Баылау сратары

 

1. Серпімділік модулі дегеніміз не?

2. андай есептеулерде серпімділік модулі олданылады?

3. Е серпімділік модуліні физикалы жне геометриялы мні?

4. Тензометр дегеніміз не?

5. Деформацияны лшеу шін неге екі тензометр олданылады?

6. Серпімділік модулін анытаанда неге кернеуді мні пропорциональды шектен кем болуы керек?

7. Тензометрді базасы дегеніміз не?

8. Клдене деформация коэффициенті (Пуассон коэффициенті) нені білдіреді?

4 кесте – Кейбір материалдарды физика-механикалы сипаттамалары

Материал	Бойлы серпім ділік модулі Е	Пуассон коэффициенті	Ыысуы модулі G
МПа		МПа
Болат	(2-2,2)*105	0,24-0,30	(8-8,5)*105
Мыс	(1-1,2)*105	0,31-0,34	4*104
Алюмений	(0,7-0,75)*105	0,32-0,34	(2,7-3)*104
Шойын	(1,1-1,6)*105	0,23-0,27	4,5*104
Ааш: - талшытарына перпендикуляр баытта; - талшытар баытында	(0,05-0,1)*104 (0,9-1,2)*104	- -	- -
Резина	1-8	0,47	-

Созылу диаграммасы

 

Лабораториялы жмыс

Материалды иылуа есептеу

Жмысты масаты. р трлі материалдарды беріктік шегін ыысу деформациясы арылы анытау (болат, жез, алюминий орытпалары). Материалдарды иылуа сынауды дістерін игеру.

Негізгі ымдар. Ыысу деформациясыны аыры сатысы иылу болып табылады. Денені имасына тек ана жанама кернеу сер еткен кездегі жазы кернеулі кй таза ыысу деп аталады [4, 5, 6].

Болатты ыыса деформацияланандаы ирауы оны зілгендегі тріне араанда згеше. Ыыса деформациялананда лгіні ирау имасыны беті жылтыр жне пластикалы деформацияа шыраан клемі те аз. Себебі лгі морт сынады.

Ыысу деформациясында иылу имасында те таралан жанама кернеу сер етеді.

 

, (14)

 

мндаы: Q – жанама кш;

А₀ – иманы ауданы.

Практика жзінде блшектер ыысу деформациясына арсыласанда жаншылу жне иілу деформацияларына да атар жмыс жасайды. Біра, блшектерді беріктікке есептегенде пайда болатын тік кернеулерді, млшеріні аздыынан ескермеуге болады.

Ыыса деформациялананда басты тік кернеулерді мндері

 

₁ = ; ₂ = 0; ₃ = - .

 

Онда материалдарды беріктік шегі мен ммкіндік кернеуі:

лкен сызыты деформация теориясы бойынша

 

₁ – ₃ = _б.ш

 

немесе

 

= (1+ ) = _б.ш.

 

Осыдан беріктік шегі

 

_б.ш = = (0,6–0,8) _б.ш. (15)

Ммкіндік жанама кернеу

 

[ ] = (0,6–0,8)[ ]_с. (16)

 

Жанама кернеу теориясы бойынша

 

₁– ₃ = _б.ш немесе – (– ) = _в . (17)

 

Осыдан беріктік шегі _б.ш = .

 

Ммкіндік жанама кернеу

[ ] = . (18)

 

 

Беріктікті энергетикалы теориясы бойынша

 

= _б.ш немесе = _б.ш.

 

Осыдан беріктік шегі

 

_б.ш = 0,57 _б.ш. (19)

 

Ммкіндік жанама кернеуі

 

[ ] = 0,57 []_c, (20)

 

мндаы: []_c – созылу деформациясындаы ммкіндік кернеу.

(15), (17) жне (19) формулалар материалдарды беріктік шегін ыысу деформациясы арылы анытау жолын крсетеді.