АЛЫПТЫ ФИЗИОЛОГИЯ КАФЕДРАСЫ
№11 ТЖІРИБЕЛІК САБАА АРНАЛАН ДІСТЕМЕЛІК ДЕУЛЕР
Таырыбы: Физиологиялы ызметтерді нейрогуморальды реттелуі бойынша жне тіршілікті негіздері бойынша орытынды саба.
Саат саны: 4
Курс: 2
Мамандыы: 051301 «Жалпы медицина»
Астана 2015ж.
1. Таырыбы:Физиологиялы ызметтерді нейрогуморальды реттелуі бойынша жне тіршілікті негіздері бойынша орытынды саба.
2. Масаты: ОЖЖ- озуды таралу ерекшеліктері мен рефлекторлы рекетті принциптері туралы білім, ОЖЖ жне оны блімдеріні ызметтенуін амтамасыз ететін, азаны біріктіруі-бейімдеуші рекетіні толы сипатыны кзарасын алыптастыруа ммкіндік береді. Вегетативтік ызметті рефлекторлы реттелісін толыымен тсіну шін, вегетативтік жйке жйесіні (ВЖЖ) жалпы сипаты туралы білім ажет. Эндокринді бездерді білу, оларды гормон блуіні реттелуін білу, клиникалы тжірибеде те ажетті. йткені, гормондар физикалы, жынысты, ойыны дамуын амтамасыз етеді, физиологиялы жйелерді активтілігіні бейімделуін амтамасыз етеді.Ішкі сл блу бездері баса азалар мен жйелерді ызметтерін адаалайды. : Барлы азаа тн энергетикалы алмасу, биохимиялы процесстерді нтижесінде пайда болан жылуды кзі болып табылады.Осыны нтижесінде сырты ортаа араанда жылу градиенті пайда болады, азада пайда болан жылу соан беріліді.Реттелу реакцияларын білу жылу блу жне жылу беру процесстерін тсіну шін ажет.
3. Оу масаты Азаны трлі жйелер ызметіні реттелісіндегі жне оларды рекетіні біріктірілуіндегі ВЖЖ- маызын йымдастыру. Азаны алыпты ызмет етуі шін денені алыпты салмаыны маызын тсіндіру. Азадаы гомеостазды негізгі крсеткіштеріні саталуы мен тратандырылуында жылу реттелісіні ролі мен маызын йымдастыру. Гормондарды тзілу реттелісіні негізгі принциптері мен оларды сер ету механизмін анытау. Жыныс бездері ,аланша безі,алан серік безі ,йы безі реттелуіні негізгі аидаларын алыптастыру.Негізгі алмасу жне оны анытау тсінігін алыптастыру. Майларды, кмірсуларды,ауыздарды спецификалы синтезі процесстерін тсіндіру. Студенттерге Брок формуласы бойынша жне номограмма бойынша тиісті салматы анытау, Гаррис-Бендикс кестесі жне Рид формуласы бойынша негізгі алмасуды анытауды жне нтижелерін анализдеуді йрету.Азаны алыпты ызмет етуі шін денені алыпты салмаыны маызын тсіндіру. Азадаы гомеостазды негізгі крсеткіштеріні саталуы мен тратандырылуында жылу реттелісіні ролі мен маызын йымдастыру.
4. Таырыпты негізгі сратары:
1. ОЖЖ ызметтерін зерттеу дістері. Электроэнцефалография, шаырылан потенциалдар, оларды табиаты.
2. Нейрон -ОЖЖ ызметтік- рылысты бірлігі. Жйке клеткаларыны озу жне тежелу механизмдері. ОЖЖ-ні синапстары жне медиаторлары. Нейрондарды интегративтік іс-рекеті.
3. ОЖЖ-гі озу таралу ерекшеліктері. озуды конвергенциясы. Жеілдету, тежелу, окклюзия, бгелу былыстары.
4. ОЖЖ -де нейрондарды зара байланысу принциптері (иррадиация, мультипликация, озуды зару принципі).
5. Жйке жйесіні орталытары, оларды жіктелуі.
6.Жйке орталытарыны тонусы, доминанттылы. ОЖЖ-сі йымдасуыны жалпы принциптері.
7. озуды бірсызыпен таралуы, озуды жалпылама таралуы. Тменге сері.
8. Рефлекторлы теорияны даму кезедері (Р. Декарт, И. Прохазка, И.М. Сеченов, И.П. Павлов, П.К. Анохин). Рефлекс -сырты жне ішкі орта жадайыны згеруіне ызметтерді бейімделу серіні негізгі механизмі.
9.Рефлекторлы доа. Рефлекторлы теория принциптері (детерминизм, анализ жне синтез, рылыс жне ызмет бірттастыы). Нервизм теориясы. (С.П. Боткин, И.П. Павлов).
10.Орталы жйке жйесіндегі тежелу процестері. Сеченовты тежелу.
11. Орталытан тежелуді механизмдері жайында азіргі кездегі кзарас.
12.Тежелуді негізгі трлері- постсинапсты, пресинапсты, реципрокты, шеткергі
13.Соматикалы жне вегетативті жйке жйесіні ызметтік ерекшеліктері.
14.Вегетативті жйке жйесіні симпатикалы, парасимпатикалы жне метасимпатикалы блімдері.
15. Вегетативті рефлекстерді эфферентті бліміні йымдасу принциптері. Вегетативті тйіндерде озу ткізу механизмі.
16. Вегетативті синапстар, циторецепторлар жне блокаторлар. Рецепторлы субстанцияны жне вегетатропты синапсты белсенді заттарды негізгі трлері (адренергиялы, холинергиялы жне басалар) жне вегетотропті синапсты активті заттар.
17. Гипоталамусты, мишыты, лимбиялы жйені, торлы рылымны жне лкен жарты шарлар ыртысыны вегетативтік ызметтерді реттеудегі ролі..
18. Вегетативтік жйке жйесіні бірттас мінез- лыты тртіптік актіні алыптасуында ызметтерді интеграциялауа атысуы. Тртіпті вегетативтік компоненттері.
19.Эндокриндік жйені ызметтік йымдасуы. Эндокриндік бездерді жалпы сипаттамасы.
20 . Гормондарды жалпы асиеттері мен ызметтері. Гормондарды пайда болу кзі. Ішкі сл блу бездері жне оларды рылысты-ызметтік ерекшеліктері. Гормондарды пайда болу жне сер ету динамикасы.
21. Гормондарды анмен тасымалдану трі, тіршілік етуіні затыы, гормондарды ыдырауы. Гормондарды жасушалармен зара байланысы (жасушаішілік, рецепторлармен). Гормондар серіні жасушалы механизмдері.
22. Мембраналы рецепция. Цитоплазмалы рецепция. Гормон блінуіні реттелуі. Жасушаішілік, жйкелік реттелуі.
23.Гипоталамусты нейросекреторлы ызметі: либериндер мен статиндер. Гипоталамусты гипофизбен ызметтік байланысы. Аденогипофизді ролі.
24.Гипоталамус- гипофиз-бйрек сті бездер жйесі. Ішкі сл блу бездері ызметіні реттелуіндегі кері байланыс принципі. Вегетативтік жйке жйесіні ролі.
25.Физиологиялы ызметтерді гормональды реттелуіні жйелік принциптері. Организмні ызметтік жйелеріндегі ІСБ бездеріні ролі. Гормональды гомеостаз.
26.Зат алмасу жне энергия алмасу. Организм шін зат алмасуды маызы. Катаболизм. Анаболизм.
27.Кмірсу алмасу. андаы ант дегейін реттеу. Май алмасу. Липолиз жне липогенезді реттелуі. Белок алмасу.
28.Азотты баланс. Рубнерді тозу коэффициенті. Белоктарды биологиялы ндылыы.
29.Таамды заттарды арнайы - динамикалы сері. Рубнерді изодинамия ережесі. Белок алмасуыны гормональды реттелуі.
30.Энергия алмасу.Тірі жйелерді термодинамикасы.Термодинамика задары.
31.Организмні энергия шыынын анытау. Тікелей калориметрия. Тікелей емес калориметрия. Оттегіні калориялы коэффициенті. Тыныс алу коэффициенті. Дуглас- Холден дісімен энергия шыынын есептеу.
32.Негізгі алмасу. Негізгі алмасу млшерін анытайтын факторлар. Рубнерді дене бетіні заы. Негізгі алмасуды анытау дістері.
33.Физикалы жктеме кезіндегі энергия шыыны. Таматануды физиологиялы негіздері. Таматану теориялары (балансты таматану теориясы жне адекватты таматану теориясы).
34.Организмні сырты температураа серленуі. Гомойотермия, пойкилотермия, гетеротермия. Температура реттелуіні жйелік механизмдері.
35.Зат алмасу шін оптимальді ан температурасыны тратылыын стап тратын ызметтік жйе.
36.Терморецепторлар. Жылу реттелуіні шеткері жне орталы механизмдері. Денені температуралы жобасы.
5. Білім беруді жне оытуды
1. Тюрк дісі бойынша жлын-милы рефлексіні уаытын анытау.
2. Орталы жйке жйесінде озуды кеістік жне мерзімдік жиынтыы.
3. Энценфалограмманы талдау.
4. Реоэцефалограмманы талдау.
5Жлын-милы рефлексті орталытан тежелуі (Сеченов тежелуі).
6. Гольц тжірибесі.
7. Висцеральді рефлекстер
8. Тамырлы рефлекстер. Жергілікті дермографизм.
9. арашы рефлексін зерттеу. Жарыа арашыты тікелей рефлексі.
10. Терілік рефлекстер: пиламоторлы рефлекс немесе «аз терісі» рефлексі.
11. Гаррис-Бендикс кестесі бойынша негізгі алмасуды анытау
12. Рид формуласы бойынша негізгі алмасуды анытау.
13. Брок формуласы бойынша тиісті салматы анытау
14. Номограмма бойынша адамны тиісті салмаын анытау
15. Гипоксия кезінде дене температурасыны аза тзімділігіне сері
16.Дене температурасын лшеу
17. «Азаны жылулы алмасуыны реттелу тегершігіні жобасы» атты суретті салу.
дебиет:
Негізгі:
1.Таырып бойынша дріс
2 Адам физиологиясы. Х.К. Стбаева, А.А.тепбергенов, Ж.Б. Нілдібаева, Алматы, 2005, 663
3 .Судаков К.В., и др. Нормальная физиология в динамических схемах: атлас: учеб.пособие. – М., 2009.
4.Агаджанян Н.А., Смирнов В.М.. Нормальная физиология: Учебник для студентов медвузов.- М.: ООО «Медицинское информационное агентство», 2007.
5.Орлов Р.С., Ноздрачев А.Д., Нормальная физиология: учебник + СД-диск. – М., 2006. – 696 с.
6 .Физиология человека. Под ред. Р.Шмидта, Г. Тевса. М.,., в 3-х томах.- 2007.
4. Ткаченко Б. И. и др. Физиология человека.Compendium: учебник. – М., 2009.
осымша:
1.Современный курс классической физиологии (избранные лекции) с приложением на компакт-диске. Под ре. Ю.В.Наточина, В.А.Ткачука. – М.: ГЭАТАР-Медиа, 2007. – 384 с.
2.Руководство к практическим занятиям по нормальной физиологии: Учеб. пособие / Н.Н.Алипов, Д.А.Ахтямова, В.Г.Афанасьев и др.; Под ред. С.М.Будылиной, В.М.Смирнова. – М.: Издательский центр «Академия», 2005. – 336 с.
3.Атлас по нормальной физиологии / Под ред. Н.А. Агаджаняна.-М.: Высшая школа, 2007 4.Судаков К.В., Киселев И.И. и др. Нормальная физиология в динамических схемах: Атлас (цветной, иллюстрированный): учебное пособие. – М., 2007. – 350 с.
5.Ситуационные задачи по физиологии с основами анатомии для самостоятельной работы студентов / Под ред. А.А. Утебергенова, Д.А. Адильбековой. - Шымкент, 2006. - 66 с.
6.В.М. Смирнов. Физиология в рисунках и таблицах.- М., «МИА», 2007.
«АСТАНА МЕДИЦИНА УНИВЕРСИТЕТІ» А