Тапсырма. Даналы сздерді оып, талылаыздар.
лтына, жртына ызмет ету – білімнен емес, мінезден.
(лихан Бкейханов)
Стпен біткен мінез сйекпен кетеді.
(Шортанбай анайлы)
Мінезі жаман адама енді айтып жуыспа,
Туір крер адаммен жалан намыс уыспа.
(Асан айы)
Мінез – жанны айнасы.
(бу Нсір л-Фараби)
Адамны басына онан баытты траты болуы жасы мінез-лыа байланысты. Мінез бен аыл жарасса – адамгершілік тады.
(бу Нсір л-Фараби)
Тапсырма. Мтінді тыдаыздар.
Адам бойындаы жаымсыз асиеттер
Кейбір адамдарды мінез-лытарында жаымсыз асиеттер болады. Мысалы, біреуді-біреу кре алмаушылы, іштарлы, екіжзділік, ткаппарлы, жаымпазды, пайдакнемдік, ызанушылы, зімшілдік, жеморлы, жалаорлы, бзаылы жне т.б.
Атамарлы пен мансапорлы жайлы Р.Шеридан: «Е діретті штарлы – атамарлы. Міне, осы штарлытан тарар болса, аландарынан мен зім-а тылар едім» – депті. Атамарлар мен мансапорлар ата пен даа жне мансапа ызыыш, айлакер, рккіректеу жне зімшіл болып келеді. Ондай адамдарды алдарына ойан басты масаты – шен-шекпенге, сый-рметке блену, оай даа, жеіл атаа жне мол табыса ол жеткізу, сондай-а лауазымды ызметке ктерілу. Олар з бойындаы іскерлік пен білімділік, парасаттылы абілеттеріні бар-жоына арамай ата пен мансапа арай мтылады, ал оамды жмыстара немрайды, атсті арайды жне халыты м-мтажымен санаспайды. оамды жмыстара абілеті аз, білімі мен талабы жо, біра алталылар мен сйеніші мытылар кздеген масаттарына, асаан армандарына жетіп жатыр. Мндай атамарлы мен мансапорлы адамдар арасындаы адамгершілік арым-атынасты алыптасуына кері сер етіп жне оамны ілгері басуына кедергі келтіреді. Клгірлік (екіжзділік) адам бойындаы е жаман жаымсыз асиет. В.А.Сухомлинский былай деген екен: «Жамандыты зоры – екіжзділік, жаымпазды ырына жру. Осынау сан былып тратын жамандыты тани біл, оан тзбейтін, ымырасыз адам бол». Екіжзді адамдар згелермен арым-атынас жасаанда з бас пайдасын ойлап улы, айлакерлік, зымиянды сияты жаман асиеттерге барады. Мысалы, ызметі жоары кісіге бас пайдасын ойлап жаымпаздану, оан баынышты болу. Ондай адамдара басты алаанын тауып беріп, жмысын о шешіп берсе, жаымпаздыын жаластыра береді. Ал кілін таппаса, бетін ары брып, теріс айналып кетеді де, неше трлі йтры рекеттерге барады. Клгірсіген жандар з бойындаы жаман асиеттерді бркемелеп, зін негелі, кргенді етіп крсеткісі келеді. Олар з пайдасын ана ойлап, біреуге жалан айтып жаынып, тірік айтып клгірсіп, сек тасып жамандап, біреуді шаыстырып, рыстырып жреді. Ал з шаруасын тындырып аланнан кейін, брыны таныстары, ызметтестерін танымай кетеді. Міне, осындай адамдарды бет-пердесін тану, ондай жандардан аула жру кімге де лкен олжа екенін ескере жру ажет.
(. рісбаев. «Адам бойындаы жаымсыз асиеттер», «азастан-Заман» газеті, 27 желтосан, 2007ж.).
Тапсырма. Мтінді оып, жаымсыз асиеттерді теріп жазыыздар, маынасын айтып берііздер.
Тапсырма. Берілген сздерді пайдаланып, з таныстарыызды мінез-лын сипаттап жазыыздар.
атал-жмса, кілді-кілсіз, ашы-тйы, сабырлы-салматы, сабырсыз, шала, жеілтек, аылды-аыма.
Тапсырма. Мтіндегі мына жолдара з кзарастарыызды білдірііздер.
«оамды жмыстара абілеті аз, білімі мен талабы жо, біра алталылар мен сйеніші мытылар кздеген масаттарына, асаан армандарына жетіп жатыр. Мндай атамарлы мен мансапорлы адамдар арасындаы адамгершілік арым-атынасты алыптасуына кері сер етіп жне оамны ілгері басуына кедергі келтіреді».
Тапсырма. Сізді бойыызда жаман асиеттер бар ма? з бойыыздаы жаман асиеттерді алай мойындайсыз?
Тапсырма. Адам бойындаы жасы асиеттерді санамалап крііздер жне айтандарыызды мысалдар арылы длелдеіздер.
Тапсырма. Адам бойындаы жаымды асиеттерді о баанаа, жаымсыз асиеттерді сол баанаа жазып шыыыздар.
| Жаымды асиеттер | Жаымсыз асиеттер |
шінші саба