Баылау сратары
1. Гидравликалы ттыр заттарды трлерін атаыз
2. Гидравликалы к пен романцементті олданылуы туралы млімет
3. Портландцемент ндірісіні технологиясы неше кезенен трады?
4. Портландцементті физика-техникалы асиеттері
5. Гидравликалы ттыр заттарды ндірістік технологиясы
№6 Дріс (2 саат)
Таырыбы: Портландцементті трлері
6.1 Тез атаятын портландцемент
6.2 Пластифицирленген жне гидрофобты портландцемент
6.3 Суды аз ажет ететін портландцементэ
6.4 Трлі тсті портландцемент
6.5 А портландцемент
6.1 Тез атаятын портландцемент белсенділігі мен меншікті ырын сіру жолымен алашы 1—3 тулік бойына жеткілікті жоары беріктік алады. Тез атаятын цементті ысандаы беріктігі бір туліктен кейін 20 МПа-а жетеді, ал 3 туліктен кейін 30 МПа. Мндай ттырларды темірбетон бйымдарыны атаюын жылдамдату, технологиялы циклдерді затыын ысарту, мекемені уаттылыын арттыру шін олданады.
Тез атаятын цементті ндіру шін рамындаы шкальцийлі силикат 50—60%, шкальцийлі алюминат пен трткальцийлі алю- моферрит 8—14%, осыдан баса нтатау кезінде 8% гипс тасын оса- ды. Екісулы гипс тасыны млшері шкальцийлі алюминатты осып байланыстыратын те бір тиімді атынастаы млшерде боланы дрыс.
Ттыр беріктігіні тез суі біріншіден, клинкерді минероло- гиялы рамына, екіншіден, ттырды меншікті ырына байланысты. Ттырдаы меншікті ырды суінен цементті атаю процесі жылдамдайды. Тез атаятын цементтегі меншікті ырды крсеткіші 350—450 кг/м2 жетеді, ал кдімгі портландцементтегі осы крсеткіш 250—300 кг/м2.
Тез атаятын цементті алу шін И.В.Смирнов пен Б.В.Осин портландцементті хлорлы кальциймен (1,2—2,0%), снбеген кпен (10-15%) бірге меншікті ыры 450—500 кг/м2 дейінгі нтатыа дейін бірге нтатау сынан.
Цемент блшектеріні лшемдері кішірейген сайын оларды гид- ратация мен гидролиздеу процестері жылдамдайды: ш туліктен кейін блшек лшемдері 10 мкм цементті беріктігі, блшек лшемі 60 мкм цементті беріктігімен салыстыранда 7 реттен жоары болады. Цементтегі меншікті ырды, цемент амырътны беріктігіне сері 12-кестеде крсетілген.
Бйымдарды жылумен деу кезінде жылдам атаятын цемент- ке зіні массасынан 10% млшерінде нтаталан шлак пен трепел осуа болады.
6.2 Пластифицирленген жне гидрофобты портландцементтерді нтатау кезінде пластифицирлейтін жне суды тебетін оспаларды це- мент массасынан 0,1—0,25% млшерінде осу арылы ндіреді. Пластифицирлейтін оспа ретінде ккіртті-спиртті ашытыны олданады.
11-кесте.Цементтегі меншікті ырды цемент амырыны беріктігіне
Сері
| Меншікті ыры, кг/м2 | ысандаы беріктігі (МПа), туліктен кейін: | ||||
| 8,4 | 26,0 | 53,0 | 52,0 | 69,0 | |
| 14,5 | 28,0 | 47,0 | 60,0 | 72,0 | |
| 14,7 | 34,0 | 57,0 | 61,0 | 72,0 | |
| 21,5 | 46,0 | 59,0 | 61,0 | 69,0 | |
| 28,0 | 40,0 | 54,0 | 60,0 | 74,0 |
Пластифицирленген цементтер негізінде дайындалан бетондар жоары тыыздыымен, аяза тзімділігімен жне суткізбеушілігімен сипатталады. Мндай цементтерді іс жзінде олдану 10%-а дейін ттырларды немдеуге септігін тигізеді. Аталан цементті 300-ден 600-ге дейінгі маркалары болады.
Гидрофобты заттарды, цемент блшегіні ырындаы адсорбциялы абат алдын ала уаыттан брын сталуына кедергі жасайды, ерітінділік жне бетонды араластарды байланыстыын арттырады, яни оларды абаттануы мен суды блуге ыайлануын кемітеді.
Ашы ауада сатаанда портландцементті маркасы нашарлайды, себебі атмосфералы ылалдыты серімен цемент біршама гидратацияа беріледі. Гидрофобты оспалар цементтегі белседілікті жоалтпауа себепкер болады жне за уаыт цемент маркасын сатайды.
Гидрофобты оспа ретінде цемент массасынан 0,08—0,12% асидол-сабыннафт, 0,1—0,25% сабыннафт, 0,06—1,0% олейн ышылы, 0,3% петролатумды пайдаланады.
Цементті нтатау кезінде гидрофобты заттар цемент блшегіні ырын, жа су жпайтын абатын бркелейді, сондытан мндай цементтерді ашы аспан астында сатауа болады.
Гидрофобты цементті олданып, ерітінді мен бетонды араластарды дайындауда оларды араластыруды уаыты 1,5-2 минута зартылады. оспаны араластыру кезінде цемент блшектерін бркемелеп тран гидрофобты абыша ирап істен шыады жне олар сумен еркін осылысады. Мндай оспалар иілгіштік асиетті баяулау жоалтады.
Гидрофобты портландцементтен алынан бйымдар ктерікі тыыздыымен жне су ткізбеушілігімен сипатталады. Мндай бйымдарды аяза тзімділігі те жоары жне 800—1000 циклге дейін жетеді, ал кдімгі портландцементті негізінде алынан бетон бйым- дарыны аяза тзімділік крсеткіші бар боланы 200—300 циклге жетеді. Гидрофобты портландцементті ндірісте ндірілген маркалары кдімгі портландцементтегідей.
Ккірт серіне шыдамды портландцементті технологиясы кдімгі портландцемент технологиясына те сас жне оны 300, 400, 500 деген маркалары ндіріледі.
Ккіртке шыдамды портландцементті, гидротехникалы жне баса да ккіртті су серіне тап болатын, алма-кезек ылалданып жне кеуіп тратын жадайда пайдаланатын рылыстарды салу шін ажет бетонды жне темірбетонды бйымдар мен конструкцияларды ндіруде олданады. Коррозиядан сатау масатында ккіртке шыдамды портландцементке 15%-а дейін глиеж осады. Глиеж кальцийді сулы тотыымен рекеттесіп, иын еритін кальцийді сулы силикатын тзейді.
6.3 Суды аз ажет ететін портландцемент(ВНВ). Портландцемент пен С-3 суперпластификатор оспасын механикалы тсілде белсендіріп, жасылап жаншиды. ПЦ маркасы М400, млшері 100%-дан 30%-а дейін болса, оны С-З-пен жаншыанда, ВНВ-100 немесе ВНВ-30 маркаларымен белгілейді. ысылуа беріктігі Rыс = 40-50Мпа-дан 90—100 МПа-а дейін
болуы ммкін. Аяза тзімділігі 500 цикл. ВНВ-лік бетонны беріктігі 28 кнде кдімгі портландцементке атысты екі есеге лаяды. ВНВ беріктігі жоары бетон, рама темірбетон конструкциялар мен баса да арнайы имараттарда пайдаланылады.
6.4 Трлі тсті портландцемент— а портландцемент клинкері мен гидравликалы оспаны цементін белгілі бір тске бояйтын минералды пигментпен бірге сатаудан пайда болатын гидравликалы зат.
Клинкер мен пигментті жеке-жеке жаншуа да болады. Алайда, мндай тсті цемент бірге жаншып дайындалан цементтен сапасыз болады. Бірге жаншыланда, араласпа трлі рамда болады.
Пигменттер сілті, ауа жне жары серіне тзімді болуы тиіс. Охра (сары пигмент), хром тотыы (жасыл пигмент), темір суригі (оыр пигмент), ара кйе (ара пигмент) сілтіге тзімді болып келеді.
Цементті ашы немесе ою тсті болуына арай, онда 20—25%- а дейін бояу болуы ммкін. А жне тсті портландцемент асиеттері 12 -кестеде берілген.
12-кесте.А жне тсті портландцемент асиеттері
| Крсеткіштер | Портландцемент | |
| Тсті | А | |
| ату мерзімдері: Басталанша Аяталанша | 45 минут 12 саат | 45 минут 10 саат |
| ату кезінде клеміні згеруі | ГОСТ-а сйкес болуы тиіс | |
| саты дрежесі: 0,008 елек арылы (5476 тем/см2) | ||
| Ккірт ышылы ангидрит млшері, % | 1,5-3,5 | 1,5-3,5 |
| Бастапы клинкердегі маг- ний тотыыны млшері, % | 3,0 | 5,0 |
| Цемент ерітіндісіні норма- лы оюлыы (су молттте- Рі), % | 22-30 | 22-30 |
| Цемент ерітіндісіні консис- тенциясы, мм | 105-110 | 105-110 |
| Орташа тыгыздыы, кг/см3 | 1100-1300 | 1100-1300 |
| Шынайы тыыздыы, г/см3 | 2,85-3,30 | |
| А цементті атыы (ай- ындылы коэффициен- ті), кемінде% | — | |
| Жоары сортты БЦ-1 БЦ-2 |
6.5 А портландцементде, тсті портландцементке де бірдей технологиялы талап ойылады. А жне тсті портландцементтер сырты жне ішкі беттерді безедіру, ескерткіш жасау жне бояу жмыстарында олданылады.
А жне тсті портландцементтер рама бетон бйымдар жасауда пайдаланылады, яни:
· имараттарды асбеттерін аптау (аптама плиталар мен сулет блімдері);
· ірі абыралы блоктар мен панель беттерін аптау;
· блмелерді ішкі беттерін аптау;
· тсті ерітінділер дайындау жне баса да салаларды кеінен олданылады.
Осындай цементтерді пайдалананда аптаманы зіндік ны осы масатта пайдаланылатын баса материалдара араанда (керамика жне тас) арзан болады. Алайда, тзімділігі жаынан керамика мен таса араанда тмен болып келеді. Цемент салмаыны 0,1—0,15% млшерінде ылалданбайтын (гидрофобиялы) оспалар пайдаланылатын болса, оны тзімділігі арта тседі.
А жне тсті цементтер. А цементті таза ктас, кварцты м мен каолин негізінде ндіреді. А цементті клинкерін кйдіру, тек клсіз таза отынды пайдалану арылы іске асырылады. Темірді бояыш тотытарын толыынан кетіру масатымен, клинкерді арнайы аартыш аппараттарда дейді. А цементті клинкерін оттексіз ортада салындатады. Цементті аты дрежесі фотометрді жрдемімен аныталады. Мндай жадайда эталон ретінде барий сульфатын олданады.
Тсті цементтерді а цемент клинкерін пигменттермен бірге нтатау арылы ндіреді. Пигмент ретінде охраны, темірлі сурикті, марганец тотыын, ультрамаринді пайдаланады. А жне тсті цементті рылыстаы рлеу жмыстарында жне сулеттік блшектерді дайындауда кп олданады.
Тсті цементтерді зауыт жадайында керамикалы плита орны- на ірі панельді рлеуге олдану сапаны жасартуа, уаыт пен шикі заттарды немдеуге ммкіндік береді. Мндай цементтерді ішкі абыралар меи асбеттерді рлеуге, мрмрге сас бйымдарды ндіруде, сулеттік ескерткіштерді трызуда пайдаланады. Тсті цементті 300, 400 жне 500 маркалары шыарылады.