Дріс. Пісіру орны. Пісірушіні аспаптары мен жабдытары.

Пісіру орны .

Пісіру орны дегеніміз пісіру жмыстарын жргізу шін барлы ажетті жабдытармен жабдыталан жмыс орны. Пісіру орны нрлендіру кзі, электр сымдары, электродстаыш, шлем жне аланшамен, сондай-а ртрлі аспаптар жне айлабйымдармен жабдыталады. Пісіру орындары траты немесе жылжымалы болады. олданылатын то тегіне жне нрлендіру кзіні типіне байланысты пісіру орындары келесі трлерге блінеді:

- бір орынды (немесе кп орынды) пісіру тзеткіші немесе пісіру трленгіштерінен траты топен нрленетін пісіру орындары;

- пісіру трансформаторынан нрленетін пісіру орны.

Траты пісіру орындары детте млшері ышам бйымдарды пісіруге арналан тбесі ашы блмешік. детте бл блмешікте бір орынды пісіру тзеткіші немесе трансформатор орналасады. Егерде айналатын траты то трлендіргіші олданылатын болса, шуы кптігінен ол блмені сыртында орналастырылады. Пісіру орындарыны кп орынды траты то тзеткіштерінен жне трлендіргіштерінін нрленетін жадайында пісіру тоын блмешектерге шина немесе сымдармен таратады. Блмешектерде ажыратыштар немесе магнитті осыштар орналастырылады. Жмыс стелінде, детте пісіру бйымдарын растыру мен ысуа арналан айлабйымдарды орналастырады, ал стелді жшіктерін саймандар, тйір электродтар т.б. салуа пайдаланады. Блмешекті абырасына электродтарды ыздырып,кептіру шін олданылатын кептіру шкафы ілінеді. Жылжымалы пісіру орындары бйымдарды наты рылыс аладарында жне ндірістік цехтарды аландарында лкен млшерлі бйымдарды пісіруге олданылады. Нрлендіру кздерін жабыр жне ардан орау шін бл жадайда, бастырма жасайды ал доа сулесінен орану шін аландар орналастырады.

6 – суретте олмен пісіруге арналан пісіру орныны слбасы крсетілген.

6 – сурет. олмен доалы пісіруге арналан пісіру орныны слбасы

Пісіруге ажетті жабдытар.

Электродстауыштар

Электродстауыштар электродтарды ысуа жне олара пісіру тоын келтіруге арналады. Электродстауыш келесі талаптарды анааттандыруы ажет:

- электродты жылдам жне сенімді бекітуді амтамасыз етуі;

- салмаыны аз болуы (0,5 кг –а дейін);

- жмыста ыайлыы;

- электр тоынан сенімді ошаулануы;

- ызаннан сенімді ошаулануы;

- электродтарды толыыра балуын амтамасыз етуі;

- пісіру сымын берік жаластыруы мен сенімді электр тйісін амтамасыз етуі ажет. олмен доалы пісіруге арналан электродстауыштарды бірнеше типтері бар: ашалы, серіппелі, ыспалы т.б.. Кейбір электродстауыштарда жмыстарды ауіпсіздігін жоарлату масатында пісіру процесі тотаан кезінде тоты олмен немесе автоматты трде ажырату арастырылан, электродстаыштар, рылылы слбасымен блінуден баса пісіру тоы кшіне байланысты ш топа блінеді:

I топ — 125 А-ге дейінгі тоты кшіне арналан;

II топ — 125 - 315 А;

III топ — 315 до 500 А.

Электродстауыш 8000 электрод шыынына дейін жндеусіз шыдауы ажет. Электродты ауыстыру уаыты 4 секундтан аспауы ажет.

7 суретте тоты олмен ажырату жйесі бар электродстауышты рылымы келтірілген., ал 8- суретте электродтарды бойлы жне клдене серіппелі ысуа арналан электродстауыш крсетілген.

7 – сурет. Тоты олмен ажырату жйесі бар электродстауыш

а -бойлы серіппемен; d- серіппе диаметрі; Р - электродты ысу кші, d = 3 мм, стауыш екі жаынан текстолитті жапсырмамен бекітілген;

б - клдене серіппесімен

8 – сурет. Электродстауышты типтері

 

Шлемдер мен аланшалар.

Шлемдер мен аланшаларды пісірушілерді кзі мен бет терісін электр сулесіні зиянды серінен балыан метал мен ож шашырандыларынан орану шін олданылады. Шлемдер мен аланшалары то ткізбейтін материалдар – ара фетр жне пластмассадан жасайды. аланша немесе шлемні салмаы 0,6 кг –нан аспауы ажет. Шлемдер мен аланшаларды ораушы шыны жарыфильтрі болады. Жарыфильтріні лшемі - 52x102 мм. Жарыфильтрі металл жне ож шашырандыларынан сыртынан деттегі терезе шынысымен оралады, ол ластананнан кейін ауыстырылып трады.

Пісіру сымдары.

То кштік тораптан пісіру аппараттарына детте КРПТ табалы сымдармен келтіріледі, пісіру аппараттарынан электродстауыштара – ПРГД жне ПРГДО табалы мыс сымымен немесе елеулі механикалы сері жота АПРГДО сымымен (алюминий сымды) келтіріледі. Бл сымны зындыы 3 м – ден кем болмауы керек. ажетті жадайда бл сымды КРПТ, КРПТН, КРПС, КРПСН т.с.с. табалы сымдармен зартуа болады. ртрлі табалы сымдарды жаластыру днекерлеумен, ыспа муфталармен орындалады. Пісіру аппаратынан жмыс орнына тартылан сымны зындыы 30-40мм ден аспауы, керек, йткені сымдаы кедергіні кбеюіне байланысты доа кернеуі азаяды. Нрлендіру кзімен пісіретін бйым арасын арзандау сымдармен жалауа болады, кбінесе бл масатта ПРГ табалы сым олданылады.

Бл сымды пісірілетін бйыма жалау шін, кбінесе тоты жасы ткізетін металдан (мыс, алайы) жасалан ртрлі жылдам серлі ыспалар олданылады. ыспалар серіппелі немесе бранды болады. Мыс сымдарды имасы пісіру тоыны шамасына байланысты тадалады (1- кесте).

 

7 кесте - Пісіру сымдарыны имасын пісіру тоыны шамасына байланысты тадау

Пісіру тоыны шамасы, А	Сымдарды имасы, мм2
бірттас	ос-сымды
		—
		2х 10
		2х 16
		2x25
		2х 75
	-	2 х 50
	-	2 х 70

Электрпісірушіні саймандары.

олмен доалы пісіргенде электрпісірушіге келесі саймандар ажет:

- бала, ол ожды кетіру жне белгі жасауа ажет;

- болат щетка, ол металды пісірер алдында ластытан тазартуа жне пісіргеннен кейін ожды кетіруге олданылады;

- кескіш (зубило), пісіру жігіні аауларын ыруа;

- жіктерді лшемін тексеруге арналан лгілер жиынтыы;

- метр, брышты, болат сызыш, белгілегіш;

- болат белгілегіш (немесе оларды жиынтыы).

Электрпісірушіні арнайы киімі.

Электпісірушіні арнайы киімі (шалбар, куртка немесе комбинезон, сондай-а олап тыыз брезент, сукно, асбесті матадан жасалады. Шалбарды ая киімні сыртынан киеді, йткені аяты металды ысты тамшыларынан, электрод алдытарынан орау ажет. Осы себептермен куртканы шалбарды сыртынан жіберіп киеді. уртканы алтасына балыан металл тспейтіндей арастырылуы керек.

дебиеттер:1 нег. [18 - 26], 2 нег. [153 - 162], 1-3 ос.

Баылау сратары

1. Пісіру орындары андай болады?

2. Траты пісіру орны алай жабдыталады?

3. Жылжымалы пісіру орындары жмысты андай трлеріне пайдаланылады?

4. Электродстауыш андай талаптара сай болуы керек?

5. Пісіру тоыны кшіне байланысты электродстауыштар неше топа блінеді?