Мемлекеттік идеологияны ымы.

Иделогия дегеніміз не? Идеология – ілім, оамды сана (грекше – идея – ой, пікір логос – ілім). Идеолог – тапты немесе оамды топтастыты ойын білдіруші, идеялы мддесін оаушы деген тсінік.

Алаш рет «идеология» деген терминді француз философы жне экономисі Де Гресси (1754-1836) олданды.

Иделогия бгін ана алыптасан ым емес. оамды-экономикалы формациялармен, мемлекеттік рылыспен атар туып, байланысты дамып келе жатан табии да толассыз оамды былыс. Идеология дегеніміз белгілі бір масата баытталан идеялар жйесі. Осы идеяларды жзеге асыру арылы лтты немесе леуметтік топты тпкілікті масата жетуі кзделеді. Мндай жйелерді арнай идеологиялы ызметкерлер жасайды.

азіргі тада азастан Республикасыны зіне тн мемлекеттік идеологиясын алыптастыру, оны бара арасында жаю, сол арылы аза ауымын, елімізді мекендеуші лт пен лыстарды орта іске мемлекетті ныайту ісіне жмылдыру лкен жмыса айналып отыр.

лтаралы келісім, оларды белгілі бір дниетанымды идеялар тірегінде топтасуы – бізді мемлекетімізді негізгі кепілі. Туелсіздік жолына жаа тсіп, зіні кп лтты еліне, бай да ке байта жеріне, баса да ерекшеліктеріне орай жне демокартиялы жолымен тез дамуды кздеп отыран азастан Республикасы болса, дл азір з масатына ызмет ететін идеологияны керек етіп отыраны кмнсіз.

азастандаы жаа идеологияны бадарлары.азастан еліні азір ткен мен болаша ортасындаы тпелі кезеде трандыы белгілі. Ондай оамны ішінара да, тбегейлі згерістерге де кп шырап жатуы ытимал. Демек, теориялы пайымдауда да алыптаса бастаан аидаларды отын-отын айта арауа тура келетін тстар да болуы ммкін. Оны ешандай айыбы жо. айта асандыа рынбауа, брыстыа жол бермеуге о ыпал тигізері сзсіз. Мселен оамны бір сападан екінші сапаа туін революциялы жолмен емес, эволюциялы жолмен амтасыз етуге баса мн беруде жатыр. Ол тек леуметтік жарасты жадайында ана ммкін болды. Ендеше оамдаы ынтыма – жас туелсіз мемлекет шін е басты саяси ндылы болып табылады.Мемлекет тоталитаризм жолына тсіп, бір идеологияны станса, кп мір сре алмайды. лтшылдытыту етіп ктерген Германия, марксизмді теория емес, идеология деп таныан КСРО соны айын айаы.

Біздегі мемлекеттік идеология – лтты мраттардан туындай отыра жалпы азастанды масаттара ласатын идеялар мен кзарастар жйесі. Негізінен лтты идеология райтын азастанны мемлекеттік идеологиясы жалпы азаматты ндылытар мен рухани мра жетістіктерімен немі толыу, баю стінде болма. Демек мемлекеттік идеология – азаты лтты идеологиясыны ркениетті адамзатты, планета аралы идеологиямен синтезделіп ауышуы, жаа сапалы дрежеге туі. Осындай жаа мазмнды жне сапалы дегейде азастанны мемлекеттік идеологиясы алыптаса бастайды. ркениетті мемлекеттердегі жне азастанны тл ерекшеліктерін амти отырып, ызмет ететін идеологияны алыптасуы те-мте крделі рі за мерзімдік процесс. Сондытан, елді барлы леуметтік жне лтты топтарыны масат-мдделерін ескеретін мемлекеттік идеологияны алыптасып, дамуы шін е алдымен аза халыны лтты идеологиясыны дрыс алыптасуы айрыша маызды. Екіншіден, азаты идеологиясыны е озы, е ркениетті, адамгершілік, ізгілік пен адалды мазмнындаы лгілері кллі азастандытарды дниетанымыны обьектісіне айналуы керек. лтты идеология осындай рдістерден дамып, жалпы азастанды мемлекеттік идеологияа барып ласа алады. Кез келген мемлекет з азаматтарын болаша туралы идеямен амтамасыз етуі керек. Онсыз адамны кнделікті іс-рекеттеріні мні болмайды.

Идеология те крделі рылым, ылыми таным, кзарас мселесі. Жаа буынны зіндік идеологиясы–азастанны туелсіздігі, аза тіліні мемлекеттік тіл боландыы, азастанны тарихыны жааша рі жан-жаты жазыла бастауы. Идеологияны тп азыы осыан негізделетін болады.

оамды дамуды басты масаты – жеке адамны рухани трыдан зін-зі дамытуын амтамасыз ету. Америка рама Штаттары, Жапония з елдерінде балаларды блдіршін кезінен бастап, сіп ержеткенге дейін айта-айта тексеріп, сынап, дарындыларын іріктеп алатын трбие, оу жйесін жасады. Бл елдерде баланы болашаы ата-ананы ызмет дрежесі, алтасыны алыдыына емес, жеке басыны асиеттеріне байланысты. Осы трыдан келер болса, туелсіздікке, ыты мемлекетке, демократияа жне нарыты экономикаа жету прогрессивтік дамуды жолындаы ажетті, біра, тпелі сатылары болып табылады. Ал мны зі туелсіздікті, ыты мемлекетті, демократияны жасы жатары мен жаман жатарын саралап, мезгілімен байап, реттеп отыруды ажет етеді. Тарихи дамуды тбегейлі масаты – адам, оны сіп-нуі, глденіп, дамуы, жан-жаты жетілуіне жол ашу, жадай жасау. Экономикалы, саяси згерістер осы масата жетуді ралдары ана.

азастанда мемлекеттік идеологияны ызметі ш трлі баыттарда ызмет жасаауы ажет:

- адамдарды оамдастыын топтастыру;

- леуметтік мінез – лыты алыптастыру;

- адамдарды аыл-ойына ркениетті трде ыпал ету;

азастанны экономика саласындаы идеологиясыны негізігі баыттары мыналар:

- зімізді ксіпкерлікті олдау;

- ндірісті рылымды жаынан айта ру;

- халыты леуметтік орау;

- мемлекеттік байланыстар шін экономикалы саяси серіктестіктер тадауда байыптылы таныту;

Аса маызды идеологиялы міндеттерді бірі – азастанды отансйгіштікке трбиелеу, рбір азаматты зін-зі билеуін алыптастыру. Идеялы бірігу арнасында оамда жоары тіл мдениеті орныуы тиіс. оамны бірігуін ныайтуа тратылы, азамтты келісім ахуалын ру елеулі сер етеді.

 

Дебиеттер

1.Назарбаев Н. . Назарбаев. Тарих толынында. – Алматы: Атамра, 1999. – 296 б.

2.Аманжолов А. Тркі филологиясы жне жазу тарихы. – Алматы, 1996.

3.Аынжанов М. азаты тегі туралы – Алматы, 1957.

4.Сыздыов С.,анаев С., Жеіс Ж. «Мгілік ел идеясы: алыптасуы,ш негізі,тарихи сабатастыы». Астана, 2013.-320 б.

5.азастан Президенті Н.. Назарбаевты азастан халы Ассамблеясыны XXII сессиясында сйлеген сзі 23.04.2015. // http://www.akorda.kz

6.«азастан-2050» Стратегиясы: алыптасан мемлекетті жаа саяси баыты»Р Президенті Н.. Назарбаеты Жолдауы // Казахстанская правда от 15.12.2012.

7.«азастан жолы – 2050: Бір масат, бір мдде, бір болаша» Р Президенті Н.. Назарбаеты азастан халына Жолдауы // http://www.akorda.kz

8. «Нрлы Жол» – болашаа бастар жол»Р Президенті Н..Назарбаеты азастан халына Жолдауы // http://www.akorda.kz