АСА РМЕТТТ ЗІЛХАН АА!

Хал жадайыыз алай?

Сіз емханада деген со, жеделхат жолдап отырмын. Алла олдап, дрігерлер кмектесіп, сауыып шыыыз. зіізге Ман Иманжанов айтандай: «Туу, бекер уре болан екенсіз» демеіз.

зіізді олтабаыз бар кітаптарды аланда тбеміз ккке жеткендей уанды. Сізге мы мрте рамет.

«Мгілік махаббат жыры» кітап сресінде, асиетті ран Крімнен кейінгі орында трады. Біз шін бл кітап баа жетпес сыйлы, рі е ымбат ескерткіш болды.

Ысты ыыласпен, оырманыыз:

Оразбек АЙМАНЛЫ.

Астана аласы.

1. 07.2007жыл.

* * *

РМЕТТІ ЗІЛХАН АА!

Сіз бен біз туыспыз деп, туысты слем жолдап, тілегіізді білдіріп олтаба жазып берген «Мгілік махаббат жыры» кітабыыза шексіз ризашылдыымды, алысымды білдіремін.

Кітапты оып шыып, аза ыздарыны бірегейі Халимадай Анаа бас иіп, тазым еттім.

Ары таза, жаны млдір, махаббата адал, туыса амор, серігіне аылшы, кеесші, емші бола білген Халиманы асыл бейнесінен лтымызды л-ыздары лгі-неге аларлытай сомдаан Сізге деніізге саулы, міріізге тынышты тілеймін! л-ыздарыызды, немере-шберені ортасында аылшы болып аман-сау жрііз.

Зор рметпен

Глжан СДУААСЫЗЫ.

филолог-стаз,зейнеткер.

Астана аласы, 2007жыл.

* * *

РМЕТТІ ЗАА!

Сізді маан берген «Мгілік махаббат жыры» деген кітабыызды екі кнде оып шытым. Оып отырып, біраз ойа шолу жасап аным да, тжырымдааным да мынадай болды:

И, Алла таала, тіршіліктегі барлы лззат та, адамгершілік те осы шыарманы ішіне сыйандыы. Жне де бл «Махаббат, ызы мол жылдар» атты кітабыызды жаласы рі тжырымдамасы екен.

Шынайы жректен шыан мір тжірибеіздегі р сз, р ойыызды андай етіп ааза тсіргенсіз?

Фни мірде сирек кездесетін ерлі-зайыпты адамдарды ара атынасында болатын махаббатты тааларлытай бірегейі екен. Мны рпаа деген трбиелік мні зор. рі азіргі осы ХХІ-ші асырдаы жастара керектігі зор.

Мен де Нрекемен (з жолдасым Нралиды айтамын) 48 жыл ол стасып, балалар трбиелеп, мірімізді жасы ткіздік дейміз ой. Біра, мына «Мгілік махаббат жыры» кітабындаыдай болды деп айтуа болмайды.

Сізді аса баытты адам екеніізде шб жо. Сіздердей екі жп сирек кездеседі ой. Лайымда Сіздердей жбайлар кп болай деп тілеймін.

Ендігі келешек мірііз ойша Халекемен бірге жргендей тіп, одан алан бала-шааызды рахатын кргейсіз. Алланы Сізге деген мейірім шуаы тгілгей деп тілей отырып, кшті денсаулы, отбасыыза аманды, береке тілеймін. Алланы халыма заадай данышпан л бергеніне уанамын.

Аман болыыз, замандас келінііз:

Ділда МААЙЫЗЫ.

Айтпашы: осы шыармаа арнап талай білікті азамат, азаматшалар тжырымдамалар жазан екен. Бріде дрыс. зім ішімнен разы болып, талдап оып шытым. Брінікі де шын ыыласпен жазан кіл жбату бола тра, бл жастара лаат ой, азаымны азаа кіл айтып, «Арты айырлы болсын!» деген бір ауыз сзінде аншама кш-дірет бар десеші!

з аа! Сізді Нршайы кеіз асыл адам, тма таланты бар, келік гені кшті, ке олтыты, жрегі жмса болан ой. Сондытан да текті тымнан Алла бізге, азаа Сізді сыйлаан ой. йде де, тзде де, майдан алаында да зіізді мірге деген штарлыыыз, мншама ізгілікті іс тындырып, рі балалара амор ке бола білуііз дірет емес пе?

кеден арты арман жо,

кеден арты оран жо

кеден арты пана жо,

кеден арты дана жо,!

— деген азаымны даналы сздерін естіп те, оып та риза боласы!».

Ділда Маайызы Тасмаамбет келіні (Иманали Тасмаамбетовты анасы).

Ескерту: Хатты аяына жазылан кні крсетілмепті. Тегі автор мытып кеткен болар. Мен бгін — 31.07.2006 жылы саат 12-де алдым. алалы кімшілікті Мдениет департаментіні ызметкері Жаслан Тжібаев келіп берді. Соан араанда хат кеше жазылып, оны «Алатау» санаторийінде жатан Ділда Маайызы кешке халін білуге баран баласы Иманалидан беріп жіберген сияты. Иманали таерте маан жеткіздіріп берідер деп кмекшілеріні біріне тапсыран болса керек. (з. Нршайыов).

Атырау аласы, МКР,

Ватутин кшесі, № 3А

Ділда Маайызына

АСА РМЕТТІ ДІЛДА БЙБІШЕ!

Сізге слем жолдаймын.

ткен айда Алматы ауруханасында кездесіп, дидарласанымыз есімде. Одан «Алатау» санаторийіне кеттііз. Сонда жатып, мені зіізге сыйлаан «Мгілік махаббат жыры» кітабымды екі кнде оып бітіргенііз туралы шаын хат жазып жібердііз. Оны маан Иманалиды кмекшілері кеп тапсырды.

Хатыызды оып, уанып алдым. Шын жректен шыан з бааызды беріпсіз: мны рпаа берер трбиесі мол, азіргі XXI асырдаы жастара те керек депсіз. Одан рі мені кем Нршайы туралы те жылы лебіз білдіріпсіз.

зім туралы матау сздерді естіп жрмін ой. Біра, бйтіп кемді баалаан ешкім болан жо еді. Кзіме жас келді. Біз ке мен шешені арта алдыран аманатымыз ой. Мы рамет Сізді оларды баалай білген аналы даналыыыза!

Сіздер «Алатауа» кеткеннен кейін мен аладаы «Версаль» деген ресторана барып, Халиманы айтыс боланына бес жыл толуына байланысты жрт жинап, еске тсіру кешін ткіздім. Алдымен, бірнеше рет ажыа барып келген кіжан деген молда бйбіше ран оыды. Одан кейін зім сйлеп, бес жыл ішінде Халима туралы не істелгенін айттым. Халимаа арнап, Трсыназы Рахимов деген композитор шыаран жаа н орындалды. Махаббат туралы тамаша ндер шыралды. Жиналан жрт те разы болып тарады. Мені масатым зім лгенше йелімні атын шірмеу ой. Осы кешті ойдаыдай ткеніне уанып, ауруханаа айтып, з палатама жайастым.

азір йде емделіп жатырмын. бден айыып кетуім шін лі де бір айдай уаыт керек сияты.

Хатыызды оыаннан кейін Сізге телефон соып, алысымды айттым ой. Сіз 6 тамызда елге айтатыныызды айтып, алысыызды Атырауа жазып жібергейсіз дедііз. Сол удемді орындап, зіізге осы хатты жолдап отырмын.

рманали бауырыма, келінге жне баса балалара менен тілектестік слем айтыыз.

Айтпашы, Сіз маан жазан хатыызды аяына «Ділда Маайызы» деп ол ойыпсыз. Мен Сізге «Ділда Оспанызына» деп автограф жазып бердім. Маан Глнр Аронова деген дрігер солай деп айтан еді. лде мен ателестім бе? Егер ателескен болсам, зііздегі кітапты автографынан «Оспанызы» дегенді шіріп, «Маайызы» деп тзетіп оярсыз.

Ал, аман-сау болыыз.

Айтпашы анада, аурухана балконында алия тсірген суретті лі шыартаным жо. Кейін жіберермін. алия слем. Туірленіп айтты ма?

рметпен ааыз

зілхан НРШАЙЫОВ.

Алматы аласы,

050022 рманазы кшесі, 90, птер 28

P. S: Жоарыда Сізді маан жазан хатыызды кшірмесін, керек болар деп зіізге жіберіп отырмын. Хатыызды тп нсасы менде сатаулы.

* * *

МАХАББАТ ПОЭМАСЫ

Махаббат адам мірінде ркімні басынан тетін, мытылмас серлі кіл кйі. Тарихтан белгілі Лйлі Мжнн, Фархад — Шырын, озы Крпеш — Баян Слу, ыз Жібек — Тлеген, аламан — Мамыр т.т осыны айаы. Адамзат тіршілігінде махаббатсыз сіп-ну ммкін емес. Осылай боланда, адірлі оырман, мені сіздер мен пікір бліскелі отыраным белгілі оам айраткері, майдангер, азастанны халы жазушысы зілхан Нршайыовты соы туындысы, жрек-жарды, лкен клемді «Мгілік махаббат жыры» — поэмасы.

з — аа брында, тіпті студент уаытыны зінде де махаббат таырыбын тере жырлаан жазушы. Ол кісіні «Махаббат, ызы мол жылдар» деген романы кпшілікті олдан-ола тигізбей оитын шыармасы болатын. Ал, кейінгі, бл аяулы жары Халима туралы. Сондытан бл шыарма тлім-таылымы мол жне азіргі жастара лгі болар сиетті туынды.

Махаббатты з-аа ш трге жатызады:

1) Бала махаббат;

2) Шала махаббат;

3) Мгілік махаббат.

Олай болса бл шыарма наыз «Мгілік махаббат жыры». Туынды негізінен екі блімнен жне осымша блімнен трады.

Бірінші блімдегі — жиырма сз деген лкен тарау жеке-жеке сарапталып, біріншіден — жиырмасыншы сзге дейін Халима жегей" мен з-ааны ол стасып ткен мір ткелдері туралы жан-жаты айтылан. з-аа осы тарауды 58-ші бетінде «Мен Халимаа 9 жыл ашы болдым. Одан кейін екеуміз осылып, 54 жыл тату-ттті, лззатты мір срдік. Жбымыз жазылан жо» дейді. Міне, андай лгілі мір? Осындай ерекше естелікті тууы да осы мгілік Махаббатты діреті шыар?

Осы блімде «Мінжат», «Схбат», «Сраа жауап», «Аппа ардай а махаббат болсын», «Баян Слуа арналан монолог немесе сйленбеген сз», «скери жинаа арналан анытама», «Соы хаттар» деген кп маыналы жеке-дара, естен кетпестей естеліктер келтірілген.

Махаббат поэмасыны екінші лкен блімі 126-шы беттен 302-ші бетке дейін «Халимаа хат» (Саыныш саздары) деп аталан. Бл хаттар 80 шаты мды жолдаулардан трады. Осы жрек жарды, саыныш саздарында з-аа Халимаа арнап:

асиеттеп рметтеп,

Сені махаббатыды

рпаа лгі болсын деп

Алаша жайдым атыды

— деп бастап 176 бет арнауларды лемен жазан.

Оларды ішінде «Саыну», «Саыныш», «Сырласу», «Сені кімге теермін?», «Ыли жинап айтамын», «Сен неткен ажап еді», «Екі жз жетпіс кн», «Торыу», «Балалара ат ойды», «Сені лтараы», «Сені орамалы», «Самолетте», «Той туралы жыр», «Тбрік туралы жыр», «М шаы», «Тоыз жз кн», «р кні, р ааза тсірілген жаа шуматар», «Мы кн», «Тотау», «ш жыл», «Кезекті хат» деген арнау ледерді наыз махаббат поэмасы деп алай атамаса?

Кітапты шінші блімі — Халиманы еске алуа арналан. Осыан орай «Кіл айтулар», «йел туралы ойлар», «Хаттар, лебіздер, автографтар, естеліктер» келтірілген.

Аам айтанда, белгілі жазушылар алмхан Исабайды «айран, Халима», аббас абышлыны «Аяулымыз еді», Мхтар Шахановты, Жаппар мірбековты, Еслм Зікібаевты, Кмен Оразалинні, Медеу Срсекені, Рысхан Мсалыны, т.б зиялы жне белгілі азаматтарды жедел хаттары. Кеес мірзалыны, тебай Бейсеналилыны. Сандуаш Малтаждарова, Трсынбек Ккішевты, Шерияздан Елеукеновті, Асыл айсенова, Мыбай Рш, Мхтар л-Мхаммед, Сбит Досанов, Мхтар Айтазин, Асылхан мірзалы, Асар Рахматуллин, абдеш Жмаділов, Трсынхан бдірахманова, Ски Бекбаева, Ишаы Жаыпарова, Шадыбай Абдуллаев, Тоан зіханова т.б ондаан дос-жаран, ымбатты азаматтарды хаттары мен лебіздері.

Естеліктер тарауында Мза Абдуллинаны «Жректі тулатады жылы сзі», абдулсн Садыовты «Халима апай туралы естелік», Мрияш Жаыпованы «Мгі есімізде сатаймыз», Фермахан Шоеваны «Кейбір сттер», Баыш Мерекенованы «Ізгілік шуаы», Манлі Омарбаевты «Жан досымны жан жары», Махмт асымбековты «Аса парасатты жан», Кеес Сейдалылыны «Халимаа екі арнау», Ски Бекбаеваны «Халима айтан бір сыр», Глмрия Айтмаамбетова — Кпішеваны «Мені кішкентай стазым» т.б. естеліктер келтірілген.

VI-шы тарау «Халима» деп аталынып, орысшасы: «Халима. Песнь о вечной любви» деген маынамен біріншіден жиырмасыншы сзге толытай орысша берілген. Бл аударманы орысша оырмандар шін маызы те зор. Орысша жазылан блімде «Письмо журналиста — писателя Кайсара Алима из Астаны», «Песнь о любви», «Из воспоминаний директора Семипалатинского педагогического училища (колледжа) Асылхан Бекбаева, «Письма Нагаши», Бэлла Баймухамедованы «Издневника», Баытжан Момышлыны «Отрывок из романа», Махмут Касымбековты «Такие произведения особенно нужны для нашей молодежи», Жанар Нршайыованы «О маме», Светлана Кусманованы «О моей свекрови», ралай Аошарованы «Письмо автору» деген жазбалары мен айтылан ой, пікірлері шын-ыыласпен жректен шыан ниеттер.

VII-ші тарау Халима ауруханада жатанда емдеген дрігерлер мен медбикелерді аты-жндері, Халима айтыс боланда азанама, кіл айту жариялаан газеттер, Халима кмбезін орнатуа лес осан адамдар мен жымдар тізімі келтірілген.

Сондай-а, кітапты соында авторлар мен келтірілген деректер туралы тсініктер де берілген.

орыта айтанда, бл ебек з-ааны брыны жары крген кп туындыларымен атар ізденімпаз белгілі аламгер, ебекор, майдангер аза жазушысыны мытылмас аяулы жары Халимаа арнаан шын жректен саыныш сезімде жазылан лкен туындысы.

з-аа, аламыыз малмай, денііз саулыта болып, халы шін кп жылдар мір сре берііз.

Сілмхан ЖАППАРХАНЛЫ,

азастанны рметті барлаушы геологы,

ылым мен техника саласындаы

Мемлекеттік сыйлыты лауреаты,

Халыаралы информатика Академиясыны академигі,

геология-минералогия ылымдарыны докторы,

аныш Стбаев атындаы

аза лтты техникалы университетіні профессоры.

27.05.2006 жыл, Алматы.

ЗІЛХАН НРШАЙЫОВТЫ «МГІЛІК МАХАББАТ ЖЫРЫ»