Жыла дейін азастан Республикасында туризм индустриясын дамытуды стратегиялы негіздемесі жне пайымы

 

Туризмді азастан Республикасындаы дамуды лтты басымдытарыны бірі ретінде арастыру шін бес негізгі экономикалы жне леуметтік мдделер бар:
туризм саласында 250 мынан астам жмыс орнымен амтамасыз ету ммкіндігі, оны ішінде дстрлі ауылды мір салтынан ол збей, ауылды жне шалайдаы аудандар халы мен жастарды;
отбасылар, кіші жне орта ксіпорындар шін бизнес ммкіндіктерін жасай отырып, халыты алы санаттары арасында ксіпкерлік ызметті мдениетін дамытуа ыпал ету;
азастан Республикасыны ірлері мен ауылды пункттеріні аудандарын дамытуа лес осу, оны ішінде шалай аудандардаы инженерлік-кліктік инфрарылымды, Мемлекеттік шекарадан ткізу инфрарылымын дамыту;
ауыл шаруашылыын, машина жасау, жеіл жне тама нерксібін, ндірістік емес секторды оса аланда, экономиканы баса да секторларында ынтыматастыа ыпал ету жне ммкіндіктер жасау;
лтты жне мемлекетаралы зара тсіністікті ілгерлетуге ыпал ететін о жне німді мдениетаралы атынастарды руа ыпал ету.
азастан Республикасында туризм индустриясын дамытуды стратегиялы пайымдауы - бл 2020 жыла арай азастанды жаанды туристік дестинация ретінде бекіту.
Экономиканы ртараптандыруды жне азастан Республикасы халыны л-ауаты мен мір сапасыны дегейін арттыруды лтты масаттарына ол жеткізу масатында азастан Республикасыны туризм индустриясы, туризмні ішкі жне халыаралы нарытарында тартымды туристік німдерді сынатын, туризмні ксіби мамандары шылданатын бсекеге абілетті туристік бизнесі бар белгілі бір туристік кластерлерде дамуы тиіс. Осы баыттаы даму барлы жмылдырылан мдделі тараптар - мемлекет, бизнес жне ызметкерлер шін туристік ызметтен тсетін кірістерді уатты жне траты суіне ыпал етуі тиіс.

 

Жыла дейін азастан Республикасындаы туризм индустриясын дамытуды масаттары, міндеттері, кезедері жне ктілетін нтижелер

 

Масаттар мен міндеттер
2020 жыла дейін азастан Республикасында туризм индустриясын дамытуды негізі масаттары:
азастан халыны мір сру дегейін арттыру жне туристік саланы мемлекет экономикасына лесіні артуы;
азастан Республикасындаы туризм индустриясыны едуір арту леуетін ескере отырып, экономикалы су мен инвестицияларды ынталандыру;
туризм индустриясы мен экономиканы сабатас салаларында жмыс орындарын ру, жалпы ішкі нім мен экспортты сімі;
ксіпкерлікті, оны ішінде экономиканы ілеспес салаларында ШОБ-ты жне ауылды аудандарды оса аланда, жалпы республика жне ірлер бойынша адами леуетті дамыту;
«жасыл экономика» аидаттарын ескере отырып, азастанды оамны ауымды леуметтік-экономикалы жаыруына ыпал ету болып табылады.
Туризм саласыны инвестициялы тартымдылыын арттыру жне саланы даму шарттарын амтамасыз ету шін экономиканы басымдыты секторларыны бірі ретінде азіргі заманы тиімділігі жоары жне бсекеге абілетті туристік кешендерін ру жне азастанды туризмді лемдік туристік нарыа ыпалдастыру ажет.
2020 жыла дейін азастан Республикасында туризм индустриясын дамытуды басты міндеттері:
туристік дестинация ретінде бкіл лемге танымал азастан бейнесі;
ажетті инновациялы, энергия тиімді инфрарылымды;
жаа туристік «тжірибелерді» жйесін жасау жне халыаралы німдер мен жергілікті жне шетелдік туристерге арналан бсекеге абілетті ызметтер зірлеу;
туризм саласын ксіби басару жне реттеу жйесі;
азастана жне ел ішінде оайлатылан жолдара олжетімділікті сыну болып табылады.
Даму кезедері
Крсетілген масаттар мен міндеттерге ол жеткізу шін азастанда туризмді дамытуды мынадай кезедері сынылады:
1-кезе 2013 – 2015 жылдар;
2-кезе 2016 – 2018 жылдар;
3-кезе 2019 – 2020 жылдар.
1-кезе аса маызды болып табылады, йткені одан кейінгі кезедерді сттілігі 1-кезе аясында жмыстарды орындалуа байланысты: олданыстаыларын бейімдеу жне жаа ыты шаралар мен институционалды тетіктерді ру, оны басым кпшілігі 2013 жылы дайын болуы тиіс.
Аталан кезе сондай-а дамуды алашы сатысы болып табылады, оны аясында барлы лтты (ірі) туристік жобалар дайындалу жне оларды рылысына бастамашылы ету, баса (кіші) туристік жобаларды зірлеуге ынталандыру, жалпы инфрарылым мен адами ресурстара инвестициялау, маркетинг, лтты туризм бредингі жне зге де ілеспе ызмет трлері жйесін айындау жне енгізу, сондай-а жылдам нтижелер алуа баытталан шараларды абылдау ажет. 1-кезе аясында 2013 жылдан 2020 жыла дейін кезеде жалпы инвестицияларды 25,0 %-а жуыын игеру сынылады.
2-кезе дамуды жаласы болып табылады. Инвестициялау трысынан аланда, негізгі рылыс жмыстарын, атап айтанда, лтты туристік жобаларды дамыту шеберінде туристік инфрарылымны орналастыру орындары мен объектілерін, оны ішінде туекелдік дегейі тмен жне ыса мерзімде орындау ммкіндігі бар жобаларды орындау сынылады. Аталан кезе уаытында инфрарылымды дамытуды жаластыру, адами ресурстар леуетін ныайту жне маркетинг саласындаы ртрлі жмыстарды орындау маызды болып табылады. 2-кезе аясында 2013 жылдан бастап 2020 жыла дейінгі кезеде жалпы инвестицияларды 45,0 %-а жуыын игеру сынылады.
3-кезе дамуды орытынды сатысы болып табылады, мнда, бкіл ел бойынша туристік жобаларды дамыту шін туристік сыныстарды ртараптандырумен жне 2-кезені аясында орындалатын іс-шараларды жзеге асыру, шаын жне орта бизнес ксіпорындарына елеулі олдау крсетумен жаластырылатын болады. 3-кезе шеберінде 2013 жылдан бастап 2020 жыла дейін кезеде жалпы инвестицияларды 30,0 %-а жуыын игеру сынылады.
Ктілетін нтижелер
Мемлекеттік бюджеттен ажетті клемде аражат блу жадайында, инвестициялар тарту жоарыда крсетілген масаттар мен міндеттерді стті іске асыру азастан Республикасындаы туризм индустриясы крсеткіштеріні мынадай сіміне алып келеді:
туристерді орналастыру орындары: 2011 жылы 81 015 тсек-орыннан 2020 жылы 199,0 мы тсек-орына дейін (2,5 есе су, жиынты жылды су арыны 10,5 %);
туристік келу саны (тнеумен келетін ішкі, сол сияты шетелдік келушілер): 2011 жылы 2 845 832-ден 2020 жылы 8,19 млн. туристік келуге дейін (2,9 есеге су, жиынты жылды су арыны 12,5 %);
туристер тнеулері саны (ішкі, сол сияты шетелдік): 2011 жылы 7 085 020 туристік тнеуден, 2020 жылы 32,74 млн. туристік тнеуге дейін (4,6 есеге, су жылды жиынты су арыны 18,5 %);
туристі орташа болу затыы: 2011 жылы бір реттік келуге 2,5 тнеуден, 2020 жылы (1,6 есеге су) бір реттік 4,0 тнеуге дейін;
орналастыру орындарыны толытырылуы: нмірлік орды толтыру жктемесіні коэффиценті 2011 жылы 24,0 %-дан, 2020 жылы 45,0 %-а дейін (1,9 есеге су);
туризм саласындаы жмыспен амту: 2011 жылы 158,7 мы ызметкерлерден 2020 жылы 269,9 мыа дейін, оны ішінде 111, 2 мы жаа рылан жмыс орындары (1,7 есеге су).
Туристік сранысты ктілетін сімі негізінен жаа туристік сыныстарды дамыту (тсек-орындар саны) жне оларды ксіби коммерциялау есебінен болады. Жалпы туристік келу саныны рылымы 2020 жылы:
олданыстаы орналастыру орындарыны сыйымдылыына сйкес 3,77 млн. туристік келу (46,1 %), бл 2011 жылмен салыстыранда туристік сапармен келушілер саныны 924 мыа немесе 32,5 %-а скенін крсетеді;
алдаы сегіз жылда 4,42 млн туристік келулер шін жаа орналастыру орындары салынады (53,9 %), бл ретте, туристерді жартысына жуыы Алматы (25,2 %) жне Батыс азастан (23,3 %) кластерлеріне келетін болады, бл уаытта алан жартысы Астана (13,4 %), Шыыс азастан (12,6 %), Отстік азастан (9,1 %) жне азастан Республикасыны баса да облыстарыны (16,4 %) кластерлеріне шоырланатын болады.
2020 жыла арай азастана туристік келуді генерациялайтын елдер атарына мыналар жатады:
азастан Республикасы – 4,46 млн. туристік келу (54,4 %), бл 2011 жылмен салыстыранда 2,0 есеге арту болып табылады.
Ресей Федерациясы – 13 млн. туристік келу (13,8 %) бл 2011 жылмен салыстыранда 8,3 есеге арту болып табылады;
Еуропа (Германия Федеративтік Республикасы, лыбритания жне Солтстік Ирландия Біріккен Корольдігі, Франция Республикасы, Нидерланды Корольдігі жне т.б.) – 745 мы туристік келу (9,1 %), бл крсеткіш 2011 жылмен салыстыранда 3,5 есеге арту болып табылады;
ытай Халы Республикасы – 473 мы туристік келу (5,8 %), бл 2011 жылмен салыстыранда 18,1 есеге арту болып табылады;
ір елдері (збекстан Республикасы, зірбайжан Республикасы, ырыз Республикасы, Трікменстан жне т.б.) – 464 мы туристік келу (5,7 %), бл 2011 жылмен салыстыранда 11,9 есеге арту болып табылады;
Таяу Шыыс (Иран Ислам Республикасы, Тркия Республикасы, Сауд Арабиясы Корольдігі, Біріккен Араб мірліктері, Израиль Мемлекеті жне т.б.) – 324 мы туристік келу (4,0 %), бл 2011 жылмен салыстыранда 6,0 есеге арту болып табылады;
ндістан Республикасы – 219 мы туристік келу (2,7 %), 2011 жылмен салыстыранда 17,1 есеге арту болып табылады;
баса нарытар (Америка рама Штаттары, Индонезия Республикасы, Жапония, Корея Республикасы, Канада, Аустралия Одаы жне т.б.) – 371 мы туристік келу (4,5 %), бл 2011 жылмен салыстыранда 3,5 есеге арту болып табылады.