Тапсырма. Асты сызылан сздерді синонимін тауып, алмасытырып жазыыздар.

Бізді болашатаы баытымыз – салауатты мір салты. Жас рпаты з денсаулыына деген жауапкершілігін алыптастыру – баршаны борышы. Денсаулы – адам жаны мен тніні амандыы. Дені сау адам зі шін де, ол мір сріп жатан оам шін де керек. Сол берілген аз мырды дрыс пайдалана білмесе, мыры текке тті дей бер. Денсаулы сатау бізді міріміздегі келелі мселелерді, зекті міндеттерді бірі. Осыдан біз нені бірінші байлы екенін аарамыз.Елбасы Н.Назарбаевты бастауымен «2002 жыл – Денсаулы жылы» болып жариялананы баршамыза аян. Дені сау халы – бай халы, халыны дені сау болып трса, мемлекетті де мыты болып трары сзсіз.

 

Грамматика: Есімдік, оны маыналы трлері Есімдік – зат есім, сын есім жне сан есімдерді орнына жретін сз табы. Есімдік маынасына арай жеті трге блінеді. Жіктеу есімдігі: мен, сен, сіз, ол, біз, сендер, олар Сілтеу есімдігі: сол, мынау, анау, міне т.б. Срау есімдігі: кім, не, неше, айда, неге т.б. здік есімдігі: з, зім, зімізді, з зіне т.б. Жалпылау есімдігі: барлы, брі, кллі, барша, тегіс т.б. Белгісіздік есімдігі: кейбіреу, айсыбір, лдеайда, лдеандай т.б. Болымсызды есімдігі: ешкім, ешайда, ешашан, ешбір, ештее т.б.

Тапсырма. Мтіннен есімдіктерді тауып, трлеріне арай ажыратыыздар.

Тапсырма. Берілген есімдіктерді туелдеіздер. Сйлем раыздар.

Ол, з, бл, мынау, кім.

Шартты мнді рылым
Баыныы сйлемі басыы сйлемдегі істі шарты болып келетін сабатасты шартты баыныы сабатас дейміз. Шартты баыныыны срауы – айтсе? не етсе? айткенде? не еткенде? айтпей? не етпей? айтпейінше? не етпейінше?

10 -тапсырма. Мтіннен шартты мнді рылымды сйлемдерді тауып, оларды жазылу ерекшеліктерін тсіндірііздер.

Тапсырма. Сйлемні екінші сыарын жазыдар.

1. Денсаулыа деген жауапкершілікті сезінбейінше, ............................... .

2. Берілген аз мырды дрыс пайдалана білмесе, ................................... .

3. Денііз сау болмаса, ................................................................................... .

4. Егер ауру медеп, алжыратса, ............................................................... .

5. Денсаулыымызды амын ерте бастан ойласа, онда ........................ .

6. Республикамызда салауатты мір салтын сатаса, онда .................... .

7. Егер халыны дені сау болып трса, ...................................................... .

Екінші саба

Тапсырма. «Салауатты мір салтымен мір сру» дегенді алай тсінесіздер? Тменде берілген мліметтерді пайдалана отырып, схбат рыыздар.

Салауатты мір салтымен мір сру шін тмендегі талапты орындау керек. Адам денсаулыын сатауда тмендегідей факторларды маызы зор.

Айын жасалан кн тртібіні болуы.

Дрыс таматану.

Дрыс тыныу.

Дене ебегімен шылдануы.

Таза ауада болып, кн кзінде серуендеу.

Табиат аясында болуы.

Зиянды деттерден сатану.

Дрыс озалыста болуы.

Тапсырма. Сызба бойынша адамны денсаулыына зиян келтіретін деттерді жазыыздар.