Таырып. азастан Республикасы ебек ыыны аидалары.

Масаты: ебек ыы аидаларыны ерекшеліктерін білу.

Жоспар

Ебек ыы адидаларыны тсінігі жне оларды маызы.

Ебек ыыны салааралы аидалары.

Ебек ыыны салалы аидалары.

1.Ебек атынастарын ыты реттеу тетігіні мні мен ішкі бірлігін білдіретін ылыми жне ыты санат ретіндегі ебек ыыны аидаттары туралы мселеде маызды теориялы жне практикалы мн бар. аидатгарды саталуы ебек кыы нормàларыны дрыс олданылуыны, ебек атынастарын реформалауды ажетті шарты, олар республикадаы леуметтік-экономикалы айта ру процестеріне парапар болуа тиіс.

"Принцип" ымы (латынша регипсирит - басталу, негізі) адамдарды жріс-трысындаы бастау, басшы идея, негізгі ереже дегенді білдіреді,

ыа (оны ішінде ебек ыына) атысты алса аидат орталы ым болады, себебі ол барлы ыкты жйені негізіне алынан. орытып жинаталан трінде аидат зі туындаан ыты жйені мндік сипатын зіне жинатайды. Осыан сйкес ебек ыыны аидаты негізге алынатын, бастаушы бастама, ол осы саланы жне оны институттарыны ыты норма-ларыны мні мен ішкі йлесімділігін білдіреді.

Ебекті йымдастыру жне олдану саласындаы аидаттар здеріні мазмны, рекет ету саласы жне масатты баыты жаынан аланда бір маыналы емес. Олар жалпы (халыаралы), салалы (ебек ыы) жне ебек ыыны жекелеген институттарыны аидаттары болып блінуі ммкін. аидаттарды бл топтары зара байланысты, бірін бірі толытырады, олар бірлесіп ебекті оамды йымдастыруды ыты реттеуді іргелі негізін райды.

2. Жалпы (салааралы)аидаттар ебекті жне тиісінше ебек ыы салаларын ыты реттеуді базалы аидаттары болып табылады. Оларды азастан Республикасыны Конституциясында бекітуі оларды жалпы ортаты сипатын білдіреді. Жалпы (халыаралы) аидаттара мыналарды жатызуа болады: зандылы; азаматгарды ытарыны бостандыыны жне зады мдделеріні мемлекет мдделері алдында басымдыы; мемлекеттік ызметке те ол жеткізу; оам пікірін ескеру жне жариялы; халыаралы арым-катынас.

3.Ебек ыыны салалы аидалары:

1) адам мен азаматты ебек саласындаы ытарыны шектелуіне жол бермеу;
2) ебек бостандыы;
3) кемсітушілікке, мжбрлі ебекке жне балалар ебегіні е нашар трлеріне тыйым салу;
4) ауіпсіздік жне гигиена талаптарына сай келетін ебек жадайларына ыты амтамасыз ету;
5) ндірістік ызмет нтижелеріне атысты аланда ызметкерді мірі мен денсаулыыны басымдыы;
6) ебегі шін жалаыны е тменгі млшерінен кем емес, ділетті сыйаыа ыын амтамасыз ету;
7) тыныу ыын амтамасыз ету;
8) ызметкерлерді ытары мен ммкіндіктеріні тедігі;
9) ызметкерлер мен жмыс берушілерді здеріні ытары мен мдделерін орау шін бірігу ыын амтамасыз ету;
10) леуметтік ріптестік;
11) ебек ауіпсіздігі жне ебекті орау мселелерін мемлекеттік реттеу;
12) ызметкерлер кілдеріні азастан Республикасы ебек занамасыны саталуына оамды баылауды жзеге асыру ыын амтамасыз ету болып табылады.

Пайдаланылатын дебиеттер:

1. азастан Республикасыны Конституциясы. Алматы 1995ж.

2. азастан Республикасыны Ебек кодексі. 15 мамыр 2007ж.

3. «Халыты жмыспен амту туралы» Р Заы. 23.01.2001. №149 // Р Парламентіні жаршысы, 2001ж., №3, 18-жат.

4. «азастан Республикасында эейнетаымен амсыздандыру туралы» Р Заы 20.06.1997. № 136. // Р Парламентіні жаршысы, 1997 ж., № 12, 186-жат.

5. Кисилев И.Я. Сравнительное и международное трудовое право.Учеб. для вузов. – М. Дело, 1999

6. Лившиц Р.З. Трудовое законодательство: настоящее и будущее. М. Наука, 1989

7. Иванов С.А., Лившиц Р.З., Орловский Ю.П. Советское трудовое право: вопросы теории.- М.: Наука, 1978

8. Уваров В.Н. Трудовое законодательство РК, Алматы, 1997

9. Уваров В. Н. Трудовое право. Учебник. Алматы, 2000

10. Уваров В. Н. Трудовое право. Учебник. Алматы, 2008

Таырып. Ебек ыыны субъектілері.

Масаты: ебек ыы субъектілерін баса ы саласы субъектілерінен ажырату

Жоспар

Ебек ыы субъектілеріні тсінігі мен трлері.
ызметкер ебек ыыны субъектісі ретінде
Жмыс беруші ебек ыыны субъектісі ретінде.

1. Ебек ыы, ыты дербес саласы ретінде з субъектілеріні ауымымен сипатталады. Ебек атынастарына атысушыларды сипаттамасы ебек ыыны пнімен, дісімен жне аидаттарымен бірлесе отырып бл саланы азастан Республикасы лтты ыыны жалпы жйесіндегі зіндік ерекшелігін ашады. азіргі кшіндегі задара сйкес оамды ебекті йымдастыруа, оны ыты регламантациясына, ебекті оргауа жне ебек задарыны саталуына адаалау жне баылау жргізуге атысушы жеке жне зады тла ебек ыыны субъектісі болып табылады.

Ебек ыыны субъектілеріне за ерекше асиет — ыты мртебе береді, ол оны наты ыты атынастара атысуына, ммкіндік тудырады. ыты мртебені мазмны мен сипаттамасы, бл жадайда, тараптарды ебектегі ыты субъектілігін, оларды субъективтік кытары мен зады міндеттерін жзеге асыру кепілдігін, сондай-а міндеттемені орындау жауаптылыын амтиды. Бл элементтерді жиынтыы ебек кыыны субъектісі ымы туралы бтіндей тсінік береді.

Аталып ткендей, ебек ыыны нормалары реттеліп оамды атынастара ртрлі субъектілер атысуы ммкін.ыты мртебесіні ерекшеліктерін ескере отырып, оларды мынадай негізгі топтара блуге болады: 1) азаматтар; 2) жмыс берушілер; 3) ксіпкерлер одаы; 4) мемлекеттік органдар. Бл топ тарды райсы, з кезегінде, трлерге блінеді.

Сондыктан да ебек атынастарын ыты реттеуді тетіктерін, мндай реттеуді нтижесінде туындайтын кыкты атынастарды ерекшеліктерін ашу ебек ыы курсыны жалпы блімін оып білуді зады жаласы болып табыла-ды. Бл тарауда ебек ыы саласындаы ыты атынастарды рылымы талданады, ыты атынастарды жне олардан туындайтын атынастарды ерекшеліктері ашылады.

2. ызметкер жмыс берушімен ебек атынасында болатын жеке тла. Жеке тла ебек атынасыны субъектісі болып тек ана ебек ысубъективтілікке ие боланда ана табылады.

1. Он алты жаса толан азаматтармен ебек шартын жасасуа жол беріледі.

2. Ата-анасыны біреуіні, ораншысыны, аморшысыны немесе асырап алушысыны жазбаша келісімімен:

1) орта білім беру йымында негізгі орта, жалпы орта білім алан жадайда, он бес жаса толан азаматтармен;

2) сабатан бос уаытында, денсаулыына зиян келтірмейтін жне оу процесін бзбайтын жмысты орындау шін, он трт жаса толан оушылармен;

3) кинематография йымдарында, театрларда, театр жне концерт йымдарында, цирктерде денсаулыына жне адамгершілік трысынан дамуына нсан келтірмей, шыармалар жасауа жне (немесе) орындауа атысу шін, осы бапты 2-тармаы 2) тармашасында айындалан талаптарды сатай отырып, он трт жаса толмаан адамдармен ебек шарты жасалуы ммкін.

3. Жмыс беруші ызметкермен ебек атынасында болатын жеке немесе зады тла. Оны ебек ы субъективтілігі жеке тла жмыс беруші мемлекеттік укілетті органдарда тіркелгенде, жмыс беруші зады тла рылып лицензиясын аланда пайда болады.