Саяси билік: тсінігі, мні типалогиясы мен ызметтері?

Билік саясатты іске асыру ралы. Билікті мнін анытауда мынадай кзар мен анытамалар бар:

· Бихевиористік : билік адамдарды мінез лын згертуге не баылауа алу ммкіндігіне негізделген айрыша міне лыты тр

· Структуралистік: билік басарушы мен баыныштылар арасындаы алыптасан ерекше арым атынас

· Маркстік: билік біреулерді екінші біреулерге жргізетін стемдігі

· Позитивистік социологиялы: Вебер. Бір субъектіні екінші субъектіге сер ету ммкіндігі

Саяси билік жеке адамны, топты, тапты саясат арылы з еркін іске асыру абілеті. Міндеттері:

· оамдаы басару стратегиясын жасау

· Наты шешімдер абылдап, оларды іске асыруды йымдастыру, адаалау

· оамды процестерді реттеу жне басару

Функциялары:

· стемдік билік жргізу мех ны бір трі.стемді жргізу шін леум институттар пайдаланылады(сот, скер т.б.)

· Басшылы басарылатын объектіге бедель арылы ыпал жасау

· Басару

· йымдастыру

· Баылау

Трлі белгілері бойыншабиліктітипологиясы:
– институциялану дрежесі бойынша билік кіметтік, алалы, ауданды, облысты, мектептік жне т.б. болады;

– субъектісі бойынша тапты, партиялы, халыты, президенттік, парламенттік жне т.б.
– санды белгілері бойынша – жекеленген, олигархиялы (бір жерге жмылан топты билігі), полиархиялы (кптеген институттарды немесе адамдарды билігі);
– басаруды леуметтік типі бойынша – монархиялы, республикалы;
– саяси режимі бойынша – демократиялы, авторитарлы, тоталитарлы;
– олданатын ралы бойынша – стемдік ету, кш крсету, бедел, ымыраа келу жне т.б.;
– ызметі бойынша – адаалау, баылау, йымдастыру, басару жне т.б.

 

2. азіргі азастандаы саяси элита

Бізді азастандаы элитаа келсек,еліміз егемендігін аланымен билеуші топ онша згере ойан жо.Оларды кбі Кеес Одаы кезінде номенклатуралы ызметтер атарып, Коммунистік партия ыдырааннан кейін мемлекеттік институттара (Президент,кімет кімшілігіне) ызметке кшті.1993 жылы Конститутция бойынша билікті ш тармаы те делінді.Алайда шын мнінде билік атарушы органны олына тиді.1995 жылы азастан Республикасыны Конститутциясы Президенттік билікті бекітіп, атарушы билікті мртебесін арттыра тсті. Жекешелендіру кезінде халыты ебегіне жасалан млікке ие болды.азастан азіргі элитасына кідер жатады десек,Оан Президент аппаратыны рамы (Президент,оны кімшілігіні бастыы орынбасарлары,блім басшылары, кмекшілері,кеесшілері,) Парламент, минстрліктер басшылары мен орынбасарлары,дипломатиялы элита кіреді.Айматы элитаа облыс кімдері жатады.(фото86-87cтр)

3. Халыаралы атнастарды азіргі жйесіндегі гуманизация

Халыаралы атынас дегеніміз ледмік ауымдастыты негізгі субъектілеріні арасындаы саяси, экономикалы, леуметтік, дипломатиялы, ыты, скери жне гуманитарлы байланыстар мен атынастарды жйеленген жиынтыы.

Гумманизация халыаралы атынастара ізгілік, адамгершілік сипат беру, адам ауіпсіздігін амтамасыз ету, адам бостандыы е басты ндылы екенін немі басшылыа алу

XX acыр соы он жылдыында халыаралы атынастардаы жадай тбегейлі згерді. 1980-ші жылдарды соына дейін оларды басты сипатына лемдік ауымдастыты екі арама-арсы одаа жіктелуі тн болды. Халыаралы атынастар эволюциясы екі зара байланысты процесcтерді елеулі серіне шырады - капиталистіксипаттаы леуметтік атынастара негізделген лемдік нарыты бірлігін алпына келтіру жне жаандану проесіні арынды дамуы. Нтижесінде елдер мен халытарды зара туелділігі артуда, шешімін табу шін халыаралы ріптестікті дамытуды талап ететін жалпы лемдік, аламды сипаттаы мселелерді кбеюі орын алып отыр. азіргі халыаралы атынастарды экономикалы негізі - лемні метериалды базасындаы елеулі згерістерді негізінде алыптасушы жаа лемдік ебек блінісі. Жаандану нтижесінде нерксібі дамыан елдер здеріні экономикалы орталы станымын ныайтуда, ал дамушы елдер одан туелді шет айма кйіне тсуде. нерксібі арынды дамыан елдер арасында АШбасым орын алуда, алайда Еуропалы Ода онымен иы теестіріп, кей жадайларда одан басым тсіп отыр. Жапония брыныдай шінші келеді. 20-25 жылдан кейін ытай лемдік экономиканы бас алпауытына айналуы ммкін. ндістан да одан алыспауда. Осы кезде айматандыруды арынды проесі жріп жатыр - Еуропада (Еуропалы Ода), Азияда(АСЕАН жне зге де тар шебердегі рылымдар), Африкада (Африкалы ода), Солтстік Америкада (НАФТА), Латын Америкасында (МЕРКОСУР, Анд тобы). Бл айматы йымдар з кезегінде халыаралы атынастар сахнасыны белсенді рі ыпалды ойыншы- ларына айналуда. алыптасып келе жатан лемдік азаматты оамны станымдарын білдіретін кіметтік емес йымдар Халыаралы атынастар саласында елеулі ыпалды рл атаруда.

 

16 билет

Билет