Гинекологиядаы лапароскопия. Операция трлері
Гинекологиядаы лапароскопия гинекологиялы ауруларды емдеуде жне диагностикалауда олданылатын аз инвазивті діс. Процедура рса уысына микротілік арылы енетін арнайы прибор
кмегімен орындалады. Гинекологиядаы лапароскопия шыл жне жоспарлы, емдік жне диагностикалы трлері болады. Диагностикалы масатта жргізілетін лапароскопия видеокамерамен жабдыталан трубкаларды рса уысына енгізілумен негізделеді. Бны кмегімен дрігер йелді рса уысы азаларын толытай круге жне оларды жадайна толытай баа беруге ммкіндік алады. Кптеген диагностикалы масатта жасалан лапароскопия ммкіндігінше емдік операцияа ласады. Егер пациентті жадайы операцияа дайын болса....
Шыл лапароскопия пациент экстрлі жадаймен келгенде диагностикалы немесе емдік масатта олданылады. Бл жадайда осымша диагностикалы зерттеулер жргізілмейді, арнайы дайынды болмайды.
Жоспарлы лапароскопия емдеуші дрігерді таайындауы бойынша жргізіледі. Бл кезде науаса диагностикалы, лабароториялы зерттеулер жргізілген со болады. науасты арнайы клиникалы зерттеулерден кейін ткізеді, сонымен атар ЖА, ЖЗА, ынапты тазалы дрежесне жаынды алу, ккірек уысыны рентгенографиясы, ЭКГ.
Крсеткіштер:
-бедеулік
-жатырдан тыс жктілік
-жатвр ттіктеріні тйілуі
-эндометриоз
-аналы жмыртаны кистасы
-жатыр миомасы
-екіншілік дисменорея
-кіші жамбас уысы органдарыны абыну аурулары
арсы крсеткіштері:
-3,4 сатыдаы семіздік
- жатыр мойыныны жне жмырталарды онкологиялы аурулары
-рса уысындаы жабыса процестері
-рса уысындаы ан йылулар
21-сра
Урологиядаы лапароскопия ерекшеліктері несеп-жыныс жйесіні анатомиясына азаларды орналасуына байланысты. Бірінші кезекте соларды анытап алу керек. Олар рса артында орналасан. Практикада хирургиялы ену жолдарыны 2 трі бар: лапароскопиялы жне рсаішілік-ретроперитонеоскопиялы. Ретроперитонеоскопиялы діс атерлі ісіктерді диагностикалау жне емдеу масатында жргізіледі. Урологиядаы опреациялара нефрэктомия, Бйрек резекциясы, Бйрек жне бйрексті бездеріні кистасында,уретеролитомия, уретеростомия жне лимфаденоэктомия жатады. Нефрэктомия алаш 1988 жылы шошаны бйрегіне ультрадыбысты аспирация арылы жасалан. Нефрэктомияны крсеткіштеріне бйректі атерсіз ісіктері, бйрек жетіспеушілігнде, бйректі созылмалы инфекциялы ауруларында. Лапароскопиялы адреналэктомия-алаш рет 1992 жылы Гагнер жне Сузики деген алымдар эндовидеохирургиялы аспаптарды кмегімен стті істеп шыты. Лапароскопиялы адреналэктомияны крсеткіштеріне бйрексті безіні атерсіз ісіктерінде, 2-6 см аралыындаы тзілістер кезінде. арсы крсеткіштері: ісікті 2 см-ден кіші болуы жне ісікті 6 см-ден лкен болуы, абыну ауруларында, іріді аурулар кезінде ісікті малигнизациясы кезінде істеуге болмайды. Эндовидеохирургиялы адреналэктомия операциясы шін инструменттер жне рал-жабдытар:Вереш инесі, троакар (3 троакар 10мм, 1 троакар-5 мм ) тіке лапароскоп, эндоайшы, Babcock ысышы, диссектор, алынан зілісті салатын контейнер керек.
22-сра
ысылан жарытар деп — кенеттен жары абыны ішіндегі мшені, жары апасында ысылып, ишемия мен тіндерді некрозына алып келуін айтамыз.
ысылу асыну ретінде 8-20% жарыы бар науастарда пайда болады. ысылуа е жиі шап жарыы, сирегірек сан, одан да сирек кіндік, ішті а сызыыны жарыы, операциядан кейінгі, Спигелиев сызыыны жарыы бейім. Пайда болу механизмі бойынша ысылуды екі трін ажыратады: эластикалы жне нжістік. Олар жиі кездеседі жне типті, классикалы ысылу трі болып есептеледі.+
Эластикалы типінде ысылу кенеттен жне бірден рса ішілік ысымны жоарлауынан ішкі мшелерді (ішек, лкен іш перде немесе баса мше) сырта шыуынан пайда болып, жары апасыны тар болуына, сонымен атар блшы етті спазмына жне ысылан мшені тез ісінуіне байланысты мшені здігінен айта орнына сылынбауы болады.
Берілген ысылу трі жиі жас жне орта жастаы адамдарда, сонымен атар алдыы рса абырасыны блшы ет — апоневротикалы крылымдары жасы саталан егде жастаы адамдарда кездеседі+
Нжістік ысылу жары кп жылдар бойы саталан егде, крі адамдарда кездеседі. Бл жарытар, біртіндеп лкейеді, созылмалы жары абыны жне оны ішіндегі мшені жарааттануынан, жары абырасымен ішіндегі мше бір-бірімен жабысуы серінен тзелмейтін жарыа айналады. Нжістік ысылуды механизміні негізінде, жары абыны ішіндегі ішек ілмегіні иілуінен, ішек ішіндегі заттар келуші блікке келіп жиналады. Нжістік ысылуа ішекті атониясы сер етеді. Странгуляциялы жедел ішек бітелуі болатын ішекті ысылуы те ауіпті болып табылады. Ол ауыр эндогенді уланумен атар, ысылан ішекті ліеттенуі мен тесілуіне алып келеді.
Сонымен атар ысылуды атипиялык формаларын ажыратады: абыралы (Рихтер жарыы) жне ретроградты ысылу. Е сирек кездесетін Литтре жарыы болып есептеледі (шап жарыында Меккел дивертикулыны ысылуы).+
абыргалы ысылу те ауіпті жне диагностикалау те иын. Бл кезде науасты жадайы анааттанарлы, ішек ттігі ткізгіштігі саталандытан ішек бітелу белгілері, диспепсиялы бзылыстар байалмайды. Тек кенеттен пайда болан жне тзелмейтін жарыты серінен сол аймата айын ауру сезімі аныталады.
Егер операция уаытында жасалмайтын болса, жары абындаы ішек абырасы ліеттеніп, тесіліп, кейіннен жедел жайылмалы перитонитті клиникалы крінісіні дамуына алып келеді немесе ысылан жерді бос рса уысынан шектейтін сінді пайда болса, жары абыны флегмонасы дамиды.+
Ретроградты ысылу. ысылуды бл тріндегі клиникалы крініс ысылан жарыты жергілікті жне жалпы белгілерінен ралады, олара жедел ішек тйілуіні симптомдары, біраз уаыт ткеннен кейін шажырай тамырларыны ысылуынан оректену бзылып, ысылан ішек ілмегіні літтенуінен жедел жайылмалы перитонит симптомдары осылады.
Клиникалы крінісі мен диагностикасы.Жары ысылу жіті, кенеттен, кшенгеннен немесе физикалы кш тскеннен кейін пайда болады.
Эластикалы типті ысылу кезінде науастар брыны жары аймаындаы кшті ауру сезіміне шаымданады; олар жарыкты іш куысына тзетілмейтіндігін айтады. стаанда ауыратын жары біртіндеп лкейеді, ал ауру сезімі бл аймата кшейе тседі.+
ысылан жарыты сйкес жергілікті белгілері:
§ кенеттен пайда болан жергілікті ауру сезімі
§ жарыты тзетілмеуі
§ жары аймаындаы жергілікті ауру сезімі жне кернелуі
§ жтелгендегі трткіні жарыа берілмеуі
Кейде бкіл ішке тарайтын ауру сезімі, жиі жеілдік алып келмейтін тсу пайда болады. ысылан аймактаы ауру сезімі бірнеше саат саталады, ысылан мшені некрозы дами келе біртіндеп лсірейді Бл кезде ауруды клиникалы крінісі жне науасты жадайыны ауырлыы кп жадайда ай мше ысыланына байланысты болады. Шажырай мен ішекті бірге ысылуынан біртіндеп жіті странгуляциялы тйілу пайда болады. Эластикалы типке араанда нжістік ысылуды аымы баяу болады; ауру сезімі ондай кшті емес, науастар озыш емес, ысылан мшелердегі айтымсыз процесстер баяу дамиды, ал улану белгілері лсіз байалады.+
Егде адамдар мен арттарда клиникалы крінісі айын емес, ол азаны жалпы реактивтілігіні тменділігімен тсіндіріледі. Бл категориядаы науастарды диагностикалау иындыы, бл жары аймаындаы брыннан болатын ауру сезіміне байланысты. Кейде науастар жарыты здігінен тзетуге тырысады, бл дрігерге кеш аралуа, аскынулара алып келеді. Бір мезгілде жедел обтурациялы ішек бітелу симптомдары пайда болып, оны серінен улану белгілері дамиды. Науастар тзетілмейтін жары аймаындаы интенсивтілігі жоары, брын мазаламаан біртіндеп кшейе тсетін ауру сезіміне шаымданады. Жрек айну, су, нжіс пен газды жрмеуі, тахикардия байалады. Кбінесе іш кебеді. Алдыы рса абырасыны барлы бетінде дерлік тимпанит аныталады. ысылуды берілген трінде медициналы кмекке кеш келетін болса, жедел абынуды немесе жары абы флегмонасыны крінісі орын алады. Жары стіндегі тері тсі ккшіл — ара тстес жне стаанда ысты болады. Жары аймаын пальпациялаанда флюктуация жне ауру сезімі аныталады.+
ысылан жары диагнозын оюда дрыс жне толы жиналан ауру анамнезіні лкен маызы бар. Ережеге сйкес, егер науасты ішінде шыу тегі белгісіз ауру сезімі болса, оны арап тексеру шін ішті кеінен жалааштап, зерттеу керек (арау аймаы емізіктен санны ортаы штен біріне дейін). Жарыты шыатын ммкін жерлеріні барлыын дрыстап арап жне пальпаторлы тексеру ажет (алдыы рса абырасы, аралы, бел, шап-ма аймаы, шап-сан ыртыстары).+
ысылан жарыты ажырату диагностикасын жргізу кезінде, жалан ысылуды естен шыармау ажет. «ысылу» деп аталатын Брок жарыы келесі себептерге байланысты рса ішілік ысымны жоарлауынан пайда болады: асциттік сйыты жиналуы, метеоризм жне т.б. Нтижесінде айын ауыру сезімді жары абыны жне оны ішіндегі мшені жары апасынан томпаюы гипердиагностикаа себеп болады.+
Анамнезді тиянаты жинау, науасты зерттеу жне «жалан жарыты» себебін анытау оны шынайы ысылан жарытан ажыратуа ммкіндік береді.+
ысылан жарыты жиі кездесетін трлерін келесі аурулардан ажырату ажет:
ысылан шап жарыын — шап лимфаденитімен, маны жедел водянкасымен, орхи эпидидимитпен, аталык без жне ры шылбырыны бралуымен.
ысылан сан жарыын — лимфаденитпен, лкен тере венаны тереге тетін жеріндегі варикозды тйінні жедел тромбофлебитімен.Жіті лимфадениттен ажыратан кезде, оны біртіндеп дамитынын жне оны кзі ая-олды шеткі сегменттерінде орналасан инфекция ошаы екендігін есте стау ажет. Жедел лимфаденит, жоары дене температурасы мен алтыраумен теді. Аталы без бен ры шылбырыны бралуы жасспірімдер мен жас балаларда кездеседі.+
Ол ысылан шап жарыынан жарыты томпаюды болмауымен, аталы безді биік труымен, стаанда ауру сезіміні, жтел трткісіні болуымен ерекшеленеді. Бл жадайда кезекші урологиялык немесе хирургиялы стационара жедел жатызу ажет. Науаста ысылан жарыты клиникалы крінісі болса немесе оан кдіктенсе, оны шыл кезекші хирургиялы ауруханаа жаткызу ажет.+
Науаса ешандай анальгетиктер мен спазмолитиктерді салуа болмайды. Ауруханаа дейін жары аймаына жылу жне ванна таайындауга болмайды. ысылан жарыты олмен тзетуге болмайды.
Науасты татайда немесе атты зембілге горизонтальды алыпта тасымалдау ажет.+
Хирургиялы ауруханаа ысылан жары з бетімен дрігерге дейін, тексеру кезінде немесе ауруханаа тасымалдау кезінде тзеткен болса, шыл жатызып, динамикалы баылау ажет. Жедел медициналы жрдем немесе емхана дрігер мндай науаса «осынша саат брыны, олмен тзетілген ысылан жары» диагнозын ойып, ауруханаа жатызуы ажет.+