Мемлекет трлері мен ызметі

Мемлекет бірнеше трлерге блінеді.

Басару тріне байланысты: монархия (абсолюттік, дуалистік жне конституциялы) жне республика (президенттік, парламенттік жне аралас).

Абсолюттік монархияа Сауд Аравиясы, Катар, Кувейт, Оман, Бруней жатады.

Конституциялы монархияа Бельгия, Испания, Люксембург, Монако, лыбритания, Дания, Швеция, Нидерланды, Жапония, Норвегия жатады.

Дуалистік монархияа жататындар: Иордания, Марокко, Тунис.

Абсолютік монархияны белгілері:

· монарх билігі Конституция немесе задармен шектелмеген;

· Парламент жо, немесе оны іс-имылы барынша шектелген.

Конституциялы монархияны белгілері:

· Конституция монарх билігін шектейді;

· монарх мемлекет символы ретінде, біра наты биліктік зыреті жо;

· кімет монарх алдында жауапты емес.

Дуалистік монархия белгілері:

· билік монарх пен парламент арасында блінген;

· монарх кіметті таайындайды;

· монарх парламент шыаран заа вето жариялай алады.

Парламенттік республикаа жататындар: Италия, Германия, Израиль, Индия, Греция, Австрия.

Президенттік республикаа жататындар: АШ, Индонезия, Иран, Ирак, Кипр, Швейцария (бл мемлекетте кіметті міндетін президент атарады, ол Парламент (Федералды Жиын) арылы Федералды Кеес (кімет) мшелерінен бір жыл мерзімге сайланады, бір-а рет).

Президенттік республика белгілері:

· Президент мемлекет басы жне атарушы билікті басарады;

· Президент кіметті рады;

· кімет президент алдында жауапты;

· Президент парламент шыаран задара вето оя алады.

Парламенттік республика белгілері:

· Мемлекеттегі басты кш Парламент болып табылады;

· Президентті парламент сайлайды;

· кімет парламент алдында жауапты;

· кімет парламентте кп орын иеленген партия арылы рылады;

· Парламент кіметке сенімсіздік вотумын жариялай алады.

Аралас республикаа жататындар: Франция, Перу, Португалия, Финляндия, Исландия.

Оны белгілері:

· Президент жалпы сайлау арылы сайланады;

· Президент ке зыреттерге ие;

· Президент пен атарушы билікті басаратын премьер-министр Парламент алдында жауапты.

Мемлекеттік рылымына байланысты: унитарлы (Польша, Франция, Турция, Египет, Япония, Швеция), федеративтік (Россия, АШ) жне конфедеративтік болып блінеді.

Унитарлы мемлекетті біріктіреді:

· орта Конституция;

· орта за шыарушы орган;

· орта кімшілік-территориялы бліну;

· ішкі шекараны болмауы;

· орта саясат.

Унитарлы мемлекетті кемшіліктері:

· за шыарушы аппаратты икемсіздігі;

· айматарды мселелерін ескермеу;

· этносты топтарды пікірімен санаспау.

Федеративті мемлекет белгілері:

· бірнеше Конституция, азаматты ы бар;

· федеративті жне айматы сот жне атарушы билік атар жмыс істейді;

· территориялы бірліктерді з бетімен федерациядан шыуа ыы жо;

· саяси салада орталыа баынан.

Конфедерация белгілері:

· орта Конституция жо, тек жаттарды абылдаанда бірігеді;

· азаматты орта емес;

· орта конфедеративтік сот жйесі жо.

Діни белгісіне байланысты: зайырлы жне діни болып блінсе, саяси режимні алыптасуына байланысты демократиялы, авторитарлы жне тоталитарлы болып шке блінеді.

Негізгі приоритетті ызметіне байланысты ыты жне леуметтік деп блеміз.

азастан Республикасы осылырды ішінде айсына жатады?

Мемлекет негізгі екі ызмет атарады: ішкі жне сырты. Ішкі ызметіне жататындар:

· экономикалы салады мемлекет ксіпкер, жоспаршы, уйлестіруші ретінде мселелерді шешеді;

· леуметтік мірді йымдастырады;

· задылыты амтамасыз етеді;

· мдени-трбиелік салада жмыс атарады;

· Сырты ызметіне жататындар:

· мемлекетті ттастыы мен ауіпсіздігін орау;

· зін-зі билеу, егемендігін сатау;

· ауымды мселелерді шешуге араласу;

· баса мемлекеттермен арым-атынас жасау;

Сайып келгенде мемлекетті басты міндеті – оамны тратылыын орнатып, алыпты тіршілігіне жадай жасау.

 

Т а ы р ы п ЫТЫ МЕМЛЕКЕТ ЖНЕ АЗАМАТТЫ ОАМ

Дрісті масаты

Сратарды тізімі:

ыты мемлекет пен азаматты оам мні

ос ымны бір-біріне ажеттілігі мен зара атынасы

Дріс кезіндегі негізгі тсініктер:

дебиеттер тізімі:

1.Жамбылов Д. Саясаттану. А., 2003

2.уанды Е. Саясаттану. А., 2001

3.Байдельдинов Л. А. Теориялы саясаттану. А., 2005

4.Мазмов М. Т. Саясаттану негіздері. Дріс курсы. скемен, 2002

5.Рахметов . Саясаттану. А., 2005

6.Абдильдина Х.С. Саясаттану. Оу ралы. Астана, 2007

7. Антропология мировой политической мысли, в 5-и томах