Металды созу арылы сынау

Созу шін лшемдері стандартты, арнайы цилиндр пішіндес немесе белгілі пішіндегі жазы лгілерді олданады. лгіні созу арылы сынау механикалы немесе гидравликалы озауы бар арнаулы зу машинасыны кмегімен жргізіледі. лгіге тсірілген кш пен оны созылу шамасын (деформациясын) автоматты трде машинаны зі здіксіз график трінде жазып отырады. Кшті созылу шамасына туелділігін крсететін графикті созылу диаграммасы деп атайды. Ординаталар осінде кшті (кгс), ал абциссалар осінде лгіні абсолюттік заруын крсетсе, диаграмманы сипатына рине лгіні лшемдері сер етеді. Осы фактордан тылу шін, диаграммада кернеуді (кгс/мм2) салыстырмалы заруа (%) туелділігін крсетеді (1.10 суретті ара).

Кернеу деп лгіні жмыс имасыны бірлік ауданына сер ететін кшті айтады. Салыстырмалы зару лгіні абсолюттік заруыны оны жмыс блігіні бастапы зындыына атынасымен аныталады.

 

 

 


а) ( ) координаталарындаы шартты диаграмма

б) Кернеулерді шартты диаграммасы жне наты кернеулер диаграммасы

1.10 сурет - Созылу диаграммасы

 

Металды созу арылы сынаанда оны механикалы асиеттеріні келесі сипаттамалары аныталады: кернеуді пропроционалды шегі, серпімділік шегі, аышты шегі, беріктік шегі, салыстырмалы заруы жне салыстырмалы жіішкеруі.

Пропорционалды шек кернеуі пц деп диаграммадаы туелділік исыына тсірілген жанаманы клбеулік брышыны тангенсі бастапы шамасынан 25 немесе 50 % -а сетіндей кернеуді мнін айтады:

 

(1.3)

мндаы Рпц - пропорционалды шекке сйкес кшті (жктемені) шартты мні.

Серпімділік шегіне сйкес кернеуде лгіні алды заруы оны зындыыны 0,05% райды жне кернеуді серпімділк шегі мына формуламен аныталады

, (1.4)

мндаы Р0,05 - серпімділік шекке сйкес кшті (жктемені) шартты мні.

Кернеуді аышты шегі деп лгіні оан тсірілген кшті траты-лыына арамастан зара беретіндей мнін айтады. лгіні алды заруы оны зындыыны 0,2% - ын райды. Аышты шегіне сйкес кернеу мына формуламен аныталады

, (1.5)

мндаы Р0,2 - серпімділік шекке сйкес кшті (жктемені) шартты мні.

Кернеуді беріктік шегі деп е лкен кшке сйкес келетін жне лгіні зілуіне кеп соатын кернеуді айтады

 

, (1.6)

мндаы Рв - беріктік шекке сйкес кшті (жктемені) шартты мні.

Салыстырмалы зару деп лгіні абсолюттік заруыны, яни зілгеннен кейінгі зындыыны сіміні , оны бастапы зындыына атынасын айтады

, (1.7)

мндаы - лгіні бастапы есептелген зындыы, - соы зындыы.

Салыстырмалы жіішкеруі деп лгіні жмыс имасыны сынау барысында абсолюттік жіішкеруіні , сол иманы бастапы ауданына атынасын айтады

, (1.8)

мндаы - деформацияа дейінгі жмыс имасыны ауданы, - жмыс имасыны деформациядан кейінгі ауданы.

Салыстырмалы зару мен жіішкеру металды пластикалылыын сипаттайды.