Мені елім – туелсіз азастан

азастан – кплтты егеменді мемлекет. Халыны саны 17 миллионнан асады. Археологтерді айтуы бойынша, азастан жерін алашы адамдар бдан 300 мы жыл брын мекендеген. азіргі азастанда 130-дан астам лтты кілдері трады.

азастан батысында Каспий ойпаты, шыысында Алтай тауларына дейін ш мы шаырыма, солтстігінде Батыс Сібір, отстігінде Тянь – Шань шыдарына дейін бір мы бес жз шаырыма созылып жатыр.

Жер клемі 2,7 миллион шаршы шаырымнан асады. Республика жеріні лкендігі соншалы – оны отстігі мен солтстігі, батысы мен шыысындаы табиаты бір-біріне самайды. Отстігінде жемістер глдеп, жер бетін асты жапанда, солтстігінде лі ар жатады.

Республиканы отстік аудандарында кріш, ант ызылшасы, мата, жзім, алма, арбыз, ауын, ртрлі дрілік шптер мен толып жатан сімдіктер сіріледі. Бл аймата жабыр те аз жауады, жазы ысты жне ра болады. Оны стіне бларды барлыы да суды те кп ажет етеді. Іле, Шу, Сырдария зендеріні мол суы – бл айматы байлыы. Республиканы солтстігінде асты пен ккністер жасы седі. Бл сімдіктерге су кп ажет емес. Мнда кн ысты емес, жабыр да жиі жауып трады. азастан жері пайдалы кендерге те бай, жер шарында кездесетін кен байлытарыны брі бар. Олар: темір рудасы, тсті жне асыл металдар (мыс, орасын, алайы, кміс, алтын жне басалары), кмір, мнай, фосфориттер. Осыларды игеру барысында жаа алалар пайда болды. Олар: Аралы, Балаш, Жезазан, араанды, аратау, Теміртау, Атау, Кентау т.б.

азастан брын кшпенді ел болып, мал шаруашылыымен айналысан. Бгінгі азастан ауыр индустриясы мен ауыл шаруашылыы дамыан, жоары мдениетті де білімді елге айналды.

азастан – егеменді туелсіз мемлекет. 1991 жылы 1желтосанда Н..Назарбаев азастан Республикасыны тыш президенті болып сайланды.

(Ш.К.Бектров)

Сздік   егеменді – суверенный тсті – цветной асыл – драгоценный табиат – природа алайы – олово асты – зерно мнай – нефть пайда болу – появиться байлы – богатства кшпенді – кочевой мата – хлопок

алашы – первый мекендеу – населять орасын – свинец кіл – представитель айма - регион сімдік – растения сайлану - избираться пайдалы кен – полезное ископаемое туелсіз – независимый жоары мдениетті – высоко-культурный мал шаруашылыы – скотоводство

Тапсырма. Мтін бойынша сратара жауап берііздер.

1.азастан андай мемлекет?

2.азастан халыны саны анша?

3.азастанда анша лт кілдері трады?

4.азастанны географиялы орналасуы андай?

Тапсырма. Мтін бойынша бірнеше сратар дайындаыздар.

 

Тапсырма. Мтінді абзацтара бліп, таырып берііздер.

Тапсырма. Сздердi синонимдерiн есте сатаыздар. Сйлемдер растырыыздар.

Туелсiз халы брын мекендеген

Егемендi ел,жрт ерте кезде оныстанан

Тыш Президент

алашы,бiрiншi Елбасы

Жалпы жне жалы есімдер
Жалпы есім Біртектес заттарды жалпы атауы Мыс: ала, зен, тау	Жалы есім Біртектес заттарды з ішіндегі жекелеген атауы Мыс: Алматы, аратау

Тапсырма. Мтіннен жалпы есім мен жалы есімдерді тауып, бліп жазыыздар.

Біріккен сздер Екі немесе одан кп сз бірігіп, бір ымды білдіреді, бір сраа жауап береді. Мыс: Талдыоран, Екібастз

Тапсырма. Мтіннен бірігіп жазылан жер-су атауларын табыыздар. Оларды маынасын тсіндірііздер.

Тапсырма. Біріккен сздер мен ос сздерді ажыратып, екі топа бліп жазыдар.

Елбасы, Елтаба, ел-жрт, нран, шекара, мыжылды, ой-ыр, ата-ана, жалпыхалыты, Атбе, Солтстік, кнде-кнде, бірте-бірте, Амола, Сарыара, Жезазан, скемен, Маракл, ызылорда, мы-мыдап, ш-штеп, Алатау, аратау, Сырдария, Арыстанбаб, дниежзі, Ккшетау, Баянауыл, жылда-жылда, топ-тобымен, он-ондап.

Тапсырма. Берілген сз тіркестерімен сйлемдер растырыыздар.

лгі: азастан – кп лттымемлекет.

Егеменді ел, кп лтты мемлекет, лт кілдері, пайдалы кендер, мал шаруашылыы, ауыл шаруашылыы, географиялы орналасу, табиаты самайды, асты пен ккністер, жаа алалар, туелсіз мемлекет, тыш Президент.