Тілші: — зілхан аа, жарыызды отырыстарда, лде бір басосуларда ызанан кндерііз болды ма? Оны ше?

.Н:— Болды. Халима екеумізді е алаш осылан кезіміз еді. Онда Халима "Суы бла" мектебінде малім болатын. Мектепте Бірінші май мерекесіне арналан кеш болды. Малімдер, ауыл активтері, йел-еркек кп жиналды. Кейбір ер малімдер, ауыл жастары Халиманы айта-айта биге шаырады. Халима бас тартпай брімен де билеп кетеді. зіні лдім-талдым деп олы ре жетіп, жаа ана йленген жарыды бтен біреуді шаында кру иын екен. ызаныштан ішім кйіп кетті де, сырта шыа жнелдім. Тн болатын. Далада жауын йып тр екен. Есік алдындаы электр баанасына сйеніп, жауынны астында трдым да ойдым. Бір уаытта іштен жгіріп Халима шыты. араыда рі жгірді, бері жгірді. Анда-санда "зіл! зіл!" деп дауыстап ояды. "И!" дедім бір кезде даусым ре шыып. Ол жгіріп жаныма жетіп келді.

— Айналайын-ау, айда жрсі? Неып трсы жауынны астында? — деп шатай алды. шатаан кезде жааы ашуымны айда кеткенін білмей алдым.

— Ішім кйіп кетті, — деппін аузыма не сз тскенін аармай.

— Неге?

— Сені баса біреулер шатаанда!

— Жаным-ау, ол биді тртібі ой. Биге кім шаырса, соны мен ортаа шыып билеу керек. Шыпай ою кргенсіздік болады, — деді ол мені аймалап.

— Білмеймін! — деп мен басымды шайадым.

— Жрші ішке кірелік. Мен енді ешашан да ешкіммен билемеймін! Биі рсын! — деді мені олтыымнан алып.

Содан кейін ол згемен ешашан биге шыан емес.

Оны да бір рет мені ызананы бар. Ол кезде Павлодарда тратынбыз. Облысты газетті редакторы кезім. Очерктерім республикалы газеттерге сті-стіне жарияланып, очерк кітаптарым бірінен со бірі шыып жатан уаыт. зім шешен, зім ксеммін. Ел сыйлайды, халы рметтейді. Ойын-тойларынан алдырмайды. онаа жиі шаырады.

Сол кндерді бірінде басшы азаматтарды бірі онаа шаырды. йелдерімен бірсыпыра адам жиналан екен. зіл айтып, гіме соып отырды. н де айтылды, би де биленді. Билемеген Халима екеуміз ана. Мен биді шын білмеймін, ол білсе де "білмейді". Бір кезде біреу:

— Ал, "Сйіс" ойынын ойнайы, — деді.

Ол брын естімеген ойыным еді. Сйтсем, азаша орамал тастау ойынына сайды екен. Бастаушы ойын шарты бойынша маан:

— Сіз кімді жасы кресіз? —деді.

Мен жан-жаыма арасам, арсы алдымда Глшара деген келіншек отыр екен. Глдей майысан, жептуір нді йел болатын. Облысты басшы ызметтеріні біріне Алматыдан жаадан келген жігітті йелі еді. Соан кзім тсіп кетті де:

— Глшараны, — деп алдым.

— Длелдеіз.

Мен Глшараны асына барып сайрай кеп жнелдім.

— йелді брі слу. Сіз де слусыз. Слулыты стіне сізде жайдары кіл, жмса мінез бар екен. Осындай слу да сйкімді хор ызыдай йелді сізді кйеуііз кнде сйеді. Ол баытты кісі. Ал сіз маан бетіізден бір рет сйгізсеіз, мірі мытпастай сыйлы жасаан болар едііз, деп екейіп, келіншекке басымды идім. Келіншек "рахмет", "сймей-а ойыыз" немесе "олымнан сйііз" дейтін шыар деп ойладым. Сйтсем "сйііз" дегені сызылып. Мен келіншекті шатап, бетінен сйдім.

Ойын шарты орындалды. Жрт ол шапалатады.

Той тарап, біз йге келдік. йелімде н жо. Бірнеше кн осылай болды. Мен не жаздым деп ойлаймын. Себебін таба алмаймын. бден кілім кйзелді. Сйтсем, ол анада онаа баранда бейтаныс келіншекті бетінен сйгеніме кпелеп алыпты.

— Жз грамм ара ішіп еді, бас салып бтен йелді бетінен сйді. Екі жз грамм ішсе, етегіне жармасатын трі бар. Мені кзімше бтен йелді бетінен сйгеніе ішім кйді. Мені ойшы, сонша жеілтектік крсеткені жрттан ят болды. Мен жалпы ызанша йел емеспін, оны зі білесі. ызанбайтыным мен саан шексіз сенемін. Біра, мына ылыыа иналмай ала алмадым, — деді.

Осыдан кейін мен ойын-тойда "Сйіс" ойынын крсем аттонымды ала ашатын болдым. Брын зілдеп йелдерге р нрсені айта беретін едім. Оны да млде ойдым. Сегіз жыл Павлодарда боланда жасаан бір "ылмысым" жрт кзінше бір йелді бетінен сю болыпты. "Сйіс" орнынан сырт аланым сияты, мір бойы арта ойнаан кісі емеспін. Араты да аз іштім. Ойын-тойда екі рмкеден арты тамаымнан тпейді. Табиатты маан берген осындай бір шектеуіші болды. Жрт зорласа да жрмейтін еді. Осыны брі ортамызда ешандай рыс-керіс, дау-жанжал шыпауына себеп болды.