Білімді баалауды жалпы шкаласы

 

орытынды баа тмендегі формула арылы аныталады:

 

N%=P1+P2 x 0,6 + Э х 0,4

 

да: Р1-1 рейтингті пайызды мазмны, Р2-2 рейтингті пайызды мазмны, Э – емтихан баасыны (тест-емтихан) пайызды мазмны.

 

 

Оу пніні саясаты

Сабаа жне оу процесіне міндетті болып табылады. Студент сабаа кешікпеуі, сабатан себепсіз алмауы, ауыран кезде анытама ааз келуі, алан сабатарды оытушы белгілеген уаытта тапсыру, барлы сабаа белсенді атысуы керек. Саба стінде ялы телефонды олдануа тыйым салынады. адет нормалары мен дебі университет талаптарына сай болуы тиіс.

 

 

Кафедраны дістемелік секциясында отырысында арастырылан, 2011 жылы «____»__________№___ хаттамасы

 

 

Кафедра мегерушісі бекіткен А.Т.Забирова

 

ГЛОССАРИЙ

Адам –жер бетіндегі тірі организмдерді дамуыны е жоары сатысы, оамды тарихи жне мдени субъект. Адам табиаты бірттас биолеуметтік жйе болып табылады.

Азаматты оам –саяси рылымдарымен, соны ішінде мемлекетпен салыстыранда оамды мірді бірттастыын сипаттайтын ым.

Аккультурация - ртрлі мдениеттерді зара серін білдіретін ым.

Аксиология – (гректі “axia” «ндылы», “logos” ілім деген сзінен шыан) ндылытар туралы ілім.ндылытарды жан – жаты зерттеу мселесін социологияа Макс Вебер енгізген болатын.

Аномия – оамды тртіпті ретке келтіріп тран ережелерді бзылуы.

Ассимиляция – сан алуан леуметтік топтарды леуметтік жне мдени негізде бірімен біріні сіісіп кетуі.

Ауыл – оамды ебек блінісіні, яни ол нер мен ауыл шаруашылыыны блінуі нтижесінде пайда болан оамды мірді наты леуметтік кеістіктік трі.

леуметтік – (социальное– латынны «socialis» – «бірге», «жолдасты», «ауымды» деген сзінен шыан) – социологияны категориясы ретінде: 1) адамны оамды міріні мнін; 2) адамны жануарлардан айырмашылыын; 3) адамны табиатты ажырамас блігі екендігін; 4) оамды жйелер рылымдарын тиімдірек пайдалану жолдарын крсету шін олданылады.

леуметтік апарат – оамды, сондай-а, адам, оам жне табиат арасындаы атынастарды зара серін реттеп отыру шін олданылатын, алыптасан, немі жаарып отыратын білімдерді, мліметтерді жиынтыы.

леуметтік араашыты – (социальная дистанция) р алуан топтарды, таптарды бір – біріне деген арым – атынастарын, жаындыын, арама-айшылыын, оамдаы орнын білдіреді.

леуметтік байланыс – (социальная связь) жеке адамдарды немесе топтарды бір – біріне деген кез келген леуметтік-мдени атынастарын бейнелейтін тсінік. Бл тсінікті социологияа Э.Дюркгейм енгізген болатын.

леуметтік баылау – (социальная контроль) леуметтік институттарды, мекемелерді, оамны сан алуан салаларыны ызметіне, леуметтік топтар мен жеке адамдарды с - рекетіне оамды мдделер мен леуметтік рыптар трысынан баа беру жне тыйым салу механизмі.

леуметтік бейімделу – (социальная адаптация) адамны немесе топты з ажеттілігіне сйкес жаа леуметтік ортаны белсенді трінен игеруінен жне леуметтік жйедегі з орнын ауыстыруынан крінеді.

леуметтік адет – (социальное поведение) адамдарды субъективті мінездемелерінен жне іс-имылдарынан, леуметтік белсенділіктеріні нтижесінен крінетін леуметтік ортаны сипаттамасы. леуметтік адетті негізгі трлері: ебектік, ндірістік, йымды, функционалды, демографиялы, экономикалы, оама жат т.б.

леуметтік ереже – адамдарды мінез-лын жне оларды топтаы арым – атынасын реттейтін тарихи алыптасан дет.

леуметтік жоспарлау - леуметтік процестерді дамуы мен жзеге асырылу жолдарыны ылыми негізделген масаты мен міндеттері, крсеткіштері. леуметтік институттарды, саяси партияларды немесе йымдарды белгілі мерзімге жоспарланан ызметіні негізгі аидаларыны мазмны леуметтік бадарламалар деп аталады.

леуметтік жіктеу – (социальная стратификация) стратификация термині латынны “statum” жік, абат жне “facere”-“жасау” деген сздерді осындысынан алынан. леуметтік жіктеуді негізін салан М.Вебер.

леуметтік идеал – тарихи леуметтік натылыты жан-жаты жетілген, жасартылан, белгілі бір адамны немесе леуметтік топты санасындаы болашатаы бейнесіні крінісі.

леуметтік институт – оамды арым-атынастарды тратылыын амтамасыз ететін мамандандырылан іс-рекетті жзеге асыруды бір трі. леуметтік рыптар мен санкциялар арылы леуметтік институттар оамда йымдастырушы, реттеуші, басарушы, трбиелеуші ызметтерін атарады.

леуметтік арым-атынастар - леуметтік субъектілерді оамдаы жадайы мен оамды роліне байланысты туатын, оларды зара атынас, ызметін білдіретін, салыстырмалы трде аныталатын туелсіз, ерекше арым-атынастарды бір трі.

леуметтік ауымдасты – (социальная общность) леуметтік ішкі байланыстарды негізі тратын аймаы бір жне бірлескен мір сру нтижесінде алыптасан материалды жне мдени ндылытары орта адамдарды траты бірлестігі. леуметтік ауымдастыты негізгі белгілері: ынтыматасты, келісім, жоары дрежедегі бірлік.

леуметтік былыс - леуметтік асиеттері мен белгілері бар леуметтік шындыты крінісі. леуметтік мірде айын байалып, бірден аарылытынны брі леуметтік былыс болып табылады.

леуметтік рылым – оамдаы ебекті крделенуіне, оны бірлігіне, ндіргіш кштер мен ндірістік атынастарды даму дегейіне байланысты болатын згерістерді крсететін, сонымен бірге наты кезедегі леуметтік жйені элементтері арасындаы траты алыптасан рылым. леуметтік рылымны негізгі трлері: макрорылым, микрорылым.

леуметтік мртебе – кпшілік мойындаан ндылытар жйесі трысынан араандаы оамдаы р трлі объектілерді, былыстарды леуметтік маыздылыына берілетін баа.

леуметтік мобильділік – адамны, леуметтік топты леуметтік рылымдаы з орнын ауыстыруы, адамны бір леуметтік топтан екінші бір леуметтік топа туі немесе сол топты ішінде орнын згертуі.

леуметтік орта – адамдарды алыптасуына, мір сруіне, дамуына жне ызмет етуіне оамды жадай туызатын адамды оршаан наты леуметтік лем.

леуметтік прогресс – оамды мірді крделенуі, ндірісті, мдениетті, леуметтік еркіндік, тедік, ділеттілікті ркениетті баытпен дамуы.

леуметтік роль – белгілі бір леуметтік баытты станан жеке адам адетіні, мінез-лыны, тртібіні жйелі ресми лгісі.

леуметтік статус - леуметтік топтар мен оны кілдеріні оамдаы, леуметтік байланыстар мен атынастар жйесіндегі орнын крсетеді. леуметтік статус бедел,билік сияты ымдар арылы аныталады.

леуметтік ымыра – (социальный компромисс) зара сер етуші леуметтік топтарды зара келісі арылы леуметтік арама-айшылытарды, келіспеушіліктерді, дауларды шешу.

леуметтік эксперимент - леуметтік объектіге арнайы енгізілген басарушы жне баылаушы факторлар сер еткенде туындайтын санды жне сапалы згерістер жнінде млімет алу дісі.

Баылау - леуметтік деректер жинауды негізгі дістеріні бірі. Баылауды кмегімен леуметтік былыстара, процестерге жйелі трде здіксіз зерттеу жргізу те тиімді.

Бейсаналы – субъектіні санасына баынбайтын психикалы процестерді жиынтыы. З.Фрейдті пікірінше бейсаналыа адам санасынан шыарылып тасталан марлытар жатады.

Билингвизм – остілділік.

Билік – оамды атынастарды бір трі, адамны сондай-а леуметтік топты, р трлі таптарды іс-рекеттеріне шешуші сер ететін экономика мен идеология ыпалыны негізінде жне йымдастырушы ытар арылы жзеге асатын механизм.

Бихевиоризм жне необихевиоризм – сананы дербестігін мойындамайтын, психиканы адамны зіне ажет нрселерге жету масатында жзеге асыратын іс-рекеттеріні, мінез-лытарыны жиынтыы деп крсететін ылыми баыт.

Бюрократия – ата да дл ережелер мен лгілер арылы реттелетін ызметтер мен билікті блінісіне негізделген ызметтер мен рольдерді иерархиясынан тратын леуметтік рылым.

Валидтілік – зерттеуді ралдары мен дістеріні, ымдарды жне эксперименттерді масатыны негізділіг мен барабарлыы.

Девиация – кпшілік мойындаан адеттік ережелерден ауыту.

Дезинтеграция– жйені ішкі рылымыны ыдырау процесі.

Деноминация– баса діндерді за аясындаы ызметін олдайтын жне оаммен араатынасын позитивті принциптерге негіздейтін діни ым.

Депривация– адамдар мен топтарды негізгі ажеттіліктерін анааттандыру ммкіндіктерінен айыру немесе оларды шектеу процесі.

Ебек – адамны іс-имылыны негізгі трі, оны тіршілік ету тсілі. Ебек арылы кзделген масата жетуге болады. Ебек адамны алыптасуына, оын оршаан ортаа бейімделуіне шешуші сер етеді.

Коммуникация – бір адамны екінші бір адама млімет беруі. Коммуникацмя кез келген леуметтік зара атынастарды негізі.

Конвергенция ілімі – капиталистік жне социалистік оамдарды біртіндеп, біте айнасып, бір біріне сіісуін уаыздайтын баыт.

Конформизм – баралы санада алыптасан стереотиптерді, салт-дстрлерді, бедел мен принциптерді арсылысыз абылдау жне сатау.

оамды пікір - леуметтік ауымдарды оамдаы болып жатан оиалара, леуметтік былыстара арым-атынасын білдіретін баралы сананы жадайы.

Макросоциология – крделі леуметтік процестерді, леуметтік топтарды жне оамды мірді ттасты трысынан зерттейтін баыт.

Маргиналды – екі мдениетті зара сері процесіне атысушы, біра екеуіні біріне де толы сіісе алмай, екі арада алан адамдарды немесе леуметтік топтарды рухани жадайы.

Микросоциология – шаын леуметтік жйелерді, леуметтік былыстар мен процестерді талдайтын социологиялы зерттеулер.

Моногамия– бір кйеу мен бір йел арасындаы неке.

Монотеизм– бір ана дайды мойындайтын дін.

ркениет – оамны сапалы дамуы барысын крсетеді.

Полигамия - бірнеше адамдарды арасындаы неке.

Респондент – социологиялы зерттеу барысында сауалдара жауап беруші.

Референтті топ – леуметтік топтарды ішіндегі е арты крінетін тобы, сол топты асиет, сапасы туралы бірттас тсінік.

Социеталды – крделі леуметтік жйедегі леуметтік арым-атынастар мен процестерді белгілейтін ым.

Социометриялы діс – социология ылымы шешуге тиісті кптеген міндеттерді шаын топтарда болып жатан процестерді зерттеу арылы орындайтын діс.

Схбат – (интервью) респонденттен ауызша ойылан сраа тікелей жауап алу арылы жргізілетін социологиялы зерттеу дісі.

Этнос – (тайпа, халы дегенді білдіреді) орта белгілері мен траты тілі, мдени жне психологиялы ерекшеліктері, салт-дстрлері бар белгілі аумата тарихи алыптасан топ.

Элита – (те жасы, тадамалы дегенді білдіреді) леуметтік топтарды ішіндегі ерекше жеілдіктері бар жоары топ.

 

Таырып 1