Платон мен Аристотельді саяси концепциялары?

Платон – антикалызаманны ана емес, бкіл философия, саяси ілімдер тарихындаы лы ойшылдарды бірі (б.з.д. 407-399). Платон идеалды мемлекет туралы ебегінде ділдікті ркімні з ісімен айналысуынан жне басаны ісіне араласпауынан креді. Адамдарды леуметтік топа блінуімен оларды арасындаы млік тесіздігін алыпты жадай ретінде арастырады.

Платон адамдарды жан дниесіне мемлекеттік рылымны бес тріні сйкес келетінін айтады (аристократия, тимократия, олигархия, демократия жне тирания). Оларды пайсысы биліктерін з мдделеріне арай іске асырады. Тимократияда скери адамдар билікте болады, олар жиі соысады, соыс мемлекетті басты байлыы болып есептеледі. Олигархияда байлар билікке ие боландытан, здеріне дшпанды ниеттегі кедейлермен немі атыыста болады. Бл мемлекетте кедейлерді наразылыы нтижесінде кез-келген уаытта мемлекеттік ткеріс болуы ммкін. Тирания – мемлекеттік рылымны засызды пен зорлы-зомбылы стемдік еткен е нашар трі.

Платон идеалды мемлекет ру туралы жобасында аристократиялы мемлекеттік рылымды жатайды жне з жобасыны иындыпен болса да жзеге асатынына сенеді. Идеалды мемлекетті зі де мгі мір сре алмайды.

Платонны шкірті Аристотель(б.з.д. 384-322жж). Ебектері: «Афины политиясы», «Саясат», «Никомах этикасы». Аристотель тыш рет саясат ылымы туралы талдау жасауа кірісті. Саясатты ылыми трыдан тсіну адамгершілік пен этиканы дамыан ымы болып табылады.ділдікті екі трін крсетеді: теестіретін жне лестіретін.Теестіретін ділдікті лшемі ретінде «арифметикалы тедік» арастырылады. Бл принципті олданылу аясы – азаматты-ыты ммілелер, шыынды алпына келтіру, жаза жне т.б. ал лестіру ділдігі «геометриялы тедік» принципі трінде сынылады жне бл принцип орта игіліктерді ебегі мен оамдаы орнына арай блуге негізделеді.Мемлекетті дрыс трлері: монархия, аристократия, полития; Мемлекетті брыс трлері: тирания, олигархия, демократия.

 

Саяси партиялар тсінігі. Партияны пайда болуымен мні?

«Партия» деген ым латын тілінен аударанда «блік, блшек» деген маынаны білдіреді. Партия кімет билігіне ыпал ету жне оны жеіп алу арылы белгіді бір топты мддесін іске асыру шін рвлан адамдарды ерікті йымы. Саяси мнін крсететін факторлар:

· Белгілі бір леуметтік топты мддесін іске асыру

· Билік ттасын з масатына пайдалану

· Партия рамына кіру мен шыу еркіндігін беру

Функциялары:

· оамдаы топтарды мдделерін анытау,тжырымдау, длелдеу

· Адамдарды йымдастыру арылы, оларды саяси белсенділігін арттыру, саяси лекметтенуіне ыпал жасау

· Мемдекеттегі саяси процесстерге немі ат салысу, трлі задар мен нормаларды абылдануына атысу

· кімет билігіне бсекелес болу, ол шін кресу

· Мемлекеттік басару органдара апараттар, органдар дайындау, сыну

Алашы саяси партиялар Ежелгі Грекияда пайда болан. Ал азіргі бізді тсінігіміздегі саяси партиялар Еуропада XIX . II жартысында пайда бола бастаан.

Саяси партияларды даму кезедерін Макс Вебер Зерттеген.

· Аристократиялы йірмелер

· Саяси клубтар

· Баралы партиялар

ш кезенен ткен лыбританияны либералды жне консерваторлы партиялар.

Е алашы баралы партия лыбританияны либералдар партиясы(1861).

Нр Отан партиясы,(Н..Назарбаев) азастанны А ЖОЛ Демократиялы партиясы(Перуашев Азат Турлыбекулы), Жалпылтты социал демократилы партия (ЖСДП) (Тябай Жармахан Айтбайлы), азастан социал демократилы ауыл партиясы (алиев ани лімлы), азастан Коммунистік Халы партиясы (Ахметбеков Жамбыл Аужанлы), азастан патриотты партиясы (асымов ани Есенкелділы) азастанны АЗАТ Демократиялы партиясы (білов Болат Мышлы), Бірлік саяси партиясы (Слтаналиев Серік Слтаналилы), азастан Коммунистік партиясы (Алдамжаров азиз амашлы).

 

Р сайлау жйесі

Еліміздегі сайлауды зірлеу мен ткізудійымдастыратынмемлекеттікоргандар, сайлаукомиссияларыболыптабылады. Олардыбірттасжйесінмыналаррайды:

· республикалыОрталысайлаукомиссиясы;

· ауматысайлаукомиссиялары;

· округтіксайлаукомиссиялары;

· учаскеліксайлаукомиссиялары.

Сайлау комиссиясыны кілеттілік мерзімі — бес жыл. Р-ны Орталы сайлау комиссиясы сайлау комиссиясыны бірыай жйесіне басшылы етеді. Орталы сайлау комиссиясыны траасы мен мшелерін Республика Президентіні сынуы бойынша Парламент Мжілісі ызметке сайлайды жне ызметтен босатады. Орталы сайлау комиссиясы траты жмыс істейтін жне елімізді барлы аумаында сайлау туралы занамаларды орындалуына басшылы етуді жзеге асыратын орган болып табылады

. Сайлау жалпыа бірдей,те жне сайлау ыы негізінде жасырын дауыс беру жадайында ткізіледі.Жалпыа бірдей белсенді сайлау ыы-Р 18 жаса толан азаматтарыны тегіне,леуметтік,лауазымды,мліктік жадайына,жынысына,нсіліне,лтына,тіліне,нанымына арамастан сайлауа дауыс беруге атыса алады.Бсе сайлау ыы – Республика азаматтарыны Конституцияда белгіленген шектеулермен Президент,Парламент,Мслихатты депутаты немесе жергілікті озін зі басару орган-ны мшесі болып сайлану ыы.Сенат 47(7 през),Мжіліс 67.

 

6 билет

Билет