Тіс жегіні алдын алу шін фторидтерді экзогенді олдану.

Азаа фторидтерді жйелі енгізу дістері (эндогенді) ауыз суды, ст, тзды фторлау Осы заманны уаытына сай келетін тіс кариесіні алдын алу дістерін топтпстыру: 1. Жйелі фтор профилактика дсі, суды фторлау, тзды фторлау, стті фторлау, таблетка мен ерітінділерді олдану 2. Фтор профилактиканы жергілікті дісі: тіс беттеріне лактар мен гельдерді жау, фторлы тіс пасталары 3. Баса дістер: герметизация (фиссуралар ен сайларды) кариосогенді таматы азайту, ауыз гигиенасыны инструктоажы. Эксперттерді айтуы бойынша фтор осындыларыны пайдалы асиеттері: 1. Фторды тіс эмалына енуі 2. Тіс атарына жне ышылдарды рамына сер етуі. 3. Кариеске арсы рекристализация жасау сері. Кариеске арсы фториттерді олдану:
№ Крсеткіш дістері Фторид дегеиі Кариес атыны кемуі% олдану уаыты
1 Орталы суды фторлау, оны ішу 0,5 – 1мг/л 40 – 50 уаытша тістер шін 50 – 60 траты тістер шін міріні баолы уаытында
2 Мектепте суды фторлау, оны ішу Орталанан турінен кп 2 мг/л 40 Барлы мектеп уаытында
3 Тзды фторлау 50 - 350 мг/кг 60 міріні баолы уаытында 4 Таблеткалар, ерітінділер, тамшылар 0,25- 1,0 мг натрий фториді 60 Бір жастан 14 жаса дейін
5 Сутті фторлау 5 мг/л 40 - 80 Бір жастан 14 жаса дейін
Кариесті жергілікті жргізілетін профилактика дісі:
№ Крсеткіш дістері Фторид дегеиі % Кариес атыны кемуі% олдану уаыты
1 Фторлак 3 - 5 30 – 40 1 -Рет жылына 6 дан 14 жаса дейін
2 Аппиликация натрий фторид 1 30-40 1 -Рет жылына 6 дан 14 жаса дейін
3 натрий фторид ерітіндісімен ауызды шайау 0, 05 -0,2 20-40 Кн сайын 6 рет 17 жаса дейін
4 Тіс пасталарын жууа олдану 0,1 – 0,25 20-25 Кун сайын барлы мірінде пайдалану

Эндогенді кариес профилактикасы Баланы даму кезінде кальций С, кальций сандоз, витофтор жне глицерофосфат кальций таайындалады. Витофторды рмы: фторид натрий 0,1 мг, витамин Д -80 мЕ, витамин С 12 мг. 1 жаса дейін 0,5 г, 2 – 4жаса дейін 1г, 5-6 жаса дейін 1,5г, 7-9жаса дейін 1,5 -2г, 10-14 жаса дейін 2г, таматы алдында куніне уш рет.

Фторы бар лактар, гелдер жауа жне шайауа арналан ерітінділер. Крсеткіштер ,кері крсеткіштер, тиімділігі. Орындау техникасы, тиімділігі.

Фтор- жалпы ем шін F ажетті элемент болып табылады. Ол тісті атты тіндерін атайтады. Фтор лакты рамына кіретін фторлы натрий таблеткада не ерітінді трінде шыарылады. Суда F млшері 0,8мг/л тмен боланда таайындалады. 2 жаса дейін кнініе 0,25мг,2 ден 5 жаса дейін 0,5мг кнініе 5 тен лкен болан балалара 1мг, одан кп беруге болмайды. Фторлакпен тіс беткейлерін жабу кезінде тіс беткейлері тазаланып,шайылады; тіс ошауланып,ратылады; фторлак шаылады, 1-2 мин ратылады. 2 саата дейін атты тама жне таам жемейді, 12 саата дейін тіс тазаланбайды. Фторлакты рамына мына компоненттер кіреді: хлороформ , натрий фторидті , шырша бальзам, этил спирті жатады.Медециналы стоматологияда фторлак препараты науасты тіс жегісіні алдын алу жне емдеу шін олданылады. Фтор лак балалар мен жасспірімдерде тіс кариесні профилактикасында олданылады. олданылу аймаыны ауыз суында фторды млшері аз болуы ажет , яни 1 мл жобасында .Фтор лакты табии жне синтетикалы рама бледі. Табии трінде кедрлі жне шыршалы бальзам олданылады. Синтетикалы лака полимерлер олданылады, рамында натри фториды 0.1-5 % концентрациясында. Кейбір лактарды рамында кальци фториды бар, ол тісті реминерелизациясын тездетеді.

Тістерді фиссуралары мен соыр шырларын мрлеу тсілдері. Тістерді фиссуралары мен соыр шырларын мрлейтін материалдар крсеткіштері, дістері, тиімділігі.

Фиссуралара гермитизация жасау: тістерді фиссураларында орналасан кариесті таралуы 7 жасында 41пайыз, ал 14 жасында 90 пайыз болады. Фиссураларды трлері: конуа сас, су йыш ворнокаа сас, полипке сас жне тамшыа сас.Герметизация- табии тіс ойытарын,шрларын бітеу. Тіс жегіні алдын алу шін табии ойытарды заымдамай трып алдын-ала оны герметиктермен жабу тиімді саналады. Ен кп заымданатын 1 жне 2 лкен азу тістерді, арнайы сыпалармен тазалап, оны таза боландыына кз жеткізу шін бояыш заттармен тексеріледі.Тіс кірлері алып кеткен жерлер айта электр мсуектерімен тазаланып, улайтын гель жаылады. Таза сумен шайылып, ратылады да композициялы пломбалы материалдармен, не арнайы ойытар шін шыарылан фиссуриттермен полимеризациялайтын шам кмегінде жа абатпен, окклюзцияны бітпейтіндей пломбалап шыады. Тегістегіш заттар жне жылтырататын полирлермен пломба деліп,артыы алып тасталады. Бл діс 1-2 жыла дейін тіс жегіні дамуын тотатады. Осы шараларды бірге ткізу арылы тіс жегіні алдын алу,не онымен заымдану дрежесін кемейту ммкін.