Азастан Республикасы Ебек ыы» пнін оытуды дістемелік нсауы
Азаматтар ебек ету бостандыына конституциялы ыын р трлі нысанда олдана алады, біра халыты басым кпшілігі дниежзінде жалдамалы ебек тобыны тлаларына кіреді. Жалдамалы ебек саласында ыты атынастарды реттеуді алашы рекеті 19 асырда, ндірістік революция кезеінде басталды. Сол кездегі оама жне мемлекетке жалдамалы ебекті тлаларын ебегін асыра пайдаланудан орау тсінігі келді. Оны масаты жмыс кшін алыпты пайдалану жне лтты денсаулыын сатау. Сол кезде жмыс уаытыны затыын, демалыс уаыты, жалаы, ебекті орау, леуметтік амсыздандыру туралы алашы нормативтік-ыты актілер пайда болды. Осылай азаматтарды ыты орауды ыты базасы болып табылатын жаа сала – ебек ыы пайда болды.
Ебек ыы дербес ы саласы болып табылады, оны пні, дісі, аидалары бар жне баса ы салаларынан айрыша ерекшеленеді. Мысалы, ебек шарты ебек бостандыы аидасын жзеге асыруды негізгі нысаны болып табылады. Ебек шарты – ебектік ыты атынастарды айрыша ерекшеліктерін крсететін ебек ыыны е негізгі институттарыны бірі болып табылады. Ебек шартын азаматты-ыты шарттардан айыру азіргі тада зекті мселе болып ала береді. йымдардаы азаматтармен бекітетін азаматты-ыты шарттара кбінесе, мердігерлік шарт, сату-сатып алу шарты, оларды пні жмысты орытындысы болып табылады. Аталан шарттар бойынша атынастар йым мен жеке тлалар арасында бекітілуі азастан Республикасыны Азаматты кодексімен реттеледі жне азаматты задылыты бір блігі болып табылады. Бл жерде атап кеткен жн, жоарыда аталан шарттарды айыру кезінде тек жмыс беруші мен жмыскерді арасында ана емес, сонымен атар, жмыс беруші мен мемлекеттік органдарды, мысалы, салы органдарымен ебек даулары туындайды.
Ебек ыымен реттелетін оамды атынастар саласында жариялылы-ыты діс олданылады: ебек атынастарын реттейтін аидаларды жне жмыс берушіні міндеті болып табылатын ызметкерлерге кепілдіктерді мемлекет белгілейді. Баса жаынан жмыс беруші жымды жне жеке шарты арылы ебек жадайларын бекітеді. Ебек шарты тараптары мемлекетпен белгіленген кепілдіктерді бзбай шартын еркін пайдалана алады. Жмыс беруші задылыпен белгіленген кепілдіктерді нашарлатпай, керісінше жасарта алады. Кері жадайда шарт талаптары засыз болып табылады. Нормативтік реттеуді жйесіне жеке ксіпорын шегінде жмыс берушіні абылдаан актілері кіреді.
«азастан Республикасыны ебек ыы» пніні масаттары мен міндеттері, оны загер-мамандарды даярлауда ролі мен мні, сонымен атар оу рдісінде алатын орны.
азастан Республикасы нарыты экономикаа кшумен байланысты ебек ресурстарын пайдалану жне ебек задылыын олдану тжірибесінде бірнеше мселелер туындады.
азастан Республикасыны ебек ыы негізгі ы салаларыны бірі, мемлекеттік жалпы міндетті білім стандартына сйкес «Затану» мамандыы бойынша заи жоары оу орындары мен факультеттерді студенттерін оытуа арналан.
Аталан оу сабаын оытуды пні ретінде ызметкерлерді ебегін олдану рдісінде жалпы ебектік атынастарды реттейтін ы нормалары жне ебектік атынастармен тыыз байланысты атынастарды, сонымен атар ебек ыыны ылымына тн теориялы концепцияларды оыту болып табылады. Ебек ыы ылыми пн ретінде за ылымдарыны бір блігі болып табылады.
Оу курсын оытуды масаттары студенттерді негізгі теориялы мселелер жнінде білім алу, ебекті реттеу жне халыты леуметтік орау саласында азастан Республикасыны задылыын зерттеу, задылыпен жмыс істеу абілетін иемдену, практикада туындайтын крделі мселелерде бейімделуге, алан білімдерін олдану абілетін пайымдау.
Оу курсыны міндеттері студенттерін аталан курса ызыушылыын арттыруа баытталан. Студенттер бл курсты рбір институттарыны жалпы жне арнайы блімдерін мегеру керек, ыты атынастарда туындайтын нормаларды олдану тртібін оу керек, ыты айнар кздерімен жмыс істеуді астарлы білімін мегеру ажет.
Оу курсын оып бітірген со студент ы олдану ызметін жзеге асыру шін ебек ыыны жне леуметтік амсыздандыру ыыны нормаларыны мазмнын жне институттарын білу ажет.
Курсты оуды орытынды кезеінде студентті алан е аз млшердегі білімі, білігі жне машыы: оу рдісінде студенттер жалпы блімні теориялы мселелері, ерекше блімні негізгі ыты институттары жнінде білім алуы ажет, сонымен атар практикалы жадайларды шешуде олданатын нормативтік-ыты актілерді олдану жне сараптау жнінде біліктену жне машытану ажет.
“азастан Республикасыны ебек ыы” курсын оып бітірген со студент азастан Республикасыны ебек задылыыны жйесі, оны аидалары, масаттары жне рылымы туралы малмат алуы керек, оларды жетілдіру тарихын машытау ажет, ызметкерлерді кейбір санаттарымен ебек шартын бекітуді ерекшеліктерін білуі ажет, жмыс уаыты мен демалыс уаытын белгілеу тртібін білуі керек, жалаыны нысандары мен жйесін амтуы керек, лауазымды тлалар мен ызметкерлерді ебек задылыын бзаны шін зады жауапкершілікті р трлі трлерін пайдалануды йренуі керек, ебек ыыны теориясын жне ебек задылыыны нормаларын олдана білу керек, ебектік жне зейнетаылы салада сапалы кеес беру, сонымен атар ебек ыын ебектік жне леуметтік-амсыздандырушылы ыты атынастарды жзеге асыру рдісінде пайдалана білуі керек.
Аталан курсты оытуды нормативтік негізін ебек ыыны жне леуметтік амсыздандыру ыы саласындаы нормативтік ыты актілері амтиды.
Бл тек ішкі лтты задылыты айнар кздері ана емес, сонымен атар халыаралы ыты нормалары оны ішінде ерекше орын алатын ХЕ Конвенциялары, азастан Республикасыны баса мемлекеттермен бекіткен екі жаты, кп жаты Келісімдері, Шарттары.
«азастан Республикасыны ебек ыы» курсыны рылыс логикасы, біріншіден, жоары білікті мамандарды дайындаудаы азіргі кезедегі талаптара штасады, екіншіден, практикада арнайы білімдерін олдана алатын студенттерді ыты ой-толауын дамыту.
айта жаттау
Аталан ы саласын ыты реттеу пнін райтын ыты атынастарды крделілігін, біртекті еместігні, кпвекторлы атынастарын ескере отырып, оу курсын оыту барысында алдын ала оытылатын пндермен ара атынасын жоспарлау ажет, олара мемлекет жне ы теориясы, конституциялы, аржы, азаматты, кімшілік, отбасы ытары кіреді.
Салалас пндер тізімі: кімшілік, аржы, салы, азаматты, азаматты-іс жргізу ыы
дістемелік нсаулар: