964)

Тртфункциональдыкластыбледі:

-І функциональды класс – жреклсіздігінібелгілеріжо. деттетсетінкшшектелмеген; солжаарыншагипертрофиясы бар; тынышкйде жне кш тскенде ЖИ алыпты кйде, кштскендесолжаарыншанысоы диастолалы ысымы мен соы диастолалы клемі кбейеді.

-ІІ функциональды класс – денеызметіаздапшектелген: тынышкйденауастыкіл-кйі анааттанарлы, біра детте тсетінкш тез шаршауды, жрексоуын, ентігунемесеауырсынудытудырады. ЖИ тынышкйдеалыптымлшерде; солжаарыншанысоы диастолалы ысымы мен соыдиастолалыклемітынышкйдежоарылаан.

-ІІІ функциональды класс – денеызметіанарлымшектелген: тынышкйдекіл-кйанааттанарлы, біра дегейі деттегіден тмен кштітсуіклиникалысимптомдарпайдаболуынтудырады. ЖИ тынышкйдеалыптыболып алуы ммкін, біракштскендеазаяды; солжаарыншаны соы диастолалы ысымы мен соыдиастолалыклемітынышкйдежнекш тскенде жоары дегейде; кпе артериясындаы ысым жне веналы ысым жоарылаан.

-IV функциональды класс – ешандайденеызметінорындауммкінемес, жреклсіздігінібелгілерітынышкйдеаныталады, шамалы кш тскенде кшейе тседі. Кахексия, ой ызметінінашарлауы, олигурия, гипотония болады; гемодинамика анарлым бзылан. ЖИ тынышкйдетмендеген, шеткітамырлыкедергі, солжаарыншаны соы диастолалы ысымы, кпе артериясыны ысымы, веналы ысым анарлым ктерілген.

-БлклассификацияныН.Д.СтражескожнеВ.Х.Василенкоклассификациясыменсалыстырандашамаменмынандайатынастыбайауаболады: І ФК – І сатыа, ІІ ФК – ІІ А сатыа, ІІІ ФК – ІІ Б сатыа, IV ФК – ІІІ сатыасйкескеледі.

Амбулаториялы жадайда диагностикалауды жргізу тактикасы:

Анамнез: ртрлі себептерге байланысты жрек заымданулары.

Шаымдары: ентікпе (лсіздіктен-тншыуа дейін), лсіздік, тез шаршаышты,

Клиникалы кріністер: кпеде са кпіршікті, тйы сырылдар, бауыр лаюы, шеткі ісінулер, тахикардия, мойындыры тамырларыны шодырайып шыуы, шоыра ыраы, кардиомегалия.

Журек дисфункциясыны объективті кріністері:систолалы(жиырылуды тмендеуі), диастолалы (толымдылы ысымыны жоарылауы) жне аралас дисфункция.

Стационара кндізгі стационара жатызу крсетілімі:

-демелі ЖЖ, амбулаторлы жадайда емдеуге жадайды жотыы;

-Жедел коронарлы жне жедел сол арыншалы жеткіліксіздігі пайда боланда(жректік демікпе, кпе ісінуі);

-ЖЖ асынуына: пневмония, ыра бзылысы, тромбоэмболия осыланда;

-Симптоматикалы гипертензия, талма жадайлар.

Дрігерлік ебек сараптамасы: ебекке жарамсызды 10 кннен 14 кунге созылады. Егер тмен білікті жмыс немесе жмыс клемін азайту болса, III дрежелі мгедектік беріледі. СЖЖ-ні II жне III ФК кезіндегі уаытша ебекке жарамсызды 3-4 аптадан 2 айа дейін беріледі.

Диспансерлеу: Жрек лсіздігімен ауыратын науас адамдар диспансерлік есепте труы керек. Науас адамдарды арап тру жиілігі СЖ сатысына байланысты болады. Науастар 3 айда 1рет аралып отырады, А, ЖСЖ, дене салмаы, ЭКГ баылауда болады.

Болжам: жаымсыз. СЖ ауыратындарды диагнозы ойыланнан кейінгі 3 жыл ішінде 50% леді. Жыл сайыны лім 19% райды. Диастолалы жрек лсіздігінде жыл сайыны лім 8% дегейінде.

СЖ ауыратындарды арасында кенеттен лім болу аупі жалпы популяциямен салыс-тыранда 5 есе жоары болады.

Профилактикасы:Бірінші ретті профилактика себеп болатын ауруларды алдын алу трінде іске асырылады. Екінші ретті профилактика жрек лсіздігіні дрежесін азайтуа баытталан шаралардан трады.

 

 

Созылмалы гепатит С. Анытамасы. Классификациясы. Клиникалыкріністері. Гепатит Сдиагностикасыжнеемі. Диспансеризациясы. Дрігерлікебексараптамасы. Болжамы. Алдын-алу.

Созылмалы гепатит (СГ) – кем дегенде 6 ай бойы жазылуа бейімділік болмайтын, гепатит С вирусымен тудырылан бауырды созылмалы жайылмалы ауруы.

КлассификациясыСозылмалы гепатит С-ні жалпы классификациясы жо. Диагноз ояр кезде вирусологиялы статусын (генотип жне вирусты жктеме), активтілігін (биохимиялы немесе гистологиялы) сонымен атар ауру сатыларын крсету керек.
Активтік дрежесіне арай:
а) активті емес б) активті (лсіз, орташа, айын)
Сатылары:
0-фиброз жо; 1 - болмашы перипортальды фиброз; 2 - порто-портальды септалар болатын орташа дрежелі фиброз; 3 - портоцентрлік септалар болатын айын фиброз; 4 - бауыр циррозы.
Вирусты гепатиттерде тмендегідей фазаларды бледі:
А – репликация фазасы; Б – интеграция фазасы