Меланома. Этиологиясы. Клиникасы. .Диагностика жне жалпы тжірибелік дрігерді тактикасы.

Меланома – алыпты жадайда теріде орналасатын жне кнні ултраклгін сулесі серінен бояыш пигмент меланин блетін мелноциттерді шектен тыс блінуінен туындайтын атерлі ісік.

«Меланома» термині гректі “melanos” ара, оыр деген маына білдіреді. те жиі пигментсіз варианттары кездеседі. Кп жадайда ісік теріде болады, ауызды кілегей абатында, йелді жыныс мшелерінде, асазан-ішек жолында, кз алмасында болуы ммкін.

Меланоманы негізгі клникалы формалары беткей таралушы, тйінді, атерлі-летиго меланома, аккралды мелнома болып табылады. Ісік згермеген теріде, пигментті невустада бірдей дамиды. Теріні ашы жне жабы аймаында, жиі йелдерде аяында жне ер адамдарда арасында орналасуы ммкін. Дрыс емес конфигурациялы, тегістеу контурлы, регрессиия жне тссіздену ошатарымен, рнек тсті, бетінде кератоз бар табаша болып табылады. Орташа бірнеше жылдан со тйінге айналады, бл горизонталды суді вертикалдыа ауысаны білдіреді. Меланома денені кез-келген жерінде дамуы ммкін, йелдер жиі тобыта, ер адамда арада дамиды. арт кісілерде бетінде кп кездеседі.

Тері меланомасын дамытуа дамытуа бейімдейтін факторалр мен ауіп топтары.Меланома даму аупі жоары топтара: а терілі, жирен шаштылар, кк, оыр, жасыл кзділер, кп уаыт кн астында болатындар, терісі кйгендер, жаын туыстары меланомамен ауырандар. Теріні пигментті невусыны жараатынан со меланоманы дамуы кездеседі. Меланома алды кездейсо немесе асаана жараатынан сода дамиды. Жарат алу байалмай созымалы туі мумкін.

Негізінен мелнома терідегі тегіс немесе тйінді аурысынусыз рылым. Тсі ртрлі: ара-кк, оыр немесе ызылт. Кейде ісік кп реді болып келеді. рнектелмеген трлері жаымдыра теді. Тйінді трлері рнектелгенде метастаз беру аупі жоары.

Меланоманы ерте анытауды тиімді дісі теріні ретті тре арап тру. алды ауысаны туралы малмат беретін зіндік «меланома ліппесі» бар, ол латынны 4 рпімен белігіленеді.

А (asymmetry) – ассиметриялыы

B (borderirregularity) – алды шеттері тегіс емес

C (color) – р блігіні тсі біртекті еместілігі

D (diameter) – алды диаметрі 6 см арты.

Сонымен атар тсін жне формасын ауыстырып тран алдар згермеген алдара 4 есежиірек меланома болып табылатын болан со 5 ші ріп осылды.

E (evolving) – алды кез-келген сырты згерістері, жиі кездесетіндері : тсі згеруі, невус аймаында тері тсіні бзылуы немесе болмауы, лакты беткей жне абыршатану, ал маында абыну ареолосыны пайда болуы, шеткері конфигурациясыны бзылуы, невус клеміні лайып жне тыыздалуы, ыщыну, алды солылдауы, сызатты, ан кетуді пайда болуы, алды жоалып кетуі.

те нды осымша апаратты жаа тзілісті 10-40 есе лкетйіп арауа ммкіндік беретін дерматоскопиялы зерттеу береді.

Меланоманы ерте анытау жне профилактика. Мелнома даму аупін тмендету. Теріні ретті тре арап тру. сіресе жазды басы мен аяында алды арау. Кмн туса дрігер аралу. Кн, ультракогін, жасанды сулелермен атынасты тмеднтеу. Саат 10 мен 15 аралыында кн астында болмау. Себебі осы уаытта кйік алу аупі жоары жне кннен орайтын жанды сері болмайды. Жаындылар кюден орайды, біра мелонома даму аупін тмендетпейді. Кннен оратайтын заттарсыз 30-40 мин астам болмау. орануды арапайым дісі денеміздегі киім, бас киімдер болып табылады.

Тері меланомасыны диагностикасы

1. Тері меланомасыны диагнозы алынан ісікті морфологиялы зерттеу дістеріні мліметтеріне сйенеді. Ісіктібетінде бдырлы болса цитологиялы діспен зерттеп, отаа дейін диагнозды натылауа кмек береді. Жергілікті лимфа тйіні УДЗ арылы пункцияланып, жерегілікті таралуы жайлы малмат береді. Егерде жргізілген зерттеулерге арамастан диагноз натыланбаса, жедел интраоперациялы гистологиямен, эксцизионды биопсия арылы натыланады. Эксцизионды биопсиямен диагноз расталса радикалды хирургиялы араласу болады. Жалпы клиникалы зерттеулермен атар меланоманы лимфогенді жне гематогенді таралуын ескерііп аспапты зерттеулер олданылады: кеуде рентгенографиясы, іш уысы УДЗ, лимфа тйіндеріне УДЗ, сйек жйесі заымданса остеосцинтиграфия немесе рентгенография, бас миы заымданса МРТ немесе КТ.

Тері меланомасыны емі: Метастаз жо жне жергілікті лимфа тйіндеріне метастаз бар меланома емі – хирургиялы. Метастатикалы трлерінде хирургиялы, химиотерапия, иммунтерапия, жалпы гипертермия.

Сра.