Тжірибені жргізу реті
Сынау алдында, егер мнай німінде су болса, оны сусыздандырады. Суды млшері едуір болан жадайда оны блгіш воронкада тндыру арылы бліп алады. Ары арай сусыздандыруды мнай німін 15 мин бойы ыздырылан сусыз ккірт ышылды натриймен араластыра отырып жне мнай німіні абатын сзу арылы жргізеді.
Ттыр мнай німдерін 500С-а дейін ыздырады да, сонан со сусыздандыру шін ыздырылан хлорлы натрий абаты арылы ткізеді. Сусыздандырылан сыналатын мнай німін стандартты, биіктігі 160 мм дне диаметрі 20 мм, тбінен 30 мм ашытыта саиналы табасы бар пробиркаа табасына дейін яды (4 сурет). Пробирканы ортасында термометр орналасан тоз тыынмен жабады. Термометрді сынап резервуары пробирканы тбінен 8-10мм ашытыта болуы тиіс.
| 4 сурет - ату температурасын анытауа арналан прибор |
Мнай німі йылан жне термометр орналастырылан пробирканы 500С-а дейін ыздырылан су моншасына ойып, онда мнай німі сол температураа дейін жылыанша стайды. Сонан со пробирканы су моншасынан алып, сыртын ратып сртіп тоз тыын кмегімен биіктігі 130±10 мм, ішкі диаметрі 40±2 мм пробирка-муфтаа орналастырады. Пробирка-муфтаа ауадаы ылалды сііру жне мздатан кезде муфтаны абырасында шыты пайда болуын болдырмас шін шамамен 1 см3 ккірт ышылын (тыыздыы 1,84 г/ см3) яды.
Сыналатын нім 350С-а дейін суыан кезде, жиналан приборды мздатыш оспаа салып, тік кйде орналастырады. Суытыш оспаны температурасын сыналатын німні ммкін ату температурасынан 5°С тмен ылып, бл температураны ±1°С длдікпен стап трады.
Ммкін деген температураа дейін стаан со пробирканы мздатыш оспадан алмай 1 минута 45° брыша екейтеді. Содан кейін оны мздатыш оспадан суырып алып, тез сртеді де, менискіні баылайды. Егер мениск жылжыса, пробирканы муфтадан ажыратады да, су жылытышында айтадан 50°С-а дейін жылжып, бдан со алдыысынан 4°С тмен температурада анытауды таы да жргізеді. айталап анытауды менискіні жылжуы тотаанша р ретте температураны 4°С тмендете отырып жргізеді.
Егер алашы тжірибеде сыналатын німні менискісі бір дегейде алса, онда алашы тжірибеден жоарыра температурада мениск траты боланша бірнеше айтара анытау жргізеді.
Сыналатын німні ату температурасын 4°С-а дейінгі длдікпен анытап сынау температурасын 2°С-а жоарылатып жне тмендететін таы да анытаулар жргізеді.
ату температурасы деп мениск траты болатын температураны абылдайды. Анытауды екі параллель сынамалармен жргізеді, оларды нтижелері бір-бірінен 2°С-тан арты болмауы тиіс. Оларды орташа арифметикалы мнін абылдайды.
Баылау сратары
1. ату температурасы дегеніміз не?
2. андай кмірсутектер мнай німіні ату температурасына сер етеді?
3. ату температурасын анытаанда андай мздатыш оспалар олданылады?
4. Сыналатын мнай німіндегі ылал млшеріні сері андай?
Тапсырма:мнай жне мнай німдері – 50-100 мл. Прибор кмегімен ату температурасын анытаыз.
Зертханалы жмыс №7
Дин-Старк дісімен мнайдаы су млшерін анытау
Жмысты масаты мен міндеті –мнай німдеріні рамындаы су млшерін анытау.